روز دوشنبه، ۲۸ سپتامبر، هفته هنر و مستندسازی ایران در آکادمی علوم اقتصادی و سیاسی لندن افتتاح شد. در جشنواره "تهران ترانزیت" به موازات نمایشگاه عکاسی، گرافیک و نقاشی چندین فیلم کوتاه مستند نیز نشان داده ‌می‌شود. همچنین در ماه اکتبر سخنرانی‌های متعددی در مورد نسل جوان هنرمندان ایران و شرایط اجتماعی و سیاسی موجود برگزار می‌شود.

صادق تیرافکن و خسرو حسن‌زاده از جمله هنرمندان جوان شرکت‌کننده در نمایشگاه "تهران ترانزیت" هستند. این دو هنرمند اغلب موضوعات اجتماعی را در چارچوبی سنتی و زمینه‌ی فرهنگی‌ای مأنوس دستمایه قرار می‌دهند.

تیرافکن در آثار خود به مسئله "هویت و جوانان" پرداخته و تضاد موجود در جامعه ایران را بازگو می‌کند. حسن‌زاده به زندگی روزمره و هویت مذهبی و سنتی "قهرمانان عامی" می‌پردازد.

آثار گرافیک پارسوآ باشی در این نمایشگاه داستان‌هائی از زندگی روزمره را بازگو می‌کند و رنگ و بویی اجتماعی‌انتقادی دارد. در کنار آثار کاوه گلستان بخشی از نمایشگاه "تهران ترانزیت" به آثار عکاسان جوان مانند کیان امانی، عباس خسروی، امید صالحی، جواد منتظری، پیمان هوشمندزاده و مجید ساعی اختصاص داده شده است.

علاوه بر آن، عکاسی‌های مستند نیوشا توکلیان نیز ارائه می‌شود. توکلیان در سال ۲۰۰۶ میلادی از سوی نشریه معروف National Geographic به‌عنوان "بهترین عکاس جوان" انتخاب شد. عکاسی مستند در ایران شکوفائی خود را مدیون روی‌کار آمدن اصلاح‌طلبان و ازادی‌های نسبی در سال‌های دهه نود میلادی در ایران است.

پشتیبانی از مازیار بهاری

جشنواره هنر و مستندسازی ایران در لندن بر اساس مجموعه عکاسی و تحلیل‌های گوناگون در کتاب "تهران ترانزیت: جوانان ایران و منبع الهام آنان" برنامه‌ریزی و تنظیم شده است.

مالو هالاسا (Malu Halasa) روزنامه‌نگار بریتانیایی به‌همراه مازیار بهاری مستندساز و خبرنگار ایرانی کتاب "ترانزیت تهران ..." را منتشر کرد. ترجمه این کتاب آلمانی تحت عنوان "تهران ترانزیت: موزیک پاپ، هنر‌، سیاست، مذهب، زندگی جوانان در ایران" در سال ۲۰۰۸ میلادی در زوریخ منتشر شد.

هالاسا مدیریت هنری و برنامه‌ریزی جشنواره هنر و مستند‌سازی ایران در لندن را به‌عهده دارد و برای پشتیبانی از مازیار بهاری، این جشنواره را به او تقدیم کرده است. مازیار بهاری در روز ۲۱ ژوئن در حین تهیه گزارش برای مجله نيوزويك در مورد انتخابات ریاست جمهوری در ایران دستگیر شده و در زندان اوین در حبس انفرادی بسر می‌برد.

یکی از هنرمندانی که در کتاب "تهران ترانزیت: موزیک پاپ، هنر‌، سیاست، مذهب، زندگی جوانان در ایران" به‌طور ناشناس مقاله‌ای منتشر کرده است، می‌گوید: «در ایران فعالیت هنری مانند بندبازی است. دائم باید هوشیار بود .....بخصوص اگر با دیدی انتقادی به ایران برخورد کنی. هنرمندان و روشنفکران را نمی‌توان در زندان فکری محبوس کرد، ولی هر لحظه می‌تواند تلفنی ناخوشایند، احضار در دادگاه یا حبس شبانه در انتظار آنان باشد. رژیم‌های خودکامه در پی ایجاد رعب و وحشت و ناامنی فردی هستند. تهدید واقعی آنقدر موجب غذاب نمی‌شود که این ترس دائمی».

