توافق ایران و آمریکا؛ روایتهای متفاوت از پولهای مسدودشده
۱۴۰۲ مرداد ۲۰, جمعه
ایران میگوید درباره چگونگی استفاده از پولهای رفع توقیفشده، از اختیار برخوردار است. کره جنوبی اعلام کرده که از توافق ایران و آمریکا بیاطلاع است. شماری از سیاستمداران در آمریکا به شدت از دولت این کشور انتقاد کردهاند.
تبلیغات
در پی تایید خبر انتقال پنج زندانی ایرانی-آمریکایی به حبس خانگی و احتمال آزادی آنها از سوی دولت ایران، صاحبنظران از توافق تایید نشدهای بین جمهوری اسلامی و کاخ سفید گمانهزنی میکنند که بر پایه آن قرار است در ازای خروج این زندانیان از ایران، جمهوری اسلامی به شش میلیارد دلار از پولهای بلوکه شدهاش در کره جنوبی دسترسی پیدا کند.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی در بیانیهای که جمعه ۲۰ مرداد منتشر شد، اعلام کرد "فرآیند آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای جمهوری اسلامی ایران که برای چند سال در کره جنوبی توسط آمریکا توقیف شده بود، آغاز شد." این بیانیه افزوده ایران تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود در این خصوص را دریافت کرده است.
وزارت خارجه در این بیانیه اختیار چگونگی بهرهبرداری از منابع و داراییهای رفع توقیف شده را با جمهوری اسلامی ایران دانست و افزود "این منابع برای نیازهای مختلف کشور متناسب با تشخیص مراجع ذیصلاح هزینه خواهد شد."
وزرات خارجه ایران همچنین خاطر نشان کرد علاوه بر رفع توقیف پولهای مسدود شده، آزادی تعدادی از شهروندان ایرانی که به زعم تهران "به طور غیرقانونی" توسط آمریکا بازداشت شدهاند، بهزودی محقق خواهد شد.
در همین حال، وزارت امور خارجه کره جنوبی با صدور بیانیهای اعلام کرد که هیچ اطلاعاتی در رابطه با گزارشها مبنی بر اینکه حکومت ایران پنج شهروند آمریکایی را به عنوان بخشی از قراردادی آزاد کرده است که طبق آن شش میلیارد دلار از داراییهای ایران در کره جنوبی آزاد میشود، ندارد.
کره جنوبی در عین حال افزود دولت این کشور در حال رایزنی نزدیک با آمریکا و ایران برای حل موضوع وجوه مسدود شده ایران بوده و امیدوار است که این موضوع به صورت دوستانه حل شود.
مناقشه تهران و واشنگتن بر سر موارد استفاده از پولها
محمد جمشیدی، معاون سیاسی رئیس جمهور ایران، روز جمعه ضمن تایید آغاز روند آزادشدن اموال بلوکه شده ایران در توئیتر نوشت تا زمانی که مبلغ مورد نظر جمهوری اسلامی کامل منتقل نشود، زندانیان دو تابعیتی ایرانی-آمریکایی همچنان در ایران باقی میمانند.
این در حالی است که آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا در کنفرانسی مطبوعاتی اطمینان داد پولهای بلوکهشده ایران در کره جنوبی به حسابهای بانکی محدودی منتقل میشود که ایران فقط میتواند برای موارد "بشردوستانه" از آن استفاده کند.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، شامگاه پنجشنبه ۱۰ اوت به خبرگزاری الجزیره قطر گفت که پولهای رفع توقیفشده ایران از کره جنوبی در حساب بانکی در قطر نگهداری و تنها به ایران اجازه داده خواهد شد برای مصارف بشردوستانه از جمله غذا و دارو از آنها هزینه کند.
یک منبع آگاه روز پنجشنبه ۱۰ اوت به خبرگزاری رویترز گفت در چارچوب مذاکراتی که ماههاست میان ایران و آمریکا بر سر مبادله زندانیان سیاسی در جریان است، ۵ شهروند ایرانی-آمریکایی زندانی شامل سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز و یک نفر چهارم ناشناس از زندان اوین به هتلی به عنوان بازداشت خانگی منتقل شدهاند و سپس کاخ سفید این خبر را تایید کرد.
همچنین به گفته این منابع آگاه، پنجمین دوتابعیتی که هویتش آشکار نشده، پیشتر در بازداشت خانگی بوده است.
