"تنبیه اجتماعی" ۸۰ دستگیرشده حوادث چهارشنبهسوری در مشهد
۱۳۹۵ اسفند ۲۶, پنجشنبه
برای دستگیرشدگان مراسم چهارشنبهسوری در مشهد ۵ تنبیه کمسابقه در نظر گرفته شده. آنها از جمله مجبور به نظافت یک محله شدهاند. شمار کشتهشدگان در ایران به ۳ نفر رسیده. میزان مصدومان به نسبت سال گذشته کاهش یافته است.
تبلیغات
سیدهادی شریعتیار، معاون دادستان عمومی و انقلاب مشهد در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم، از مجازاتهای ویژهای برای ۸۰ تن از دستگیرشدگان مراسم چهارشنبهسوری در این شهر خبر داد. او گفت، این افراد "با انجام اقدامات برهم زننده نظم، رعب و وحشت در بین شهروندان" بهوجود آورده بودند.
"پنج تنبیه"
به گفتهی شریعتیار، این افراد «به منظور آگاهی از میزان خساراتی که به سطح شهر و اموال عمومی و خصوصی وارد آورده بودند، به این مناطق آورده شدند و مدتی به پاکسازی محل پرداختند».
دستگیرشدگان همچنین " برای پی بردن به آثار سوء رفتارهای پرخطر" خود به بیمارستان امام رضای مشهد برده شده تا از آسیبدیدگان دیدن کنند.
علاوه بر این، به گفتهی معاون دادستان مشهد، آنان به عنوان "افراد پرخطر" در ایام چهارشنبهسوری "شناسنامهدار" شده و در طول سال برایشان کلاسهای توجیهی برگزار میشود.
شریعتیار مجازات دیگر دستگیرشدگان را فراخوانده شدن آنها در سالهای آینده به دادسرا یک روز قبل از چهارشنبهسوری عنوان کرد و گفت که این افراد «تا پایان مراسم چهارشنبه پایان سال بازداشت خواهند بود».
معاون دادستان تهران افزود: «محرومیت این افراد از شرکت در مراسم چهارشنبه پایان سال تا هنگامی است که احساس شود دیگر خطری برای امنیت جامعه و شهروندان ندارند».
"اقدام تنبیهی" کمسابقهی دادستانی مشهد علیه دستگیرشدگان مراسم چهارشنبهسوری در این شهر با حضور رسانهها انجام گرفته و خبرگزاریهای داخلی تصاویر متعددی را از "پاکسازی" شهر توسط آنها منتشر کردهاند؛ تصاویری که یادآور رفتار نیروی انتظامی در مقابله با پدیدهای است که مسئولان جمهوری اسلامی از آن با عنوان "اراذل و اوباش" نام میبرند.
دستگیری ۱۲۹ نفر در مشهد
اندک زمانی پیش از انتشار خبر "تنبیه" ۸۰ جوان دستگیرشده در مشهد، فرمانده انتظامی این شهر از دستگیری ۱۲۹ زن و یک مرد در رابطه با چهارشنبهسوری خبر داده و گفته بود: «افرادی که رفتارهای خیلی پر خطر نداشتهاند با دریافت تعهد آزاد خواهند شد، اما در رابطه با افراد دیگر با توجه به نوع تخلف برخورد لازم از طریق مراجع قضایی انجام خواهد شد».
سرهنگ محمد بوستانی گفته بود، در "هماهنگی" با مقامهای قضایی قرار شده که دستگیرشدگان به نظافت محلهایی را که در آن "رفتار مخاطرهآمیز" داشتهاند، بپردازند.
به گفتهی فرمانده انتظامی مشهد، تعداد دستگیریها نسبت به سال گذشته افزایش ۱۸۰ درصدی داشته است، زیرا پلیس "برخورد جدی و دستگیری را همراه با برخورد اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی در دستور کار" قرار داده بوده است. او در عین حال نتیجهی "این برخورد جدی" را کمتر شدن "آسیبها و صدمات" نسبت به سالهای گذشته دانسته است.
بوستانی همچنین از توقیف ۵۰ دستگاه خودرو و ۶۱ دستگاه موتورسیکلت خبر داد و علت اصلی دستگیریها و توقیف وسایل نقلیه را "سد معبر، ایجاد آلودگی صوتی، پرتاب ترقه و موارد اندکی کشف حجاب" عنوان کرد.
دستگیری ۱۴۳۷ نفر در ایران
رئیس پلیس پیشگیری نیروی انتظامی جمهوری اسلامی "ناجا" روز چهارشنبه (۲۵ اسفند/ ۱۵ مارس) اعلام کرده بود که در مراسم چهارشنبهسوری امسال در روز ۲۴ اسفند، در سراسر ایران ۱۳۸۹ مرد و ۴۸ زن دستگیر شدهاند.
