در اغلب گزارش‌های اخیر یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به آنچه "فعالیت‌های احتمالی نظامی" ایران خوانده می‌شود ابراز نگرانی شده است. آمانو ماه گذشته (۱۲ سپتامبر، ۲۱ شهریور) در وین اعلام کرد اطلاعات جدیدی در مورد ابعاد احتمالا نظامی فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به دست آورده که نگرانی‌هایش را بسیار بیشتر کرده است.

افزایش نگرانی از فعالیت هسته‌ای ایران

یوکیا آمانو وعده داده به زودی یافته‌های جدید خود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را ارائه خواهد کرد. در چند گزارش گذشته از احتمال وجود فعالیت‌های مخفیانه که می‌تواند در خدمت افزایش غنای اورانیوم باشد ابراز نگرانی شده است. «اطلاعاتی درباره تلاش ایران برای طراحی یک کلاهک هسته‌ای و جایگزینی آن با کلاهک‌ متعارف موشک شهاب- ۳» از دیگر مواردی است که توسط آژانس نگران‌کننده ارزیابی شده است.

به نوشته منابع خبری غربی، گزارش تازه‌ی مدیرکل آژانس که یک ماه دیگر منتشر می‌شود حاوی اطلاعات تازه‌ای است که احتمال نظامی بودن برخی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را افزایش می‌دهد. خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌های غربی می‌نویسد گزارش آمانو «تردیدها درباره احتمال كار كردن ایران بر روی تسلیحات هسته‌ای را تشدید» می‌کند.

فرصتی برای پاسخ به اتهام‌های تازه

ظاهرا گزارش تازه‌ی آمانو چنان صریح و مفصل است که شماری از کشورها به ویژه چین و روسیه نگران پیامدهای انتشار رسمی آن هستند. خبرگزاری رویترز روز شنبه، ۳۰ مهر از قول یک دیپلمات مستقر در وین نوشت نمایندگان این دو کشور در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تلاشی مشتركی را آغاز كرده‌اند تا انتشار گزارش را به تعویق بیندازند.

خبرگزاری ایسنا به نقل از رویترز نوشت نمایندگان چین و روسیه از آمانو خواسته‌اند پیش از ارائه گزارش بعدی خود «به ایران فرصت دهد تا اتهامات درباره‌ فعالیت‌های دارای ابعاد نظامی را بررسی كند و به آن‌ها پاسخ گوید.» این گزارش می‌افزاید «دیپلمات‌ها در روزهای اخیر گفتند كه روسیه بیم دارد گزارش آتی آژانس به ابتكار مسكو برای حل مساله هسته‌ای ایران ضربه بزند.»

عدم استقبال از ابتکار مسکو

"ابتکار مسکو" که به طرح گام به گام مشهور شده ابتدای سال جاری میلادی توسط سرگئی لاوروف، وزیرخارجه روسیه برای حل مناقشه هسته‌ای میان ایران و کشورهای موسوم به پنج به‌علاوه یک (پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان) پیشنهاد شده است. خبرگزاری ریانووستی چهارم مهر ماه از قول لاوروف در مورد این طرح نوشت «ایران باید گام اول را بردارد مثلا کار تولید سانتریفیوژها را به تعلیق در آورد. ما هم در عوض نه در چارچوب شورای امنیت سازمان ملل متحد و نه به طور یکجانبه تحریم‌های جدیدی اتخاذ نخواهیم کرد.»

وزیر خارجه روسیه روز شنبه، ۳۰ مهر ابراز امیدواری کرد که مسکو بتواند مذاکرات متوقف شده میان ایران و گروه ۱+۵ را احیا کند. پیشنهاد لاوروف مورد استقبال کشورهای غربی قرار نگرفته است. به گزارش ریانووستی وزیر خارجه روسیه با بیان این که «یران باید به قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل احترام بگذارد» تحریم‌های یک‌جانبه برخی از کشورها را موجب از هم پاشیدن جبهه متحد جهانی عنوان کرد. منظور لاوروف تحریم‌هایی است که اتحادیه اروپا و آمریکا به طور یک‌جانبه علیه ایران اعمال کرده‌اند.

شرط از سرگیری مذاکرات هسته‌ای

تهران نیز تاکنون موضع شفافی در مورد طرح گام به گام روسیه اتخاذ نکرده است. حدود پنج هفته پیش سعید جلیلی مذاکره‌کننده هسته‌ای ارشد جمهوری اسلامی در نامه‌ای به کاترین اشتون هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا آمادگی تهران را برای از سرگیری مذاکرات اعلام کرده بود.

اشتون در نامه‌ای خطاب به جلیلی که گفته می‌شود روز جمعه ۲۹ مهر ارسال شده شرط ازسرگیری مذاکرات با تهران را «شرکت جدی در بحث‌های بامعنا» عنوان کرده است. به گزارش رویترز در این نامه تاکید شده «ما باید مطمئن باشیم که در صورت دیدار مجدد، خواهیم توانست در مساله هسته‌ای به پیشرفت واقعی برسیم.»

در حالی که روسیه و چین نگران پیامدهای یک گزارش صریح از سوی آمانو هستند آمریکا و برخی کشورهای غربی از مدیرکل آژانش می‌خواهند از خود صراحت بیشتری نشان دهد. گزارش‌های غیررسمی حکایت از فشار آمریکا و نتحدانش بر آمانو برای تاکید بر ماهیت نظامی فعالیت‌های هسته‌ای ایران و ادامه داشتن آن دارد.

محمود احمدی‌نژاد شنبه، ۳۰ مهر در گفتگو با شبکه تلویزیونی سی ان ان در مورد گزارش آینده‌ی آمانو ادعا کرد «هر زمانی دولت آمریكا تصمیم می‌گیرد علیه ملت ایران فشار بیاورد، محتوا و شدت گزارشات آژانس نیز متناسب با آن تغییر می‌كند.»


BK/MM