سیاست جدید گوگل درباره حریم‌شخصی کاربران از روز پنج‌شنبه (۱۱ اسفند / ۱ مارس ۲۰۱۲) عملی می‌شود. سیاستی که اعتراضاتی را در میان فعالان وب در دفاع از حریم شخصی افراد برانگیخته است. آن‌ها گوگل را متهم می‌کنند در حال قربانی کردن حریم اشخاص است تا به تبلیغات و سود مالی بیشتر دست یابد. مسئولان اتحادیه اروپا نیز با پی‌گیری فرانسه در حال بررسی این هستند که آیا تنظیمات جدید حریم شخصی گوگل ناقض قوانین این اتحادیه هست یا نه. گفته می‌شود در این زمینه نگرانی‌هایی جدی وجود دارد.

اما سیاست جدید گوگل درباره حریم شخصی چگونه است؟ گوگل خود می‌گوید در تلاش است تا خدمات‌اش را برای کاربر «شخصی‌تر» کند. تاکنون گوگل ۶۰ قاعده مختلف درباره حریم شخصی کاربر در سرویس‌های مختلف خود داشته است. اما ازاین پس بر اساس سیاست جدیدش تنها یک دستورالعمل واحد خواهد داشت. تنظیمات حریم شخصی برای سرویس ایمیل گوگل (gmail)، موتور جستجوی آن، گوگل باز (buzz)، یوتیوب و ... یکسان می‌شود. گوگل کروم (مرورگر گوگل) از این قاعده مستثنی‌ است.

پیامد یکسان‌سازی قوانین حریم شخصی برای همه سرویس‌های گوگل این خواهد بود که این سرویس‌ها به یکدیگر متصل خواهند شد و هر عملیاتی که کاربر در یکی از آن‌ها انجام دهد، در دیگر سرویس‌ها نیز ثبت خواهد شد. برای مثال وقتی کاربر یک گزینه را در موتور جستجوگر گوگل جستجو می‌کند، بعدها با مراجعه به یوتیوب احتمالاَ ویدیو‌های مرتبط با آن گزینه به کاربر پیشنهاد خواهد شد. منتقدان هدف از هر چه «شخصی‌تر» کردن رفتارهای کاربر در سرویس‌های گوگل و ثبت آن را، جذب تبلیغات بیش‌تر برای گوگل می‌دانند.

گوگل خود پیش از این در ماه ژانویه اعلام کرده بود تغییر تنظیمات راهی برای ساده‌سازی قوانین حریم شخصی است و اکنون در ویدیویی که منتشر کرده آن را در جهت ارتقای کیفیت استفاده از گوگل برای کاربر معرفی کند.

اعتراضات از غرب تا شرق، آمریکا تا ژاپن

سازمان فرانسوی "دیده‌بان حفاظت از داده" ‌۲۷ فوریه در نامه‌ای به گوگل نوشت که سیاست جدید این شرکت درباره حریم شخصی کاربر تحقیقات گسترده‌ای در سطح اروپا را به همراه خواهد داشت. سیاستی که گفته می‌شود به شرکت‌های طرف قرارداد گوگل این امکان را خواهد داد که اطلاعات شخصی بیش‌تری از کاربران به دست آوردند و در آن جهت سرمایه‌گذاری تبلیغاتی کنند.

این سازمان فرانسوی در نامه خود به گوگل از نگرانی فرانسه و دیگر اعضای اتحادیه اروپا خبر داد و نسبت به «قانونی» و «منصفانه» بودن اقدام جدید گوگل ابراز تردید کرد.

یکی از موارد اعتراض به گوگل این است که چرا استفاده از سیاست‌گذاری جدید خود را اختیاری نکرده است. بر اساس قوانین اتحادیه اروپا فروش اطلاعات کاربر به شرکت‌های تجاری، بدون اجازه خودشان غیرمجاز است. این یکی از موارد مورد بررسی اتحادیه اروپا خواهد بود.