به گفتهی سردار محمد شرفی، ۹۵۹ نفر از دستگیرشدگان به مراجع قضایی معرفی شده و مابقی پس از گرفتن "تعهد" آزاد شدهاند.
چهارشنبه سوری و مواضع عجیب
میلیونها ایرانی جشن چهارشنبه سوری را برگزار کردند تا زردی رخسار را به آتش بسپارند و با سرخی آن رهسپار سال نو شوند. اما در سالهای اخیر سیاستی عجیب برای "زشت کردن" چهره این جشن به اجرا در آمده است.
عکس: IRNA
میلیونها ایرانی جشن چهارشنبه سوری را برگزار کردند تا زردی چهره را به آتش بسپارند و با سرخ کردن آن رهسپار سال نو شوند. آنها در این جشن سنتی که یادگاری از نیاکان است، لحظات خوشی را در کنار یکدیگر سپری کردند.
عکس: IRNA
همه آنهایی که در دهها مراسم مذهبی و عزادارای در سال شرکت میکنند، با وجود آگاهی از نظر "منفی" روحانیون، مراجع و رهبران مذهبی در مورد چهارشنبه سوری، بازهم این مراسم را برگزار و در آن شرکت میکنند.
عکس: IRNA
نظر آیتالله خامنهای، در مورد چهارشنبه سوری که در "پایگاه اطلاعرسانی" رهبر جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است: «چهارشبنه سوری هیچ مبنای شرعی ندارد و مناسب است از آن اجتناب شود.» (استفتائات جدید، مبحث خرافات).
عکس: Tabnak
در سالهای اخیر خبرگزاریهای فارس و تسنیم و در سال جاری خبرگزاری مهر، زشتترین تصویر از چهارشنبه سوری را ارائه کردند. خبرگزاری فارس روز قبل از چهارشنبه سوری با ارائه گزارش تصویری که حاوی تصاویری وحشتناک از زخمیهای سال قبل بود به استقبال چهارشنبه سوری رفت. در شب چهارشنبه سوری هم گزارش لحظه به لحظه از تعداد زخمیها و چند گزارش تصویری از زخمیها ارائه کرد.
عکس: FARS
در خبرگزاریهای فارس، تسنیم و مهر هیچ تصویری از برگزاری جشن چهارشنبه سوری و شادمانی مردم ارائه نشد و به جای آن فقط تصاویر خونین زخمیها به نمایش گذاشته شد. (عکس از خبرگزاری ایسنا)
عکس: ISNA
خبرگزاری ایرنا "توصیههای کارشناسان برای چهارشنبه سوری" را به صورت اینفوگرافیک ارائه داد که علیرغم درستی بسیاری از آنها، چهارمین توصیه در قسمت سمت راست "نپریدن از روی آتش" در شب چهارشنبه سوری است.
عکس: IRNA
خبرگزاریهای ایرنا و ایسنا هم در شب چهارشنبه سوری، اخبار و گزارشهای تصویری اولیهشان به زخمیها و تلفات چهارشنبه سوری اختصاص یافت. اما در ساعات پایانی شب بالاخره تصاویری هم با اندکی "جشن و شادمانی" مردم منتشر کردند.
عکس: ISNA
بر اساس آمار نهادهای رسمی از میلیونها ایرانی که چهارشنبه سوری سال ۱۳۹۴ را جشن گرفتند، در حوادث این شب دست کم سه نفر جان خود را از دست دادند و ۲۱۱ نفر (۱۹۸ مرد و ۱۳ زن) نیز زخمی شدهاند. اما چرا؟
عکس: ISNA
به نوشته خبرگزاری فارس "علیرغم ممنوع بودن"، مواد محترقه غیراستاندارد و خطرناک عرضه میشوند و به فروش میرسند.
عکس: FARS
در واقع باید گفت که ممنوع کردن مواد آتشبازی از یک سو پای قاچاق و ورود لوازم بیکیفت و خطرناک را به بازار باز کرد و از سوی دیگر جوانان را به سوی تولید "نارنجک و دیگر وسائل خطرناک آتشبازی" برای چهارشنبه سوری کشاند.
عکس: IRNA
در منابع رسمی سن بیشتر زخمیها کمتر از ۲۰ سال ذکر شده است. چهارشنبه سوری همواره شبی برای "خودنمایی" و "ماجراجویی" چند نفر از جوانان محل نیز بوده است.
