هر ماه حدود ۳۵۰۰ میلیارد تومان به صورت یارانه نقدی میان شهروندان ایران پخش می‌شود. محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور اخیرا اعلام کرد، بودجه پیش‌بینی شده برای یارانه‌های نقدی حدود ۲۵۰۰ میلیارد تومان در ماه است و با این وضع هر ماه یک هزار میلیارد تومان کسری بودجه داریم.

حذف افراد پردرآمد و ثروتمند از فهرست یارانه‌بگیران طرحی است که از سوی برخی نمایندگان مجلس و دولت پیگیری می‌شود و مهمترین بخش آن شناسایی این افراد است.

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهور دوشنبه (۲۹ مهر ۱۳۹۲/ ۲۱ اکتبر) گفت: «دولت مصمم است که یارانه‌های نقدی را به فردی پرداخت کند که نیاز دارد. بر همین اساس باید گروه‌های نیازمند را شناسایی و به آنها یارانه اختصاص دهیم.»

در جستجوی دهک‌های پردرآمد

به گزارش خبرگزاری مهر جهانگیری می‌گوید دهک‌هایی که احتمالا از فهرست یارانه‌بگیران حذف می‌شوند هنوز مشخص نشده‌اند و "دولت به دنبال آن است که براساس کار علمی سه دهک ثروتمند را شناسایی کند."

جهانگیری با اشاره به تقسیم جمعیت کشور به ده دهک و ثروتمند تلقی کردن سه دهک اول می‌افزاید، اینکه سه دهک جامعه شناسایی شدند تنها براساس یک کار مطالعاتی بوده و تا به حال به طور قطعی دهک‌های جامعه شناسایی نشده‌اند که سه دهک آن حذف شوند.

احمد توکلی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ۱۲ مهر ماه از طرح پیشنهاد تجدید نظر در پرداخت یارانه نقدی به گروه‌های درآمدی بالا در این کمیسیون خبر داد و شناسایی این گروه‌ها را کاری ساده خواند.

به گفته‌ی توکلی کسانی که "از یک مبلغ به بالا مالیات پرداخت می‌کنند یا تمام مدیران دولتی که از مبلغ مشخصی بیشتر حقوق می‌گیرند"، دارندگان خودروهای گران‌قیمت و صاحبان سرمایه‌های کلان در بخش خصوصی می‌توانند از فهرست یارانه‌بگیران حذف شوند.

نمایندگان یارانه‌بگیر مجلس

غلامعلی جعفرزاده، عضو دیگر کمیسیون برنامه و بودجه، ۲۹ مهر با انتقاد از پرداخت یارانه به افرادی که درآمد بالایی دارند، از جمله ۱۵۰ نماینده مجلس گفت: «با توجه به شرایط اقتصادی کشور و وضعیت درآمدی مردم پرداخت یارانه به ثروتمندان و نمایندگان مجلس به دور از عدالت است.»

چندی پیش ابراهیم نکو، نماینده مجلس نهم، با انتقاد از توزیع یارانه به همه افراد گفته بود: «چه لزومی دارد که نمايندگان مجلس يارانه نقدی بگيرند؟ بيش از دو سوم نمايندگان يارانه می‌گيرند که اين کار صحيحی نيست، هرچند در قانون آمده است که به همه پرداخت شود.» بر این مبنا نمایندگان یارانه بگیر حدود ۲۰۰ نفر می‌شوند.

مطابق بند الف ماده هفت قانون هدفمندی یارانه‌ها "یارانه در قالب پرداخت نقدی و غیر نقدی با لحاظ میزان درآمد خانوار نسبت به كلیه خانوارهای كشور به سرپرست خانوار پرداخت شود." با توجه به این بند، منتقدان پرداخت یارانه برابر به همه افراد را از ابتدا کاری نادرست و خلاف قانون ارزیابی می‌کنند.

ضربه سنگین هدفمندی به کشور

جعفرزاده معتقد است هدفمندی یارانه‌ها ضربه سنگینی به کشور وارد می‌کند و باید برای آن تدبیری اصولی اندیشید. او به خبرگزاری مهر گفت، سال گذشته ۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شد اما تنها ۱۰ هزار میلیارد تومان برای توسعه کشور هزینه شده است.

معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری شمار ایرانیان یارانه‌بگیر را بيش از ۷۶ ميليون نفر اعلام کرده. جمعیت ایران در حال حاضر اندکی بیش از ۷۷ میلیون نفر است و تعداد ایرانیان ساکن کشورهای خارجی تا ۵ میلیون نفر برآورد می‌شود.

کل بودجه سال ۹۲ حدود ۲۱۰ هزار میلیارد تومان تعیین شده که دولت یازدهم از ابتدای کار اعلام کرد تحقق چنین درآمدی امکان‌پذیر نیست.

یکی از راه‌های تامین کسری بودجه و تامین منابع مورد نیاز برای پرداخت یارانه‌های نقدی افزایش بهای حامل‌های انرژی است که جعفرزاده آن را ناممکن می‌داند زیرا به اعتقاد او این کار باعث افزایش نقدینگی و تورم در جامعه می‌شود.

با توجه به یارانه ماهیانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی و کسری یک هزار میلیاردی هر ماه بودجه یارانه‌ها، دولت تنها برای جبران همین کسری هم که شده مجبور است یارانه‌ی ۲۲ تا ۲۳ میلیون نفر را حذف کند.