موج مخالفت در آمریکا با توافق احتمالی با جمهوری اسلامی
در میان ابراز خوشحالی از آزادی احتمالی زندانیان سیاسی آمریکایی از ایران، بسیاری از سیاستمداران از توافق احتمالی آمریکا برای تبادل زندانی با جمهوری اسلامی و رفع توقیف بخشی از داراییهای ایران ناخرسند هستند.
جیم ریش، سناتور جمهوریخواه ارشد آمریکایی در شمار سیاستمدارانی است که انتقال داراییهای مسدود شده ایران و تبادل زندانیان با این کشور را گردننهادن به سیاست "باجخواهی جمهوری اسلامی" توصیف میکنند. آنها بر این نظر هستند که تبادل زندانی با ایران اشتهای جمهوری اسلامی را برای "گروگانگیریهای" بعدی بازتر میکند و سفر و حتی زندگی شهروندان دوتابعیتی و آمریکایی در خیلی از کشورها را ناامن میسازد.
ریش در توئیتر نوشت: «در حالی که از بازگشت آمریکاییهایی که به ناحق در ایران زندانی شدهاند استقبال میکنم، آزادسازی ۶ میلیارد دلار دارایی ایران را مشوقی برای گروکانگیریهای مضاعف و منبعی برای خشونتها و تعددیهای بعدی رژیم میدانم. دولت بایدن باید کسانی که از شهروندان آمریکایی به عنوان مهره پیاده سیاسی بهرهمیگیرند را پاسخگو کند و سیاستی اتخاذ کند تا پایانی بر این رویه بگذارد.»
تام کاتن، سناتور جمهوریخواه آمریکا، نیز بیانیهای در مخالفت با این دیپلماسی آمریکا منتشر کرد: «در حالی که همیشه از آزادی گروگانهای آمریکایی استقبال میکنیم -اگر در واقع آنها پس از اینکه بایدن ۶ میلیارد دلار باج به جمهوری اسلامی پرداخت کند، آزاد شوند- این مماشات بزدلانه فقط آیتاللهها را وقیحتر میکند تا گروگانهای بیشتری بگیرند و از منابعی که به ناحق به آنها دسترسی پیدا کردهاند برای تهاجم به نیروهای ما و مقاصد تروریستی و مسلح کردن روسیه بهره بگیرند.»
تام کاتن تصریح کرد: «این چرخه [گروگانگیری] تا زمانی که بایدن به ساز جمهوری اسلامی میرقصد ادامه خواهد داشت. او باید با تعرضهای ایران قاطعانه و سرسختانه برخورد کند.»
سنت "گروگانگیری" در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به روایت تصویر
گروگانگیری در ایران سال ۱۳۵۸ با حمله به سفارت آمریکا مرسوم شد و با زندانی کردن و پروندهسازی برای گردشگران، محققان و دو تابعیتیها و سپس معامله بر سر آنها ادامه یافت. شماری از پروندهها در این گزارش تصویری:
عکس: Fars
گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی
در روز ۱۳ آبان سال ۱۳۵۸ تعدادی "دانشجو" که بعدا بیشتر آنها دارای پست و مقام کلیدی در جمهوری اسلامی شدند، به سفارت آمریکا حمله کردند و دیپلماتهای این کشور را گروگان گرفتند. ۶۶ دیپلمات آمریکایی ۴۴۴ روز یعنی تا روز ۱۱ ژوئیه ۱۹۸۰ گروگان بودند. این اقدام "دانشجویان خط امام" مسیر سیاست ایران در عرصه داخلی و خارجی را کاملا تغییر داد.
عکس: Fars
جیسون رضاییان
جیسون رضاییان، خبرنگار ایرانی-آمریکایی و مدیر دفتر تهران روزنامهٔ واشنگتن پست بود. او به همراه همسرش یگانه صالحی در ۳۱ مرداد ۱۳۹۳ به اتهام جاسوسی دستگیر شدند. صالحی در ۱۴ مهر آزاد شد، ولی رضاییان در ۵ خرداد ۱۳۹۴ در دادگاهی به جاسوسی و فعالیت تبلیغی علیه نظام محکوم شد. رضاییان در ۲۶ دی ۱۳۹۴ به همراه سه آمریکایی دیگر در چارچوب مبادله زندانیان آزاد شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سیامک نمازی و باقر نمازی
سیامک نمازی، شهروند ایرانی- امریکایی، مدیر دفتر برنامهریزی استراتژیک شرکت نفتی "کرسنت" در امارات بود. او در تیرماه ۱۳۹۴ برای دیدار خانوادهاش به ایران سفر کرد و بازداشت شد. باقر نمازی ۸۳ ساله برای پیگیری وضعیت فرزند بازداشت شدهاش، در بهمن ۱۳۹۴ به ایران رفت اما او هم در تاریخ سوم اسفند همان سال بازداشت شد. این دو به اتهام "همکاری با دولت متخاصم آمریکا" به ۱۰ سال حبس محکوم شدهاند.
