اتحادیه عرب ضمن متهم کردن جمهوری اسلامی به "دخالت" در منطقه خواستار طرح پرونده ایران در شورای امنیت شده است. ایران به شدت واکنش نشان داده است. یک تحلیل‌گر اقدام عربستان را تلاشی برای "جهانی کردن" مناقشه با ایران می‌داند.
عکس: DW Montage
تبلیغات
کشورهای عضو اتحادیه عرب در نشست اضطراری خود که روز یکشنبه (۱۹ نوامبر/ ۲۸ آبان) در قاهره و به خواست عربستان سعودی برگزار شد، در بیانیه خود از "دخالت‌های خصمانه ایران"، "پرتاب موشک ساخت ایران" توسط حوثی‌های یمن به ریاض و "تحریک گروه‌های تروریستی در بحرین" توسط جمهوری اسلامی سخن گفتند. آنان همچنین متحد ایران در لبنان یعنی حزب‌الله را نیز به "حمایت از تروریسم و گروه‌های افراطی در کشورهای عربی" متهم کردند.
هدف عربستان سعودی از فراخوان برگزاری این نشست که با حمایت امارات متحده عربی، بحرین و کویت همراه بود، برخورد متحد اتحادیه عرب با "مداخله‌های ایران" در منطقه اعلام شد.
عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی، در این نشست گفت: «ما خطر موشک‌های ایران را درک کرده‌ایم». او حمله موشکی حوثی‌های یمن به ریاض را "تجاوز ایران" خواند و تأکید کرد که شکیبایی در برابر ایران، تشویق جمهوری اسلامی و مؤتلفاناش برای ادامه "فعالیت‌های تهدیدآمیز" آنهاست.
در بیانیه پایانی نشست اتحادیه عرب، ایران و گروه‌های مورد حمایت‌اش، حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن، به دخالت در منطقه و بی‌ثبات کردن آن متهم شده‌اند.
این بیانیه با محکوم کردن "تنش‌آفرینی" ایران در منطقه همزمان اعلام کرده که جمهوری اسلامی تمامی فرصت‌ها برای اعتماد‌سازی در جهان عرب را از دست داده است.
تلاش عربستان برای "جهانی کردن" مناقشه با ایران • گفت‌وگو
This browser does not support the audio element.
احمد ابولغیظ، دبیرکل اتحادیه عرب، گفته است که ایران تمامی خطوط قرمز را رد کرده و جمهوری اسلامی از شبه‌نظامیان مسلح در چندین کشور عربی حمایت می‌کند. او افزوده است که اتحادیه عرب اعتراض خود را در این مورد با مجامع بین‌المللی در میان خواهد گذاشت.
کشورهای عضو اتحادیه عرب همچنین همبستگی کامل خود را با عربستان سعودی در تمام اقداماتی که برای حفظ امنیت ملی خود در نظر گرفته، اعلام کرده و به ایران هشدار داده‌اند که از حمایت حوثی‌های یمن‌و حزب‌الله لبنان دست بردارد.
افزون بر این، عربستان و مؤتلفاناش از کشورهای عضو اتحادیه عرب خواسته‌اند تا برای مطرح شدن پرونده ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد تلاش کنند.
واکنش ایران: "بیانیه‌ای سراسر دروغ و تحریف"
ایران که همواره دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه را رد کرده، این بار نیز به شدت واکنش نشان داد و روز دوشنبه (۲۹ آبان/ ۲۰ نوامبر) ضمن "سراسر دروغ و تحریف" خواندنِ بیانیه وزیران خارجه اتحادیه عرب، "دولتمردان عربستان سعودی" را دعوت کرد تا «برای نتیجه‌بخش بودن اینگونه بیانیه‌ها، هر چه سریعتر به تهاجم وحشیانه بر علیه هم‌نوعان عرب خود در یمن پایان دهند تا کودکان و زنان و غیر نظامیان یمن اینگونه طعمه آتش کینه‌توزی آنها واقع نشوند».