عکس: ISNA
چرا برخی از رسانههای رسمی و نیمه رسمی در جمهوری اسلامی ایران تلاش میکنند چهرهای مخوف و خونین از چهارشنبه سوری ارائه کنند؟
عکس: IRNA
چهارشنبه سوری ۱۳۹۴ حاوی صحنههای زیبا و شاد هم بوده است.
عکس: IRNA
"زردی من از تو، سرخی تو از من"، "سردی من از تو، گرمی تو از من".
عکس: ISNA
در دههها و سالهای اخیر علاوه بر "ترقه و فشفشه" عناصر جدید دیگری نیز همچون "بالون آرزو" به چهارشنبه سوری افزوده شده است. از آن سو نیز برخی موضوع "انحراف در چهارشنبه سوری" را مطرح میکنند.
عکس: ISNA
عکس 151 | 15
"کاهش" دستگیریها
با وجود افزایش "۱۸۰ درصدی" دستگیریها در مشهد به نسبت سال گذشته، رئیس پلیس پیشگیری "ناجا"، روز چهارشنبه گفته بود، آمار دستگیریها در سراسر ایران نسبت به "مدت مشابه در سال قبل" کاهش داشته است.
سعید منتظرالمهدی، سخنگوی ناجا، روز ۲۴ اسفند ۱۳۹۴ گفته بود که در ایام چهارشنبهسوری سال پیش ۱۳۰۴ نفر دستگیر شدهاند.
سه قربانی در تهران و اصفهان
پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس ایران، گفته است که در حوادث چهارشنبهسوری ۳ نفر جان خود را از دست دادهاند که یکی از آنها جوانی ۲۳ ساله در اصفهان و دو دیگری جوانی ۲۷ ساله و نوجوانی ۱۴ ساله در تهران بودهاند.
چهار روز پیش از مراسم چهارشنبهسوری نیز در زیرزمین خانهای در اردبیل، ساخت ترقههای دستساز به انفجاری شدید انجامید که بر اثر آن ۸ نفر کشته و ۲ نفر مجروح شدند.
مهرداد علیبخشی، جانشین رئیس سازمان مدیریت بحران ایران، چند روز پیش آمار کشتهشدگان حوادث چهارشنبهسوری سال گذشته را ۱۷ نفر در سراسر کشور اعلام کرده بود که ۸ نفر از آنان تنها در استان تهران جان باخته بودند.
کاهش ۴۰ درصدی مصدومان
پیرحسین کولیوند، رئیس اورژانس ایران، شمار مصدومان حوادث چهارشنبهسوری را در سراسر ایران ۲۶۰۰ نفر اعلام کرده است. به گفتهی او، ۶۰۰ تن از این مصدومان در بیمارستانها بستری شدهاند.
با وجود این مجتبی خالدی، سخنگوی اورژانس، از کاهش ۴۰ درصدی شمار مصدومان نسبت به سال گذشته سخن گفته است.
خالدی همچنین اعلام کرده است که شمار بستریشدگان حوادث چهارشنبهسوری امسال نسبت به سال گذشته ۶۰ درصد کاهش داشته است.
با وجود تعدد حوادث و بازداشتهای امسال، مسئولان ایران از کاهش شمار دستگیرشدگان، مصدومان و نیز بستریشدگان به نسبت سال پیش خبر دادهاند. یکی از عوامل این کاهش میتواند ناشی از گرایش رو به رشد افکار عمومی به خشونتگریزی و همینطور به کمپینهایی باشد که در پی آتشسوزی و سپس فروریزی ساختمان پلاسکوی تهران بهوجود آمدند.
مخالفت با جشنی بدون "مبنای شرعی"
مراسم چهارشنبهسوری یکی از جشنهای دیرینه ایرانیان است که هر ساله از غروب آخرین سهشنبه سال آغاز میشود و تا ساعاتی پس از شروع چهارشنبه ادامه مییابد؛ جشنی که با وجود اذعان مقامهای ایران به کاهش حوادث آن، کماکان با رویکرد منفی جمهوری اسلامی روبهروست.
مسئولان حکومتی و رسانههای تبلیغاتی جمهوری اسلامی میکوشند که با ابراز مخالفت با این جشن باستانی برگزاری آن را متوقف یا دستکم محدود کنند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، در این باره گفته است: «چهارشنبهسوری هیچ مبنای شرعی ندارد و مناسب است از آن اجتناب شود». دقیقاً این رویکرد سبب شده که چهارشنبهسوری ابعادی سیاسی بیابد و به کابوسی برای نیروهای انتظامی ایران بدل شود.
عدم ساماندهی و پیشبینیهای لازم برای برگزاری هر چه آرامتر و شادتر این شب باعث شده که بسیاری از مردم دست به تهیه وسایل آتشبازی دستساز و ناایمن بزنند؛ امری که خود بر شمار حوادث ناگوار در این شب میافزاید.