عکس: iran-emrooz
ژیو وانگ
ژیو وانگ، دارای ملیت چینی، ساکن آمریکا و دانشجوی دانشگاه پرینستون، به اتهام "جاسوسی" به ۱۰ سال زندان محکوم شد. وانگ دانشجوی دوره دکترای رشته تاریخ دانشگاه پرینستون و مسلط به زبان فارسی بود که پس از سفر به ایران برای کارهای تحقیقاتی پایاننامه دوره دکترایش، در تابستان ۱۳۹۵ بازداشت شد. وانگ بعدا با مسعود سلیمانی، پژوهشگر سلولهای بنیادی که در آمریکا بازداشت شده بود، مبادله شد.
کایلی مور گیلبرت، استاد دانشگاه استرالیایی در پاییز ۱۳۹۷ از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و به اتهام جاسوسی حکم ۱۰ سال زندان دریافت کرد. او ۵ آذر ۱۳۹۹ در جریان مبادله با ۳ ایرانی که به اتهام بمبگذاری ناموفق علیه دیپلماتهای اسرائیلی در تایلند زندانی بودند، آزاد شد. جولی گینگ، گردشگر و مارک فیرکین وبلاگنویس استرالیایی نیز به دلایل نامشخصی در ایران بازداشت و آزاد شدند.
عکس: Department of Foreign Affairs and Trade of Australia/REUTERS
مایکل وایت
مایکل وایت، عضو سابق نیروی دریایی امریکا، در تابستان ۱۳۹۷ به ایران سفر کرد و در اوایل مرداد همان سال در مشهد بازداشت شد. دادگاه عمومی مشهد در اسفند ۱۳۹۷ او را برای دو اتهام "توهین به رهبری" و "پست عکسی در شبکههای اجتماعی" به ۱۰ سال حبس محکوم کرد. به گزارش سی ان ان مایکل وایت پس از تحمل دو سال زندان با مجید طاهری پزشک ایرانی که به نقض قوانین تحریم متهم و زندانی بود مبادله شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/White family
کامران قادری
کامران قادری، شهروند ایرانی اتریشی، در سفر به ایران، در ۱۲ دی ۱۳۹۴ بازداشت شد. قادری دارای دکترای برق و الکترونیک از دانشگاه وین، فعال در حوزه آیتی و مدیر شرکت آوانک در وین بود. او پیش از بازداشت، بارها برای شرکت در سمینارهای علمی و تحقیقی و معاملههای تجاری به تهران رفتوآمد داشت. قادری در دادگاه انقلاب به اتهام "همکاری با دول متخاصم" به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranhumanrights
ارس امیری
ارس امیری کارمند"بریتیش کانسیل" (شورای فرهنگی بریتانیا) و دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کینگستون چند روز پس از بازگشت به ایران به قصد دیدن مادر بزرگ بیمارش، در ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ از سوی ماموران وزارت اطلاعات به اتهام "تبانی و اجتماع علیه امنیت ملی" بازداشت اما با قرار وثیقه آزاد شد. او در شهریور ۱۳۹۷ به اتهام "اداره شبکه براندازی علیه امنیت داخلی کشور" بازداشت و به ۱۰ سال حبس محکوم شد.
عکس: iranianuk.com
کامیل احمدی
کامیل احمدی، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی، پژوهشگر اجتماعی و مردمشناس، از ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ بازداشت شد. او در دادگاه انقلاب اسلامی به ریاست ابوالقاسم صلواتی به ۹ سال و ۳ ماه حبس و پرداخت ۶۰۰ هزار یورو جریمه محکوم شد. جرم او تلاش برای "اعمال نفوذ در طرح افزایش سن ازدواج، ترویج و پشتیبانی از همجنسگرایی، سعی در تجزیه ایران بوسیله پژوهش و ارسال گزارش خلاف به سازمال ملل" عنوان شد.