به ادعای بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، عربستان سعودی در راستای سیاست‌های اسرائیل و "برای تشدید اختلافات درون‌منطقه‌ای و انحراف ملت‌ها و دولت‌های اسلامی از ادامه اشغال فلسطین بعنوان مسئله اصلی امت اسلامی، با اعمال فشار و جوسازی‌های گسترده سیاسی و تبلیغاتی" موفق به صدور چنین بیانیه‌ای شده است.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایرانعکس: Tasnim
به گفته قاسمی، ایران همچنین از عربستان سعودی می‌خواهد تا «به سیاست مبتنی بر فشار بر برادران عرب خود در لبنان و قطر و کل منطقه خاتمه دهد و با پایان دادن به لشکرکشی در بحرین اجازه دهد مردم این کشور با یکدیگر گفتگو کنند و به یک راه حل مسالمت آمیز برای حل بحران جاری دست یابند».
سخنگوی وزارت خارجه ایران تأکید کرده است که ایران در مبارزه با تروریسم و حل بحران‌ها و ثبات و امنیت منطقه تلاش‌های گسترده‌ای کرده، اما این تلاش‌ها «با سیاست معکوس مبتنی بر تشدید اختلافات و درگیری‌ها و کارشکنی عربستان سعودی مواجه شده و نتیجه‌بخشی کامل آن به تاخیر افتاده است».
بهرام قاسمی "بخش عمده"ای از مشکلات منطقه را "نتیجه سیاست‌های عقیم عربستان سعودی" عنوان کرده و راه حل را در "دست برداشتن از دنباله‌روی" از سیاست‌های اسرائیل و "پایان دادن به زورگویی و تغذیه تروریسم و پذیرش خواست ملت‌ها و دولت‌های منطقه برای نیل به استقلال و آزادی و رشد و پیشرفت و زندگی همراه با کرامت و عزت" دانسته است.
خطر علنی شدن "اتحاد نانوشته" اسرائیل و عربستان
مهران براتی، تحلیل‌گر سیاسی و کارشناس روابط بین‌الملل، در گفت‌وگو با دویچه وله، کشیده شدن پرونده ایران به شورای امنیت را بعید می‌داند و اقدام اخیر عربستان سعودی و مؤتلفاناش را بیشتر تلاش ریاض برای "جهانی کردن" مناقشه با ایران ارزیابی می‌کند.
به گفته این تحلیل‌گر سیاسی، همه کشورهای عربی خواهان رویارویی با ایران نیستند و صرف‌نظر از "سیاست‌های همیشگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی برای ایجاد پشت جبهه در دیگر کشورهای اسلامی"، عربستان می‌خواهد با کشاندن مشکلات داخلی‌اش به خارج از مرزهای خود، از این تنش‌ها برای "اتحاد درونی" استفاده کند.
به نظر مهران براتی، عربستان سعودی در این میان صداهای موافقی را نیز خواهد شنید: آمریکا و اسرائیل با ریاض همراه خواهند شد و فرانسه نیز می‌تواند برای مقابله با گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه با عربستان همراهی کند.
اما به گفته این کارشناس روابط بین‌الملل، شورای امنیت تنها می‌تواند در حوزه‌ای مانند برنامه موشکی ایران وارد عمل شود، نه در سطحی که عربستان سعودی و مؤتلفاناش تمایل دارند.
مهران براتی تنها راه ایران برای تعدیل مناقشه را در یک "پیمان صلح و امنیت منطقه‌ای" با حضور همه کشورها می‌داند که در چارچوب آن تمام مشکلات مطرح شود و ایران نیز "عقب‌نشینی‌هایی کند تا نوعی آرامش در منطقه ایجاد شود". به گفته او اما «جمهوری اسلامی کمافی‌السابق فکر می‌کند به عنوان قدرت بزرگ و برتر منطقه‌ای باید از نیروهایی حمایت کند که سیاست او را در منطقه ادامه می‌دهند. این خطر بزرگی است که می‌تواند ایران را به جنگی بزرگ هم بکشاند».
از سوی دیگر، این تحلیل‌گر سیاسی "خطر" را در این هم می‌بیند که "اتحاد نانوشته"ی اسرائیل با عربستان سعودی و مصر و دیگر مؤتلفان ریاض علیه جمهوری اسلامی «به‌ویژه با تلاش ایران برای استقرار نیروهای حزب‌الله لبنان در بلندی‌های جولان کاملا علنی شود».
به گفته مهران براتی «ادامه این سیاست توسط جمهوری اسلامی خطر بزرگی است که می‌تواند مورد استفاده عربستان قرار گیرد و پای اسرائیل و در نهایت آمریکا را به میدان جنگ بکشاند».
