خبرگزاری ایلنا به نقل از یک کارشناس میراث فرهنگی گزارش داده که از حدود ۱۰ هزار امامزاده موجود در ایران تنها ۲ هزارتای آن‌ها سند و شجره‌نامه دارند و ۴ هزار امامزاده هم منتسب به موسی کاظم، امام هفتم شیعیان هستند.

مسعود روشن در گفت و گوی خود با ایلنا اظهار داشته که حدود ۸ هزار بقعه در سراسر ایران وجود دارند که در برخی از آن‌ها بیش از یک امامزاده دفن شده‌. وی سپس نتیجه گرفته که حدود ۱۰ هزار امامزاده در ایران وجود دارند.

به گفته‌ی این کارشناس تنها مستند تاریخی دو هزار بقعه تایید شده است. از این میان ۲۲۰ بقعه متعلق به حکام، امیران و خان‌ها و ۱۰۰ بقعه نیز مربوط به دانشمندان و مشاهیر قرن پنجم تاکنون است.

کثرت امامزاده‌ها در شمال

آقای روشن همچنین اظهار داشته که یک چهارم امامزاده‌ها در استان‌های گیلان و مازندران قرار دارند شهر اهواز هیچ امامزاده‌ای ندارد. این کارشناس میراث فرهنگی علت تجمع امامزاده‌ها در شمال کشور را مهاجرت امامان شیعه به این مناطق در زمان حکومت اموی دانست.

به گفته‌ی این کارشناس علت این که بسیاری از این امام‌زاده‌ها در اصل فرزندان امامان نیستند این است که در زمان حمله اعراب، مردم به دلیل ترس از تخریب آثا باستانی به دست آنان، این آثار را به امامان و پیامبران منتسب می‌کردند. به عنوان مثال از مقبره کوروش تا مدت‌ها به عنوان مقبره مادر سلیمان نبی یاد می‌شد.

روشن می‌گوید در زمان تسلط مغول‌ها بر ایران هم چون مغول‌ها بعد از مسلمان شدنشان ارزش خاصی برای نوادگان پیامبر اسلام قائل بودند، مردم بزرگان و روسای قبایل و طوایف را به عنوان امامزاده معرفی می‌کردند.

وی همچنین می‌گوید برخی از این امامزاده‌ها هم اصلا مقبره کسی نیستند بلکه مردم در زمان جنگ و ناآرامی اموال و اشیای قیمتی خود را در آن‌جا پنهان می‌کردند تا بعد از آرام شدن اوضاع به سراغ آن بروند و در این مدت برای در امان ماندن از دستبرد، می‌گفتند این‌جا امامزاده است.

این کارشناس میراث فرهنگی امامزاده‌هایی را که در کوه‌های دورافتاده قرار دارند، بدون هیچ سند تاریخی می‌داند و وجود آن‌ها را نشانه رواج نوعی خرافه می‌داند.

به گزارش روزنامه همشهری، تا دی ماه ۱۳۸۹، ۶۳ بقعه جعلی تنها در استان گیلان شناسایی شده‌‌‌اند که از این میان ۲۳ تای آن‌ها تخریب شده است.

طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی سازمان اوقاف ایران در سال جاری، ۱۰ هزار و ۵۰۰ امام زاده به ثبت رسیده در حالی که این آمار در سال ۱۳۵۷ حدود یک هزار و پانصد بقعه بوده، یعنی در سه دهه گذشته تعداد امامزاده‌های ایران ۷ برابر شده است.