چهارشنبه سوری ۱۳۹۵ در شهر کلن آلمان
گرچه رهبری دینی ایران تاکنون بارها به نکوهش مراسم چهارشنبهسوری پرداخته، اما هیچ کس تاکنون نتوانسته جلوی این مراسم را در داخل یا خارج کشور بگیرد. برگزاری این مراسم امسال در شهر کلن آلمان صدها نفر را به سوی خود کشاند.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
ایرانیانی که در بیرون از کشور زندگی میکنند، جشنهای نوروزی، از جمله چهارشنبه سوری را به صورت گروهی برگزار میکنند. این سنت چندین دهه است به ویژه در اروپا، آمریکا و کانادا رواج یافته است. امسال در شهر کلن آلمان دستکم چهار مراسم بزرگ چهارشنبه سوری برگزار شد.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
میگویند مردم در مراسم چهارشنبه سوری میخواهند آتش تمام رنگ پریدیگی، زردی، بیماری و مشکلاتشان را بگیرد و در ازای آن سرخی و گرمی و نیرو به آنها بدهد. چهارشنبهسوری جشنی دینی نیست و در میان بیشتر اقوام ایرانی رواج فراوانی دارد.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
سالن بزرگی که معمولا ترکهای شهر کلن برای مراسم از آن استفاده میکنند امسال برای یکی از جشنهای چهارشنبه سوری ایرانیها انتخاب شده بود. دو خواننده مسئول نشاط بخشیدن به حاضران پیش از شروع برنامه ایرج مهدیان بودند.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
سخنرانی کوتاه یکی از گردانندگان برنامه در باره تاریخچه چهارشنبه سوری و ارتباط آن با شاهنامه فردوسی و "عشق یکی از شاهزادگان" به سیاوش فرزند کیکاووس شاه و سرانجام گذشتن سیاوش از آتش را حاضران این جشن کمتر شنیدند. علاقمندی به جشن و شادی صدای او را به گوش حاضرانی که به این محفل آمده بودند نمیرساند.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
کودکان بسیاری در این مراسم حاضر و به بازی مشغول بودند. به نظر میرسید که آنها شبی از خواب منظم خود دور شده و از والدین خود مرخصی رسمی گرفتهاند تا دیر وقت بازی کنند.
عکس: DW/A. Koushk-Jalali
شرکت کنندگان در مراسم چهارشنبه سوری در سالن "اویرو زال" در شهر کلن تا توانستند رقصیدند و شادی کردند. آهنگهای شاد سالن نیز آنها را به شوق میآورد.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
سرانجام ایرج مهدیان خواننده قدیمی ایران که در دوران پهلوی فعالیتهای بسیاری داشت، یه صحنه آمد و مراسم چهارشنبه سوری را با آهنگهای نوستالژیک خود گرمایی خاص بخشید.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
ایرج مهدیان ۷۰ سال دارد، اهل سبزوار است و در آلمان زندگی میکند. او با آهنگهای قدیمیاش چون "سلام برعشق" گذشته ایرانیان مسنتر را در خارج کشور از کشور زنده کرد.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
مهدیان ترانهٔ "سلام بر عشق" را در سال ۵۲ به بازار عرضه کرد. نخستین ترانه این هنرمند "ای دل بنال" بود.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
ایرج مهدیان تاکنون بیش از ۱۰ آلبوم به بازار عرضه کرده است و بیشتر ایرانیهایی که در این مراسم شرکت کرده بودند میخواستند با خواننده کوچه و بازار گذشته خود عکس یادگاری بگیرند و او نیز باعلاقه ابن خواست آنها را برآورد میکرد.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
شرکت کنندگان این مراسم به رغم هوای نسبتا سرد به بیرون از سالن رفتند تا برنامه پریدن از روی آتش را نیز تجربه کنند. در مراسم چهارشنبه سوری شهر کلن از ترقه و مواد منفجره خبری نبود. دولت آلمان اجازه چنین اقداماتی را نمیدهد.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
برگزارکنندگان این مراسم در آخرین سهشنبه سال آتشی نیز افروختند و شرکتکنندگان با امید این که زردی خاطرات بد را به آتش دهند و سرخی و عشق را از آتش بگیرند و تا سال آینده توشه راهشان کنند، از روی آتش پریدند.
عکس: DW/A.Koushk Jalali
امسال دستکم چهار مراسم بزرگ جشن چهارشنبه سوری در شهر کلن آلمان برگزار شد. پلاکارد یکی از این جشنها که بر در و دیوار و اماکن عمومی نصب بود.