روایت تصویری تنش سیاسی میان عربستان و ایران
اعدام نمر النمر به تیرگی مناسبات دو کشور ایران و عربستان دامن زد. رویدادی با پیامدهای گسترده برای منطقه و جهان.
عکس: picture alliance/dpa/Y. Arhab
شیخ نمر باقر النمر رهبر شیعیان معترض عربستان
نمر النمر یکی از رهبران سرشناس شیعی مذهب عربستان سعودی و از مخالفان خانواده سلطنتی در منطقه قطیف در استان شرقی عربستان سعودی بود. نمر النمر پیش از دستگیری خواستار خودمختاری منطقه قطیف در شرق عربستان شده بود. اکثر ساکنان قطیف که از مناطق نفتی مهم کشور به شمار می‌رود، شیعه هستند.
عکس: Reuters/K. Abdullah
دستگیری نمر النمر
نمر النمر در تابستان سال ۲۰۱۲ در العوامیه، شهر مجاور قطیف دستگیر شد. پلیس عربستان می‌گوید وی در زمان بازداشت، در اتومبیل خود، اسلحه داشته و در صدد فرار بوده است. هواداران النمر این اتهامات را رد می‌کنند. شیخ نمر النمر در جریان دستگیری مورد اصابت گلوله پلیس قرار گرفت و زخمی شد. تصویر شیخ نمر النمر پس از دستگیری در سال ۲۰۱۲ در عربستان سعودی.
عکس: AFP/GettyImages
وزارت کشورعربستان: شیخ نمر النمر اعدام شد
وزارت کشور عربستان سعودی در تلویزیون این کشور اعلام کرد که "۴۷ تروریست" اعدام شده‌اند. نام شیخ نمر النمر، روحانی شیعه نیز در میان اعدام‌شدگان بود. عربستان سعودی یکی از پنج کشوری است که بیشترین اعدام‌ها را اعمال می‌کند.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. Gambrell
معترضان سفارت عربستان در تهران را به آتش کشیدند
معترضان به اعدام شیخ نمر النمر، روحانی شیعه، سفارت عربستان در تهران را به آتش کشیدند و دست به تخریب آن زدند. کنسولگری عربستان در مشهد نیز مورد حمله واقع شد. مأموران انتظامی موفق شدند به تجمع معترضان خشمگین در مقابل سفارت عربستان در تهران پایان دهند.
عکس: Isna
تظاهرات در برابر کنسولگری عربستان در مشهد
به رغم آنکه مقامات مسئول پس از تجمعات پرخشونت روز شنبه (۱۲ دی) هر گونه تجمع مقابل نمایندگی‌های سیاسی عربستان را ممنوع اعلام کرده بودند، تجمع معترضان به اعدام شیخ النمر روز یکشنبه ادامه یافت. عصر یکشنبه عده‌ای در مشهد در برابر کنسولگری عربستان تجمع کردند. عکس‌های منتشر شده نشان‌دهنده استفاده از ماشین آبپاش برای متفرق کردن جمعیت است.
عکس: fararu.com
تظاهرات در بحرین
اعدام شیخ نمر با اعتراض شدید شیعیان بحرین روبرو شد. آنها با راه پیمایی‌هایی مخالفت خود را با این اقدام عربستان سعودی اعلام کردند. بحرین یک روز بعد از قطع روابط عربستان سعودی با ایران مناسبات دیپلماتیک خود با جمهوری اسلامی ایران را قطع کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/A.Fardan
ایران کاردار عربستان سعودی در تهران را احضار کرد
دولت ایران کاردار عربستان سعودی در تهران را به وزارت امور خارجه احضار و به اعدام شیخ النمر اعتراض کرد. پیشتر سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته بود، عربستان برای سیاست‌های خود "تاوانی سخت" خواهد پرداخت.
عکس: picture-alliance/AP Photo
آیت‌الله خامنه‌ای: "دست انتقام الهی گریبان سیاستمداران سعودی را خواهد گرفت"
آیت‌الله خامنه‌ای با "ناحق" خواندن اعدام شیخ نمر هشدار داد: «دست انتقام الهی گریبان سیاستمداران سعودی را خواهد گرفت». دبیرکل سازمان ملل، اتحادیه اروپا، آمریکا و چهره‌های سرشناس عراق نیز به این رویداد واکنش نشان دادند. بان‌کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، گفت اعدام شیخ نمر در عربستان سعودی وی را "عمیقا نگران" کرده است.
