تلاش برای سلب مسئولیت تحریم‌ها از رهبر جمهوری اسلامی
۱۳۹۲ فروردین ۲۲, پنجشنبه
علی اکبر ولایتی، عضو ائتلاف سه نفره اصولگرایان روز پنجشنبه (۲۲ فروردین/ ۱۱ آوریل) ضمن اعتراف به تاثیر تحریم‌ها در وضعیت بحرانی اقتصاد کشور، تلویحا دولت را مسئول این وضعیت معرفی کرد: «با تدبیر می‌توانستیم بسیاری از این تحریم‌ها را بر کشور تحمیل نکینم.»
به گزارش خبرگزاری مهر مشاور رهبر جمهوری اسلامی در امور بین‌الملل می‌گوید: در حال حاضر نیز می‌توان روابط جمهوری اسلامی را با دیگر کشورها به درجات خوبی رساند که پایه اولیه این امر بهبود وضعیت اقتصادی است که نتیجه تحریم‌ها علیه کشورمان است.
کارهای بزرگ در دست آدم‌های کوچک
همزمان با سخنان ولایتی، حسن روحانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و رئیس کنونی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، سیاست خارجی دولت احمدی‌نژاد را عامل شدت گرفتن تحریم‌ها عنوان کرد: «همین مدیریت بود که تحریم‌ها را به سخره گرفت و آنها را کاغذ پاره می‌نامید. می‌توانستیم تحریم‌ها را تقلیل دهیم.»
روحانی در مراسمی که برای اعلام رسمی نامزدی او در انتخابات ریاست جمهوری ۲۴ خرداد برپا شده بود با تاکید بر ضرورت بازنگری در روابط بین‌المللی وعده داد در صورت پیروزی "با احیای اقتصاد ایران و تعامل سازنده با جهان دولت تدبیر و امید" تشکیل دهد.
علی اکبر ولایتی معتقد است در روابط بین‌المللی و مذاکره با طرف‌های خارجی "باید هر کسی را در جای خودش گذاشت" و "نباید کارهای بزرگ را به دست آدم‌های کوچک سپرد و همچنین کارهای کوچک را به دست انسان‌های قدرتمند واگذار کرد."
نادیده گرفتن نقش خامنه‌ای
ولایتی به هیچ مورد مشخصی صریحا اشاره نکرد، اما یکی از "بزرگترین" کارهای دستگاه دیپلماسی ایران در سال‌های اخیر مذاکره بر سر پرونده اتمی جمهوری اسلامی است که از مهرماه ۸۶ به سرپرستی سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی انجام می‌شود.
بسیاری از منتقدان توان و تجربه جلیلی برای پیشبرد موثر گفتگوهای هسته‌ای را ناکافی می‌دانند. با این حال پوشیده نیست که انتصاب چنین فردی و تعیین خطوط کلی سیاست‌های هسته‌ای ایران توسط رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای انجام می‌شود.
حسن روحانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی و سعید جلیلی در حال حاضر دو نماینده‌ی رهبر جمهوری اسلامی در شورا هستند.
از مدتی پیش انتقادها به سیاست خارجی "تنش‌آفرین" و "نامتعادل" دولت محمود احمدی‌نژاد افزایش یافته و تمام گناه تشدید تحریم‌ها به پای او نوشته می‌شود. این انتقادها گرچه بی‌مبنا به نظر نمی‌رسد، همواره با نادیده گرفتن نقش خامنه‌ای در تصمیم‌گیری‌های کلیدی، به ویژه در عرصه سیاست خارجی توام بوده است.
فعالیت‌های هسته‌ای و "تدبیرهای رهبری"
علی اکبر ولایتی به رغم اظهارات جدیدش روز یکشنبه (۱۸ فروردین/ ۷ آوریل) در یک نشست خبری گفت که توقف غنی‌سازی اورانیوم در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و از سرگیری این فعالیت‌ها در دوران احمدی‌نژاد نه تنها با تایید خامنه‌ای که "تدبیر" او بوده است.
به گزارش خبرگزاری مهر ولایتی می‌گوید پذیرش تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای برای نشان دادن عدم صداقت غربی‌ها در برابر ایران بوده است: «پذیرش این موضوع هم از سوی جمهوری اسلامی ایران در آن زمان برای این بود که هم به دنیا و هم به غربی‌ها و هم به مردم خودمان نشان بدهیم که عقب نشینی در برابر دشمنان و غربی‌ها اثرگذار نخواهد بود. لذا از یک زمانی تدبیر رهبری و نظام بر این شد که به کارمان در چارچوب ان پی تی ادامه بدهیم.»
رهبر جمهوری اسلامی نه تنها نقش محوری خود را در مسائل اصلی سیاست خارجی انکار نمی‌کند که تابستان سال ۸۹ یکی از دلایل حمایت بی‌دریغ خود از محمود احمدی‌نژاد را نداشتن نگرانی از رفتار او در سفرهای خارجی عنوان کرد.
"فرق اساسی" احمدی‌نژاد از نگاه خامنه‌ای
عليرضا اسلاميان عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم در گفتگویی که متن آن ۱۵ خرداد ۸۹ توسط خبرگزاری فارس منتشر شد می‌گوید، خامنه‌ای در دیدار با اعضای این جامعه در مورد علت حمایت‌های ویژه‌ی خود از دولت احمدی‌نژاد گفته است: «این دولت با دولت‌های گذشته تفاوت دارد و فرق اساسی در این است كه تلاش نمی‌كند حاكمیت دوگانه درست كند.»
بنابر این گزارش رهبر جمهوری اسلامی دلیل دیگر پشتیبانی خود از دولت را چنین تشریح کرد: «امروز وقتی رئیس جمهور یا مسئول ارشدی از دولت به خارج از كشور می‌رود، من نگرانی ندارم اما قبلا نگران بودم كه مسئولان در خارج از كشور می‌خواهند چه بگویند؟» به بیان دیگر تمام رفتار رئیس دولت که اکنون "تنش‌آفرین" خوانده می‌شود، و پس از سال ۸۹ نیز با گذشته تفاوت فاحشی نکرد مورد تایید خامنه‌ای بوده است.
از اردیبهشت سال ۹۰ که اختلاف میان رهبر جمهوری اسلامی و احمدی‌نژاد بر سر برکناری و ابقای وزیر اطلاعات، حیدر مصلحی بالا گرفت تلاش برای کم‌رنگ جلوه دادن حمایت‌ها و تاییدهای دولت توسط خامنه‌ای افزایش یافته.
منتقدان امروز دولت، همچون ولایتی و روحانی این واقعیت را نادیده می‌گیرند که سیاست خارجی کنونی جمهوری اسلامی در ادامه‌ی خطی در حرکت است که از سال ۸۴ آغاز شد و خامنه‌ای بارها آن را در جهت سربلندی ملت ایران توصیف کرده است. او پس از انتخابات مناقشه‌برانگیژ سال ۸۸ احمدی‌نژاد را نزدیک‌ترین رئیس دولت به خود معرفی کرد.
از سوی دیگر در هفته‌های گذشته و با شدت گرفتن تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی که ممکن است ایران را وادار به عقب‌نشینی و شفاف‌سازی فعالیت‌های مناقشه‌برانگیز هسته‌ای کند، تلاش برای نسبت دادن تشدید تحریم‌ها به "بی‌تدبیری دولت" شدت گرفته است.