در هفته‌های گذشته ۱۱ کشور بزرگ سه بار برای اقدام مشترک علیه جمهوری اسلامی گرد آمده‌اند. ماریو مونتی، نخست وزیر ایتالیا، روز پنجشنبه (۲۹ دسامبر/۸ دی) در یک نشست مطبوعاتی فاش کرد که کشورهای ذینفع در تحریم ایران، سه دور از مذاکرات در ایتالیا برگزار کرده‌اند که آخرین آنها هفته گذشته بود. دیپلمات‌های یازده کشور، از جمله برخی از اعضای اتحادیه اروپا، تحریم‌های بیشتری علیه ایران را ضروری دانسته‌اند.

نخست وزیر ایتالیا درباره این نشست‌ها گفت: «شرکت‌کنندگان توافق داشتند که ابزارهای شدیدتری برای فشار بر ایران ضرورت دارد، تا درآمد ایران از صادرات نفت خام کاهش یابد، زیرا با همین درآمدهاست که ایران برنامه اتمی و زرادخانه موشکی خود را دنبال می‌کند.»

مونتی تایید کرد: «ایتالیا نیز که ۱۳ درصد از نفت مورد نیاز خود را از ایران وارد می‌کند، با این موضع موافقت دارد، اما با قید یک شرط: معاملاتی که از آنها به ایران نفع مالی نرسد، باید از تحریم معاف باشند.» نخست وزیر ایتالیا به معاملات شرکت ایتالیایی انی (ENI) نظر دارد، زیرا این شرکت در ازای بازپرداخت مطالباتش از "شرکت ملی نفت ایران" به جای پول از ایران نفت خام دریافت می‌کند.

شرکت "انی" در اوایل ماه جاری گزارش داد که هنوز می‌تواند حدود دو میلیارد دلار (بیش از ۶ / ۱ میلیارد یورو) از ایران نفت دریافت کند. این مطالبات بابت عملیاتی است که بزرگترین شرکت انرژی ایتالیا درایران انجام داده است. مقدار ۳۰ درصد از سهام شرکت انی به دولت ایتالیا تعلق دارد.

طبق اعلام وزارت انرژی آمريکا، ايران پس از عربستان سعودی دومين صادرکننده‌ در ميان کشورهای صادرکننده‌ی نفت در سازمان اوپک است. ایران روزانه ۳، ۲ ميليون بشکه نفت صادر می‌کند که از این مقدار روزانه حدود ۴۵۰ هزار بشکه برای خريداران اروپايی ارسال می‌شود.

در مذاکرات اجلاس ۲۰ دسامبر، نمایندگان بلندپایه‌ای از کشورهای زیر شرکت داشتند: استرالیا، بریتانیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، عربستان سعودی، کره جنوبی، امارات متحده عربی و ایالات متحده امریکا.

شکست "سیاست دوگانه"

گردهمایی‌ها درباره تحریم شدیدتر ایران، به پیشنهاد ایالات متحده برگزار شده است. به گفته نخست وزیر ایتالیا، علت برگزاری این جلسات این است که "برنامه هسته‌ای ایران به مرحله‌ای حساس و برگشت‌ناپذیر" نزدیک می‌شود. ماریو مونتی خطاب به خبرنگاران افزود: «این نشان می‌دهد که سیاست دوگانه در برابر ایران بی‌نتیجه بوده است.»

منظور نخست وزیر ایتالیا از "سیاست دوگانه"، اعمال روش‌های تهدیدآمیز و تشویق‌کننده در رابطه با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی است. تا گذشته‌ای نه چندان دور، غرب برای متوقف ساختن برنامه هسته‌ای ایران، از سویی پیوسته پیشنهادهایی سازنده ارائه می‌داد تا جمهوری اسلامی را به متوقف ساختن برنامه هسته‌ای تشویق کند، و همزمان قطعنامه‌هایی برای تحریم اقتصادی و سیاسی این کشور به تصویب می‌رساند.

