کشورهای عضو گروه ۵+۱ بر سر پیش‌نویس یک قطعنامه در محکومیت عدم شفافیت ایران در ادامه برنامه اتمی‌اش به توافق رسیدند. پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل و آلمان در این پیش‌نویس از ایران خواسته‌اند که در باره‌ی جزئیات مربوط به تأسیسات اتمی‌اش در فردو، در نزدیکی قم، اطلاع‌رسانی کند. وجود این تأسیسات تا مهرماه امسال مخفی مانده بود.

تأسیساتی بحث‌برانگیز

تأسیسات فردو در روستایی به همین نام و در ۲۰ کیلومتری قم در دل کوه احداث شده است. ایران مدعی است که از دو سال پیش ساخت این تأسیسات را شروع کرده و هدفش صرفاَ داشتن تأسیساتی حفاظت‌شده در برابر حمله نظامی و برای غنی‌سازی اورانیوم جهت مصارف صلح‌آمیز بوده است. ولی محمد البرادعی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرده است که آغاز ساخت این تأسیسات به سال ۲۰۰۲ برمی‌گردد، هر چند که از سال ۲۰۰۴ فعالیت‌های آن متوقف و مجدداَ از سال ۲۰۰۶ از سرگرفته شده است.

به گفته کارشناسان غربی، تولید اورانیوم غنی‌شده برای نیروگاه‌های هسته‌ای مستلزم تأسیساتی بزرگ و شمار زیادی سانتریفوژ است. از همین رو کوچکی تأسیسات فردو این تردید را دامن می‌زند که اورانیوم تولیدی در آن برای مصارف احتمالاَ غیرصلح‌آمیز پیش‌بینی شده بوده باشد.

قطعنامه تهیه شده در گروه ۵+۱ از ایران می‌خواهد که هدف خود از ایجاد تاسیسات فردو را روشن و آشکار بیان کند و رسماَ تأیید کند که هیچ تأسیسات اتمی مخفی دیگری ندارد.

شاخص قطعنامه

نکته برجسته در مورد قطعنامه اخیر گروه ۵+۱ حمایت چین و روسیه از آن است. این دو کشور تا کنون در اتخاذ موضع سخت‌گیرانه علیه ایران و اعمال تحریم‌های شدید علیه این کشور رویکردی محتاطانه داشته‌اند.

قطعنامه‌ی گروه ۵+۱ برای تصویب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه شده است. این شورا از روز پنجشنبه جلسه‌ای دو روزه خواهد داشت. البته موافقت اکثریت ۳۵ عضو شورا با قطعنامه یادشده امری حتمی و قطعی نیست. به ویژه معلوم نیست که کشورهای عضو گروه غیرمتعهدها چه موضعی در برابر این قطعنامه اتخاذ کنند. آخرین قطعنامه‌ای که در شورای حکام در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران به تصویب رسید، به سال ۲۰۰۶ برمی‌گردد. در صورت شکست قطعنامه جدید در شورای حکام، کشورهای ۵+۱ راسا آن را منتشر خواهند کرد.

موضع ایران در برابر توافق وین

اندکی پیش از انتشار خبر تهیه‌ی قطعنامه گروه ۵+۱، سخنگوی وزارت خارجه ایران به ابهام چند هفته‌ای در موضع این کشور نسبت به توافق وین پایان داد و اعلام کرد که کشور متبوع‌اش حاضر به معاوضه اورانیوم غنی‌شده‌ی خود در برابر اورانیوم با غنای بیشتر است، به شرطی که این مبادله همزمان و در خاک ایران انجام شود. طبق توافق وین باید اورانیوم ۵ / ۳ درصد غنی‌شده ایران برای فرآوری تا غنای ۲۰ درصد به روسیه تحویل داده شود، سپس فرانسه آن را به میله‌های سوخت مورد نیاز رآکتور پژوهشی تهران تبدیل کند و آنگاه به ایران تحویل داده شود؛ روندی که یک سال برای آن زمان در نظر گرفته شده است.

کشورهای غربی نگران‌اند که موجودی اورانیوم ۵ / ۳ درصد غنی‌شده ایران برای استفاده بعدی در تولید بمب هسته‌ای به کار گرفته شود. از همین رو توافق وین که خروج اورانیوم موجود در ایران محور اصلی آن را تشکیل می‌دهد، گامی در جهت کاهش نگرانی یادشده تلقی شده است.

ایران در توضیح موضع جدیدش دربرابر توافق وین گفته است که به قول و قرارهای غربی‌ها اطمینان ندارد. رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت خارجه، در همین راستا، تحویل اورانیوم با غنای ۲۰ درصد در خاک ایران را ضمانتی صددرصدی برای انجام واقعی توافق وین توصیف کرده است. در حالی که در مورد انگیزه‌های ایران در طرح موضع جدیدش در قبال توافق وین گمانه‌زنی‌های مختلفی وجود دارد، گروه ۵+۱ هنوز در برابر این موضع واکنشی نشان نداده است.

FW/BB