عکس: Leader.ir
پیامدهای اعدام شیخ نمر به فوتبال ایران و عربستان هم رسید
مهدی تاج، رئیس سازمان لیگ ایران می‌گوید شکایتی علیه فوتبال عربستان برای ارسال به کنفدراسیون فوتبال آسیا تنظیم شده است. باشگاه‌های عربستان حاضر در لیگ قهرمانان آسیا ظاهرا ترجیح می‌دهند در زمینی بی‌طرف با حریفان ایرانی بازی کنند.
عکس: farsnews.com
عربستان روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد
عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان یک روز پس از حمله گروهی از شهروندانی ایرانی به سفارت عربستان سعودی در تهران و تخریب و به آتش‌کشیدن آن، اعلام کرد که این کشور روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرده و از اعضای سفارت ایران در ریاض خواسته تا ۴۸ ساعت آینده خاک عربستان را ترک کنند.
عکس: picture-alliance/dpa/K. Elfiqi
عربستان قصد دارد برادر زاده نمر النمر را نیز اعدام کند
علی النمر، برادر زاده نمر النمر نیز به اعدام محکوم شده است. او ۱۷ ساله بود که در عربستان سعودی دستگیر شد.علی النمر در دادگاه شریعت اسلامی عربستان از جمله به جرم عضویت در یک سازمان تروریستی و پرتاب کوکتل مولوتوف به سوی ماموران پلیس عربستان به اعدام محکوم شده است. از علی النمر اعترافاتی به چاپ رسیده. خانواده او بر این نظرند که این اعتراف‌ها زیر شکنجه از متهم گرفته شده است.
عکس: Facebook/Save Ali-Al Nimr
بحرین و سودان مناسبات دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کردند
بحرین و سودان نیز به تبعیت از عربستان سعودی مناسبات دیپلماتیک خود را با جمهوری اسلامی ایران قطع کردند. بحرین که همجوار عربستان سعودی است متحد نزدیک این کشور به حساب می‌‌آید. حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین
عکس: dapd
یورش به سفارتخانه‌ها، تکرار یک تجربه خطا
جمشید فاروقی، رئیس بخش فارسی دویچه وله، در تفسیری با عنوان یورش به سفارتخانه‌ها، تکرار یک تجربه خطا نوشت نیروهای اصولگرا در ایران "به جای جلب توجه اذهان بین‌المللی به نقض آشکار حقوق بشر در عربستان و تلاش برای ایجاد موج مخالفت با سیاست‌های تحریک‌آمیز عربستان در منطقه، همان خطای تجربه شده پیشین را تکرار کردند: یورش به سفارتخانه عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد."
عکس: Mehr
آمریکا ایران و عربستان را به تنش‌زدایی فراخواند
جان کربی، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا دولت آمریکا، با بالا گرفتن تنش‌های سیاسی میان ایران و عربستان سعودی شامگاه یکشنبه (۳ دسامبر / ۱۳ دی) در واشنگتن دو کشور را فراخواند تا گام‌های لازم را در راه آرام‌کردن اوضاع بردارند.
عکس: picture alliance/AA/S. Corum
تلاش روحانی برای حفظ آرامش در ایران پس از اعدام شیخ النمر
حسن روحانی اعدام نمر، رهبر شیعیان معترض عربستان را در راستای "دامن زدن به فرقه‌گرایی، تروریسم و افراط در منطقه" دانست. او ضمن هشدار نسبت به بروز خشونت، دستور شناسایی مهاجمان به نمایندگی‌های سیاسی عربستان در ایران را داد.
عکس: picture-alliance/Russian Presidential Press and Information Office/TASS/M. Klimentyev
کوشش ایران و اروپا برای جلوگیری از تنش‌ها پس از اعدام نمر
ایران و اتحادیه اروپا می‌خواهند از بالا گرفتن تنش در منطقه در پی اعدام شیخ نمر، رهبر معترض شیعیان عربستان، جلوگیری کنند. وزرای خارجه ایران و عربستان نیز به همتای اتریشی خود گفته‌اند نمی‌خواهند تنش میان دو کشور تشدید شود.
