تلاش‌های جان کری، وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا برای بازگرداندن اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به میز مذاکره که از هفته گذشته در اردن آغاز شده بود، سرانجام به نتیجه رسید.

وزیر خارجه آمریکا شامگاه جمعه (۱۹ ژوئیه/۲۸ تیرماه) در کنفرانسی مطبوعاتی در عمان، پایتخت اردن اعلام کرد که دو طرف قرار است هفته آینده در واشنگتن مذاکرات مقدماتی را به طور مستقیم آغاز کنند.

آغاز مذاکرات صلح ‌‌پس از سه سال وقفه

آخرین دور مذاکرات میان اسرائیل و فلسطینی‌ها به سه سال پیش باز می‌گردد. جان کری در طول پنج ماه گذشته برای متقاعد کردن اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به از سرگیری مذاکرات شش مرتبه به خاورمیانه سفر کرده است.

وزیر خارجه آمریکا حتی سفر هفته گذشته خود به اردن را که قرار بود روز پنجشنبه خاتمه یابد، یک روز دیگر تمدید کرد تا فرصت بیشتری برای گفت‌وگو با نمایندگان طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی داشته باشد.

توافق بر سر بازگشت به میز مذاکره اما که روز گذشته حاصل شد، نخستین گام برای پیشبرد گفت‌وگوهاست؛ گفت‌وگوهایی که در دوره‌های پیشین بر سر موضوع‌هایی از جمله شهرک‌سازی اسرائیلی‌ها در سرزمین‌های اشغالی به شکست انجامیده بود.

علاوه بر این پیش شرط‌هایی که از سوی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین مطرح شد نیز تاکنون از سوی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل رد شده‌اند.

از سوی دیگر نخست‌وزیر اسرائیل بازگشت به مرزهای پیش از ۱۹۶۷ میلادی را تاکنون رد کرده است، در حالی که این امر برای رهبران فلسطین شرط پایه‌ای مذاکرات صلح قلمداد می‌شود.

نفتالی بنت، رهبر سومین حزب بزرگ در دولت اسرائیل، پیش‌تر اعلام کرده بود، این شرایط را نمی‌پذیرد و حزب او "حتی یک ثانیه" در دولتی که با مذاکره درباره بازگشت به مرزهای پیش از ۱۹۶۷ توافق کند، نخواهد ماند.

توقف شهرک‌سازی در مناطق اشغالی و بازگشت به مرزهای پیش از جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ از جمله نکات کلیدی دعوای طرفین است. در جنگ ۱۹۶۷ اسرائيل نوار غزه، بلندی‌های جولان، کرانه باختری رود اردن و صحرای سینا را تصرف کرد. بعدها صحرای سینا به مصر و نوار غزه به فلسطینی‌ها بازگردانده شد، ولی بقیه مناطق تحت اشغال اسرائیل باقی ماندند.

توافقات اولیه برای آغاز گفت‌وگوها در واشنگتن

بر اساس توافقات صورت گرفته، پیش شرط بازگشت به مرزهای قبل از ۱۹۶۷ در این مرحله از سوی فلسطینیان برداشته می‌شود، تا مذاکرات آغاز شود.

از دیگر نکاتی که تاکنون مذاکرات صلح را به بن‌بست رسانده، مسئله تعیین پایتخت در طرح دو کشور اسرائیل و فلسطین است. اسرائیل می‌گوید، بر سر تقسیم بیت‌المقدس (اورشلیم) به عنوان پایتخت، مذاکره نمی‌کند و آن را پایتخت "همیشگی و غیرقابل تقسیم" اسرائیل می‌داند.

از سوی دیگر فلسطینیان بر این نظر پافشاری می‌کنند که بیت‌المقدس شرقی (شرق اروشلیم) باید به عنوان پایتخت کشور مستقل فلسطین در آینده در نظر گرفته شود.

حال قرار است مذاکرات صلح در مرحله نخست میان صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد فلسطینی و زیپی لیونی، وزیر دادگستری اسرائیل صورت گیرد. برای این مرحله از مذاکرات نه ماه زمان در نظر گرفته شده است.