شهری با چهره‌های گوناگون – همجنس‌گرایان در کنار اجتهادیان تهران

هدف برگزارکنندگان هفته "ترانزیت تهران" در لندن نمایش چهره‌های گوناگون و غافلگیرکننده‌ی تهران است؛ شهری که همواره در التهاب و دگرگونی به‌سر می‌برد.

به گفته مالو هالاسا، با وجود این‌که تهران دائما در محور اخبار جهانی قرار دارد، اما در دنیای غرب اغلب یک‌جانبه نشان داده می‌شود. پشت دیوارهای غبارگرفته ، میان هرج و مرج دائمی و در کنار جو تهدیدی، تهران راز و رمز‌های فراوانی دارد که در پشت پرده‌ی ظاهری پنهان نگه‌داشته می‌شوند. جشنواره "ترانزیت تهران" کاملا واضح و بی‌طرفانه این چهره‌های پنهان را آشکار می‌کند.

این جشنواره نمایشگاه مستندی از زندگی جوانان تهران و منابع الهام آنان است. در کنار مجتهدان همجنس‌گرایان نشان‌داده می‌شوند و در کنار دختران سیگار به لب در پارتی‌های شبانه، زنان بسیجی که با چادر و مقنعه تمرین‌های نظامی انجام می‌دهند.

فیلم مستند "تهران دیگر انار ندارد" در جشنواره لندن

روز ۴ اکتبر فیلم مستند "تهران دیگر انار ندارد" با حضور مسعود بخشی، کارگردان این فیلم در جشنواره لندن به نمایش گذاشته می‌شود. این فیلم مستند ابتدا معرفی شده وپس از نمایش در میزگردی با حضور کارگردان مورد بحث قرار می‌گیرد.

مستند "تهران دیگر انار ندارد" با طنز فراوان و نگاهی ژرف تبدیل شدن تهران از روستایی بزرگ به یک کلانشهر را روایت می‌کند.

این فیلم به یادآورنده‌ی آثاری سینمایی چون "برلین، سمفونی یک شهر بزرگ" و "مردی با دوربین فیلم‌برداری" است که به ترتیب در سال‌های ۱۹۲۷ و ۱۹۲۹ میلادی ساخته شده‌اند. مسعود بخشی درساخت این مستند از ابتکارات و روش‌های جدیدی برای فیلمبرداری استفاده کرده و در کار مونتاژ از فیلم‌های مستند قدیمی از دوران قاجار تا روزهای انقلاب، بهره برده است.

نمایش فیلم مستند "آیت‌الله اونلاینی" در جشنواره لندن

فیلم مستند "آیت‌الله اونلاینی" ساخته مازیار بهاری یک روز از زندگی آیت‌الله اعظم یوسف صانعی را نشان می‌دهد. کارگردان این فیلم یک روز تمام آیت‌الله اعظم یوسف صانعی را در خانه وی در قم همراهی و فیلمبرداری کرده‌است.

در این فیلم نشان داده‌می‌شود که چگونه آیت‌الله صانعی با استفاده از سایت اینترنتی خود "حضور جهانی" دارد و با استفاده از ارتباطات اینترنتی اندرز و نصیحت کرده ودر زمینه خرید و فروش، ازدواج و طلاق، سفر و غیره مسلمانان را راهنمائی می‌کند.

به گفته مالو هالاسا، مدیر هنری جشنواره لندن، مازیار بهاری در این فیلم مستند یکی از «مبهم‌ترین و ناشناخته‌ترین شغل‌های جهان» را به بیننده معرفی می‌کند. در فیلم "آیت‌الله اونلاینی" که برای کانال تلویزیونی الجزیره ساخته شده است، نشان داده می‌شود که چگونه یک چهر‌ه‌ی «مذهبی مدرن» با روش‌های امروزی در زندگی روزمره مسلمانان نقشی اساسی ایفا می‌کند.

EV/SA