تلاش همه‌جانبه برای نجات گفت‌وگوهای صلح خاورمیانه
۱۳۸۹ مهر ۴, یکشنبه
محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین در سازمان ملل اعلام کرد که اسراییل باید بین شهرک‌سازی و صلح، یکی را انتخاب کند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل نیز تأثیر و فشار نیروهای ائتلافی راستگرا در دولت، اعلام کرده که حاضر به تمدید تعلیق شهرک‌سازی نیست.
تلاش پیگیرانه آمریکا برای نجات صلح
جرج میچل فرستاده ویژه آمریکا برای صلح خاورمیانه روز شنبه (۲۵ سپتامبر / ۳ مهر) در نیویورک با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار و گفت‌وگو کرد. اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل نیز با تمدید اقامت خود در نیویورک به همراه اسحاق مولخو، مذاکره‌کننده‌ی ارشد اسرائیل در صلح خاورمیانه، نیز گفت‌وگوهایی با نمایندگان دولت آمریکا و رهبری فلسطینی داشتند. این ملاقات در حاشیه‌ی اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل صورت گرفت.
محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین در سخنان خود در مجمع عمومی سازمان ملل که روز شنبه (۲۵ سپتامبر / ۳ مهر) ایراد شد، گفت که اسراییل باید بین صلح و ادامه شهرک‌سازی یک گزینه را انتخاب کند.
این در حالی است که مهلت تعلیق شهرک‌سازی در کرانه باختری که ده ماه قبل قبل توسط اسراییل تصویب شده بود، روز یکشنبه به پایان می‌رسد. دولت بنیامین نتانیاهو با تمدید این مدت مخالفت کرده است.
محمود عباس در سخنان خود در برابر نمایندگان عالی‌رتبه‌ی کشورها روحیه «سلطه‌جو» و «ذهنیت توسعه‌طلبانه» اسراییل را محکوم کرد و گفت که «دستان زخمی ما فلسطینی‌ها هنوز هم می‌تواند شاخته زیتون را بالا بگیرد».
رییس تشکیلات خودگردان فلسطین افزود: «خواسته ما در توقف شهرک‌سازی، یک پیش‌شرط عجیب نیست که مانع راه عملیات صلح باشد؛ بلکه اجرای التزامات و تعهدات سابقی است که در مصوبات و توافقنامه‌های پیشین بر سر آن توافق شده بود».
به گزارش خبرگزاری آلمان، محمود عباس به همتای اسرائیلی خود، بنیامین نتانیاهو هشدار داد و گفت که «وی باید به تعهدات خود پایبند بماند، پیش از همه در مورد توقف تمامی فعالیت‌های شهرک‌سازی در مناطق اشغالی فلسطینی، به ویژه در شرق اورشلیم.»
با این حال عباس تاکید کرد که تمامی تلاش خود را به شکل صادقانه به کار خواهد بست تا ظرف یک سال آینده با اسراییل به صلح دست یابد.
روز شنبه هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی آمریکا با محمود عباس دیدار و گفت‌وگو کرد. وی در تلاش است در مسئله‌ی شهرک‌سازی‌ها راه حلی بیابد. بنیامین نتانیاهو نیز به مذاکره‌کننده‌ی ارشد خود، اسحاق مولخو دستور داد در نیویورک بماند تا به همراه اهود باراک، وزیر دفاع این کشور در آخرین لحظات راه حلی بیابند.
ایالات متحده در ماه‌های اخیر فشارهای زیادی بر محمود عباس و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسراییل اعمال کرده تا آنها به نوبه خود تمام تلاش خود را برای جلوگیری از توقف مذاکرات صلح به عمل آورند.
به گفته فیلیپ کراولی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، قرار است محمود عباس در طول روزهای آینده با هیلاری کلینتون وزیر خارجه آمریکا دیدار کند.
جامعه بین‌المللی و در رأس آن باراک اوباما رییس‌جمهور آمریکا با صراحت تمام از نتانیاهو خواسته‌اند تا برای نجات مذاکرات صلح، تعلیق شهرک‌سازی که ده ماه قبل توسط اسراییل اعلام شده بود را تمدید کند. آمریکا در عین حال از طرف فلسطینی نیز خواسته که تهدید به ترک مذاکرات نکند.