پیش از این گوگل از سوی اتحادیه اروپا و آمریکا درباره چگونگی طبقه‌بندی نتایج جستجوی موتور جستجوگرش مورد بررسی و سوال قرار گرفته بوده است.

به نامه اخیر فرانسه از سوی مسئولان سرویس بلاگ گوگل (بلاگ‌اسپات) پاسخ داده شد. در این نامه نوشته شد: «اگرچه سیاست‌های حریم شخصی در گوگل در روز اول مارس تغییر می‌کند، تعهد ما برای حفظ حریم شخصی به قوت خود باقی است.»

اما تنها معترض میدان، اتحادیه اروپا نیست. در آمریکا و همچنین ژاپن اعتراضاتی از سوی مقامات مربوطه وجود دارد. وزارت صنعت و تجارت ژاپن روز ۲۹ فوریه هشدار داد که گوگل باید در پیاده‌سازی تنظیمات جدید، قوانین داخلی ژاپن را مدنظر قرار دهد. این وزارتخانه همچنین گوگل را ملزم دانسته تا پاسخ نگرانی‌ها و سئوالات کاربران را بدهد. امری که ظاهراَ خود گوگل نه تنها در مقیاس مرزهای ژاپن که در کل جهان به فکر آن است. پیتر بارون ، مدیر روابط خارجی گوگل امروز به صورت آن‌لاین در پرسش و پاسخ گاردین حاضر شد و به سوالات مخاطبان پاسخ گفت.

راه‌حل‌های اندک برای مساله‌ای فراگیر

پیتر بارون در دفاع از گوگل تاکید کرد این گوگل بود که برای نخستین بار دسترسی امن کاربر (https) را ممکن کرد و این اولین شرکتی بود که برای دسترسی کاربر به ایمیل خود ورود دو مرحله‌ای را که از امنیت بسیار بیشتری برخوردار است، تعبیه کرد.

بارون همچنین در پاسخ به کاربری که از ناگهانی بودن تغییرات سخن گفت، اطلاع داد که گوگل از ژانویه که اعلام کرد تغییراتی ایجاد خواهد شد به اشکال مختلف از جمله ارسال اخطار (notification) به کاربران اقدام کرده است.

مدیر روابط خارجی گوگل همچنین به شدت احتمال فروش اطلاعات به شرکت‌های سوم را رد کرد. چیزی که به نظر می‌رسد گوگل بیش از هر چیز دیگری در روزهای آینده باید درباره آن در مقابل سازمان‌های مختلف دنیا پاسخ‌گو باشد و شفاف‌سازی کند.

یک اشاره مهم برای کاربر: یکی از موضوعات اصلی مورد انتقاد این است که چرا کاربر خود حق انتخاب ندارد که آیا سرویس‌های مختلف گوگل او به هم متصل باشند یا خیر. هیچ کاربری نمی‌تواند از ثبت پیوسته اطلاعات خود در سرویس‌های مختلف گوگل جلوگیری کند. تنها راه این است که کاربر برای استفاده از هر سرویسی از سرویس جی‌میل خود خارج شود. برای مثال از جی‌میل خود خارج شده و سپس در گوگل جستجو کند. اما این نیز می‌تواند کمک بزرگی نباشد چرا که ثبت داده‌ها در گوگل بر اساس اسم نیست بلکه بر اساس اطلاعات عددی کامپیوتر کاربر است.

پیتر بارون پیشنهاد می‌کند کاربر به جای خروج از سرویس ای‌میل گوگل و سپس جستجو در گوگل، به dashboard گوگل رفته، و از آن‌جا به حذف تاریخچه جستجوی خود اقدام کند.

google.com/dashboard—»manage search history—»remove

روزهای آینده گوگل نه در یک نشریه که احتمالاَ مجبور خواهد شد در پارلمان‌ها و سازمان‌های رسمی پاسخگوی فعالان وب باشد.

مریم میرزا
تحریریه: جواد طالعی