جمهوری اسلامی نشان داد که به این "سیاست دوگانه" بی‌اعتناست و قصد دارد همچنان به برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد. ایران تأکید کرده است که برنامه هسته‌ای آن سرشتی صلح‌آمیز دارد، اما "آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای" اعلام کرده است که نمی‌تواند چنین چیزی را تائید کند.

"ایران خطری حیاتی نیست"

به گزارش برخی از رسانه‌های جمعی در اسرائیل، تامیر پاردو، رئیس سازمان امنیت این کشور (موساد) گفته است که ایرانی مسلح به سلاح اتمی الزاما خطری حیاتی برای اسرائیل به شمار نمی‌رود.

آقای پاردو، که شامگاه سه‌شنبه (۲۷ دسامبر/۶ دی) در برابر حدود صد نفر از سفرای اسرائیل سخن می‌گفت، اظهار داشت که اسرائیل به شیوه‌های گوناگون به دنبال متوقف کردن برنامه اتمی ایران است، اما اگر این تلاش‌ها به نتیجه نرسید و ایران به سلاح اتمی دست یافت، این به معنای نابودی کشور اسرائیل نیست.

به گزارش روزنامه اسرائیلی "هاآرتص" رئیس موساد در جلسه یادشده گفته است که افتادن بمب اتم به دست ایران، پایان همه چیز برای اسرائیل نیست.

اظهارات رئیس موساد در راستای بحث‌های گسترده‌ایست که در اسرائیل درباره حمله احتمالی اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران جریان دارد. در جریان این بحث‌ها، مئیر داگان، رئیس پیشین موساد، به طور جدی نسبت به حمله به ایران هشدار داده است.

آقای داگان از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، و اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل انتقاد کرده و گفته است که آنها برای حمله به ایران زمینه‌چینی می‌کنند، چیزی که به نظر او می‌تواند "پیامدهای فاجعه‌بار" داشته باشد.

نتانیاهو در هفت سال گذشته همواره تبلیغ کرده است که ایران تهدیدی حیاتی برای اسرائیل است که موجودیت این کشور را به خطر می‌اندازد. او حتی جمهوری اسلامی را به آلمان نازی و محمود احمدی‌نژاد را به آدولف هیتلر تشبیه کرده است.

از طرف دیگر، اهود باراک، در آوریل ۲۰۱۰ گفت: «ایران در حال حاضر خطر حیاتی برای اسرائیل نیست، اما می‌تواند به زودی به این صورت در آید.»

به گفته "هاآرتص" آقایان نتانیاهو و باراک در کابینه اسرائیل طرفدار ضربۀ نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران هستند، اما نتوانسته‌اند نظر مساعد سایر اعضای دولت را جلب کنند. گفته می‌شود که میان اسرائيل و ایالات متحده نیز بر سر لحظه حمله به تأسیسات اتمی ایران اختلاف نظر وجود دارد.

"خط قرمز" کجاست؟

به نظر کارشناسان، امریکا و اسرائیل در ارزیابی برنامه هسته‌ای ایران "خط قرمز" خود را به دو شکل متفاوت ترسیم می‌کنند. آنها به این پرسش که ایران تا کجا می‌تواند در غنی‌سازی اورانیوم پیش برود، پاسخ‌های متفاوت داده‌اند. آنها باید تلاش کنند در ترسیم "خطوط قرمز" به توافق برسند.

پاتریک کلاوسن، کارشناس انستیتوی مطالعات خاورنزدیک در واشنگتن، عقیده دارد: «اگر ایران به لحظه قطعی دستیابی به سلاح اتمی برسد، مشاوران پرزیدنت اوباما مطمئن هستند که او در کاربرد نیروی نظامی برای متوقف کردن ایران، تردید نخواهد کرد.» این کارشناس بی‌درنگ افزود: «اما واقعا ما از نحوه‌ی واکنش رئیس جمهور بی‌خبر هستیم.»

AA/SI