واشنگتن در پیشنهادی که مورد موافقت طرف فلسطینی قرار گرفته، این موضوع را مطرح کرد که اسراییل، شهرک‌سازی را سه ماه دیگر نیز در حالت تعلیق نگاه دارد تا در طول این سه ماه طرفین به توافقی پیرامون مرزها دست یابند.
یک مسئول دولتی اسراییل روز جمعه اعلام کرد که اسراییل آماده است به توافقی با فلسطینی‌ها دست یابد، اما شهرک‌سازی به شکل کامل متوقف نخواهد شد.
دولت ائتلافی بنیامین نتانیاهو که تحت تاثیر جناح راست افراطی بوده و شهرک‌نشینان نیز لابی قدرتمندی در آن دارند، تمدید تعلیق شهرک‌سازی را امری دور از انتظار خوانده است.
حمایت اتحادیه عرب از مواضع محمود عباس
محمود عباس پیش از این بارها اعلام کرده بود که شروع شهرک‌سازی از طرف اسراییل باعث خواهد شد تا طرف فلسطینی بلافاصله میز مذاکرات را ترک کند.
وی در این موضوع حمایت قاطع جامعه کشورهای عربی را نیز با خود به همراه دارد، بطوری‌که عمرو موسی دبیرکل اتحادیه عرب گفته که تمدید تعلیق شهرک‌سازی یک امر واجب بوده و نشان می‌دهد که دولت اسراییل سیاست جدیدی را در این زمینه در پیش گرفته است.
عمرو موسی در کنفرانسی مطبوعاتی در نیویورک گفت: «مذاکرات صلح جدی بوده و قابلیت ادامه و رسیدن به هدف را دارد؛ اما در صورتی که اسراییل به شهرک‌سازی در سرزمین‌های اشغالی ادامه دهد، امکان ادامه مذاکرات وجود نخواهد داشت».
به گفته دبیرکل اتحادیه عرب، «اگر اسراییلی‌ها قصد دارند اراضی فلسطینی را از آن خود کرده و در ترکیب جمعیتی آن دست ببرند، بهتر است که فلسطینی‌ها وقت خود را برای مذاکره تلف نکنند».
شهرک‌نشینان یهودی آماده ساختمان‌سازی
در حالی‌که تنش بر سر شهرک‌سازی افزایش یافته است، روز شنبه نزدیک به ۳۰۰ فلسطینی در الخلیل دست به تظاهرات زده و خواستار توقف مذاکرات صلح با اسراییل شدند. تظاهرکنندگان که مصطفی برغوثی نماینده فلسطینی نیز در راس آنها قرار داشت، خواستار توقف کامل شهرک‌سازی شدند.
در همین حال شهرک‌نشینان یهودی در کرانه باختری، دعوت باراک اوباما برای تمدید تعلیق شهرک‌سازی را به شدت محکوم کردند. «مجلس شهرک‌ها در یهودا و سامره»، باراک اوباما را متهم کرد که تحت تاثیر تهدیدات فلسطینی‌ها در ترک میز مذاکرات، از اسراییل خواسته تا شهرک‌سازی را متوقف کند.
این مجلس همچنین اعلام کرد که اگر اوباما می‌خواهد نقش یک میانجی بی‌طرف را در عملیات صلح ایفا کند، باید به محمود عباس و همراهانش بگوید که تهدید و تحریک و پیش‌شرط گذاشتن برای مذاکره قابل قبول نیست.
شهرک‌نشینان اعلام کردند که سلسله فعالیت‌هایی را از نیمه شب یکشنبه و زمان پایان تعلیق شهرک‌سازی به اجرا درآورده و بنای شهرک‌ها را از سر می‌گیرند.
اسراییل در ۲۵ نوامبر ۲۰۰۹ اعلام کرد که شهرک‌سازی را به مدت ده ماه در کرانه باختری و شرق اورشلیم متوقف می‌کند. در این منطقه بیش از چهارصد هزار شهرک‌نشین زندگی می‌کنند، اما تعلیق شهرک‌سازی شامل بنای مدارس و بناهای عمومی مثل کنیسه‌ها نشده است.
AM/DK