عکس: didarnews
نازنین زاغری رتکلیف
نازنین زاغری رتکلیف، شهروند دوتابعیتی ایرانی بریتانیایی و مدیر پروژههای "بنیاد خیریه تامسون رویترز" فروردین ۱۳۹۵ در فرودگاه "امام خمینی"، در حالی که قصد خروج از ایران را به همراه دختر نوزادش داشت، از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد. دادگاه انقلاب او را بعد به اتهام «جاسوسی»، به پنج سال حبس محکوم کرد. او در پایان این مدت محکومیت دوباره برای یک "پرونده جدید" به محاکمه کشیده شد.
عکس: Jamie Wiseman/picture alliance
ناهید تقوی
ناهید تقوی، ۶۶ ساله، زندانی دوتابعیتی ایرانی آلمانی است که روز ۲۵ مهر ۱۳۹۹ بازداشت شد. او معمار بازنشسته است که سالها با دو گذرنامه و بدون هیچ مشکلی میان آلمان و ایران در رفت و آمد بود. مریم کلارن، دختر او میگوید: «در ابتدا اتهامات او امنیتی اعلام شده بود؛ اما به دلیل دسترسی نداشتن به پرونده، اطلاع دقیقی از اتهامات وارد شده در دست نیست.»
عکس: Privat
احمد رضا جلالی
احمدرضا جلالی، پزشک، استاد و پٰژوهشگر مدیریت حوادث مترقبه است و با خانوادهش مقیم سوئد بوده است. او در سفری به ایران بازداشت و به اتهام «فساد فیالارض از طریق جاسوسی برای دولت متخاصم اسراییل» محکوم به اعدام شده است. او بارها تمام اتهامات را رد و اعلام کرده تحت شکنجه جسمی و روانی، وادار به اعتراف علیه خودش شده است.
فریبا عادلخواه و رولاند گابریل مارشال
فریبا عادلخواه، پژوهشگر دوتابعیتی ایرانی فرانسوی در ایران، خرداد ۱۳۹۸ از سوی حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی بازداشت و به ۵ سال حبس محکوم شد. رولاند گابریل مارشال شریک زندگی او نیز که برای دیدنش به ایران رفت بازداشت شد. مارشال در مارس ۲۰۲۰ با جلال روحالله نژاد مبادله و آزاد شد.
عکس: Sciences Po
مسعود مصاحب
مسعود مصاحب، زندانی دوتابعیتی ایرانی اتریشی ۷۳ ساله، تاجر و دبیر کل انجمن دوستی اتریش و ایران، در بهمن ۱۳۹۷ بازداشت شد. مصاحب از سال ۱۳۴۴ در اتریش زندگی میکند. تلویزیون دولتی ایران بریدههایی از مصاحبه با مصاحب را پخش و او را به انتقال اخبار و اطلاعات مربوط به "فناوری پهپادی، موشکی و اتمی ایران" به سازمان اطلاعات آلمان (BND) متهم نمود. او به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
عکس: Mehr
انوشه آشوری
انوشه آشوری مهندس ۶۵ ساله و نماینده شرکت تکنو خلاق در بریتانیا به اتهام "اتصال به موساد" به تحمل ۱۰ سال حبس، ۲ سال حبس بابت تحصیل نامشروع و استراد ۳۳ هزار یورو پولی که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شد. شهرزاد ایزدی همسر او گفته که انوشه آشوری هرگز فعالیت سیاسی یا مقام دولتی در زندگی نداشته و در ارتباط با اسراسر محرمانه دولتی نیز نبوده است.
عکس: Elika Ashoori
بنجامین بریر
شش اسفند ۱۳۹۹ اعلام شد که بنجامین بریر گردشگر فرانسوی از ۹ ماه پیش در مشهد به اتهام "جاسوسی و تبلیغ علیه نظام" در بازداشت به سر میبرد. بریر به خاطر پرواز یک پهپاد در دشتهای نزدیک مرز ایران و ترکمنستان بازداشت شد. او همچنین به دلیل طرح این سئوال که «چرا حجاب در جمهوری اسلامی اجباری ولی در سایر کشورهای اسلامی اختیاری است» با اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام نیز روبرو شده است.