وزیران اقتصاد و دارایی، و رئیسان بانک‌های مرکزی کشورهای موسوم به گروه ۲۰ در دومین روز از نشست خود در شهر "کیونگ‌جو" کره جنوبی به توافقی دست یافتند که از سوی اغلب تحلیگران غیرمنتظره توصیف شده. مطابق این توافق ترکیب اعضای هیات مدیره صندوق بین‌المللی پول تغییر خواهد کرد.

پیشنهاد آمریکا

نشست مقام‌های مالی گروه ۲۰ متاثر از بحث‌ها و مناقشه‌هایی بود که مدتی است بر سر سیاست‌های ارزی میان کشورهای مختلف درگرفته است. از این تنش‌ها به عنوان "جنگ ارز" یاد می‌شود. ایالات متحده امریکا مدت‌هاست چین را متهم می‌کند ارزش برابری پول ملی خود، یوآن، را پایین نگه دااشته و با این کار تجارت جهانی را به سود خود نامتعادل کرده است. چنین اتهام‌هایی از سوی ژاپن نیز متوجه کشور میزبان، کره جنوبی شده است.

با چنین پیش‌زمینه‌ای وزیر خزانه‌داری آمریکا با پیشنهادی به نشست کیونگ‌جو آمد تا جلوی کاهش ارزش ارزهای ملی برخی از کشورها گرفته شود. آمریکا خواستار محدود کردن موازنه بازرگانی کشورها به حداکثر چهار درصد تولید ناخالص ملی آنها شده است.

تحول عظیم و تاریخی

پیشنهاد آمریکا نه تنها با استقبال چین روبرو نشد که مخالفت دیگر کشورهای صادرکننده را که موازنه بازرگانی مثبتی دارند در پی داشت. آلمان، ژاپن، کره جنوبی، روسیه و عربستان سعودی از جمله‌ی این کشورها و اعضای گروه ۲۰ هستند. به رغم این مخالفت، اکثریت اعضای گروه ۲۰ با جلوگیری از کاهش مصنوعی ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی موافق هستند.

ظاهرا یکی از دشواری‌ها یافتن راهکارهای مناسب برای نظارت بر نوسان‌های ارز در بازار بوده است. صندوق بین‌المللی پول مهمترین نهادی است که می‌تواند در این زمینه اقدام کند. به همین دلیل تغییر در ساختار این نهاد از اهمیت فراوانی برخوردار است. رئیس دوره‌ای صندوق تصمیم امروز گروه ۲۰ در مورد اصلاح ساختار این نهاد را "بسیار تاریخی" و "تحولی عظیم" خوانده است.

افزایش نفوذ کشورهای در حال توسعه

توافق‌نامه‌ی مقام‌های مالی گروه بیست قرار است در نشست سران این کشورها که سه هفته‌ی دیگر (۱۱ و ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰) در سئول برگزار می‌شود به امضا برسد. ناظران تغییرات مورد توافق در ترکیب صندوق بین‌المللی پول را نشانه‌ی پذیرش واقعیت‌های اقتصاد جهانی ارزیابی می‌کنند. با این تحول شماری از غول‌های نوپای اقتصاد جهان در ارگان‌های تصمیم‌گیری این صندوق جایگاهی متناسب با موقعیت‌شان به دست می‌آورند.

۱۸۷ کشور جهان عضو صندوق بین‌المللی پول هستند که میزان نفوذشان به توان اقتصادی آنها بستگی دارد. هشتاد درصد از آرای اعضای این صندوق در اختیار کشورهای گروه بیست قرار دارد. با تغییراتی که مورد توافق قرار گرفته سهم کشورهایی که در حال گذار به جایگاه ابرقدرت‌های اقتصادی هستند در تصمیم‌گیری‌ها افزایش می‌یابد.

پرهیز از "جنگ ارز"

در ترکیب جدید، هیات مدیره صندوق از ده کشور تشکیل می‌شود که هند، برزیل و روسیه نیز در میان آنها قرار دارند. بنابر گزارش‌ها با اصلاحاتی که روز شنبه، اول آبان‌ماه مورد توافق قرار گرفت صندوق بین‌المللی پول نقش فعال‌تر و موثرتری در نظارت بر سیاست‌های مالی کشورهای جهان خواهد داشت.

اکثریت کشورهای گروه ۲۰ همچنین بر سر جلوگیری از "رقابت در کاهش ارزش ارز ملی" به توافق رسیده‌اند. در بیانیه‌ای که به این مناسبت منتشر شده تاکید می‌شود گروه ۲۰ تمایل دارد، نرخ برابری ارزها به میزان بیشتری توسط رقابت آزاد اقتصادی تعیین شود و از کاهش رقابتی ارزش ارزهای ملی فاصله بگیرد. اخیرا کارشناسان بین‌المللی ابراز نگرانی کرده‌اند با دخالت بیش از حد دولت‌ها و سیاستمداران در تعیین بهای ارزهای ملی یک "جنگ ارز" دربگیرد و اقتصاد آزاد و رقابتی به خطر بیفتد.

BK/MM