"توقیف دومین نفتکش در تنگه هرمز توسط ایران" در طول یک هفته
۱۴۰۲ اردیبهشت ۱۳, چهارشنبه
نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد قایقهای سپاه پاسداران یک نفتکش با پرچم پاناما را در تنگه هرمز توقیف کردهاند. این دومین توقیف نفتکش توسط ایران در کمتر از یک هفته است که گفته میشود در واکنش به توقیف نفتکش ایران بوده است.
نفتکش یونانی توسط قایقهای تندرو سپاه پاسداران از آبهای بینالمللی به سوی بندرعباس هدایت شدعکس: Kostis Ntantamis/Sputnik Greece/IMAGO
تبلیغات
ناوگان پنجم آمریکا میگوید، نفتکش یونانی "نیووی" روز چهارشنبه ۳ مه (۱۳ اردیبهشت) از دبی به سمت فجیره، بندر دیگری در امارات متحده عربی در حرکت بود که قایقهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی این نفتکش را به سمت آبهای ایران هدایت و توقیف کردند.
از سوی مقامات جمهوری اسلامی هنوز اطلاعیهای در این باره منتشر نشده است.
در بیانیه ناوگان پنجم آمریکا مستقر در بحرین با اشاره به نیروی دریایی سپاه پاسداران آمده است: «حدود ده فروند قایق تندرو سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کشتی را به وسط تنگه هرمز هدایت کردند.»
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این بیانیه میافزاید: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در پی آن نفتکش را مجبور کرد مسیر خود را تغییر دهد و به سمت آبهای سرزمینی ایران در سواحل بندرعباس حرکت کند.»
دستکم یک سوم محمولههای نفتی جهان از آبهای خلیج فارس انتقال مییابند و این مسیر از نظر تجارت جهانی نقشی حیاتی دارد.
شرکت امنیت دریایی آمبری گفت که توقیف روز چهارشنبه دومین مورد از زمانی است که ایالات متحده یک نفتکش تحت مدیریت یونانی حامل نفت ایران را توقیف کرد.
شش روز پیش، نیروی دریایی ایران یک نفتکش با پرچم جزایر مارشال را در خلیج عمان توقیف کرد. این آبراه با شبهجزیره عربستان و ایران هم مرز است.
نهاد رهیاب نفتکش "تانکر تراکرز" گفته است، نفتکش توقیف شده با نام "ادونتج سوئیت" نیز به بندرعباس منتقل شده است.
شرکت آمبری میگوید که آخرین توقیف پس از هشدار مقامات یونانی در پی توقیف نفتکش حامل نفت ایران توسط آمریکا در ماه گذشته صورت گرفت و به نظر میآید این توقیف در واکنش به توقیف نفتکش ایران توسط آمریکا بوده است.
آمبری گفت: «مقامات یونان هشدار داده بودند که کشتیهای یونانی پس از توقیف نفتکش سوئزمکس با مدیریت یونانی حامل نفت ایران در معرض خطر فزاینده از سوی ایران قرار دارند.»
ایران به توقیفهای پیشین محمولههای نفتی خود با تمام ابزاری که در اختیار دارد واکنش نشان داده است.
تصاویر ویدئویی منتشر شده توسط ناوگان پنجم حداقل ۱۱ قایق کوچک را نشان میدهد که روز چهارشنبه به نفتکش "نیووی" نزدیک میشوند.
خبرگزاری تسنیم از توقیف یک کشتی "متخلف" خبر داده اما دلیل آن را مشخص نکرده است.
نیروی دریایی آمریکا با بیان اینکه ایران در دو سال گذشته ۱۵ فروند کشتی تجاری با پرچم بینالمللی را مورد آزار و اذیت قرار داده یا به آنها حمله کرده است، اقدامات این کشور را "نقض قوانین بینالمللی و مخل امنیت و ثبات منطقه" خوانده است.
کشورهای غربی هفته گذشته تحریمها علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تشدید کردند. در پی آن ایران اقدامات متقابلی از جمله تحریمهای مالی و ممنوعیت ورود افراد و نهادهای اتحادیه اروپا و بریتانیا را اعلام کرد.
تنشها از سال ۲۰۱۸ زمانی که آمریکا از توافق برجام خارج شد، تشدید شده است. تلاشها برای یک توافق جدید هستهای فعلا متوقف شده است.
در ژوئیه ۲۰۱۹ سپاه پاسداران نفتکش "استنا ایمپرو" با پرچم بریتانیا را در همان آبراه به اتهام کوبیدن به یک قایق ماهیگیری توقیف و پس از دو ماه آزاد کرد.
در سال ۲۰۲۱، ایران یک نفتکش کره جنوبی که ماهها در بحبوحه اختلاف بر سر میلیاردها دلار توقیف شده توسط سئول در اختیار داشت را آزاد کرد. در ماه مه سال گذشته، ایران دو نفتکش یونانی را نیز توقیف کرده بود.
چهل سال رویارویی نظامی در خلیج فارس
نزدیک به چهل سال است که خلیج فارس و تنگه هرمز، مهمترین شاهراه حیاتی انرژی جهان شاهد رویارویی نیروهای متخاصم با یکدیگر است. جمهوری اسلامی ایران یک "پای ثابت" این جنگ است. چهل سال جنگ به روایت تصویر:
عکس: Sepah News
در جریان جنگ ایران و عراق، دولت سوریه با ریاست جمهوری مادامالعمر آن حافظ السد، به پشتیبانی از جمهوری اسلامی خط لوله نفت کرکوک که از خاک سوریه میگذشت و به لبنان میرسید را مسدود کرد و با این عمل صادرات نفت عراق عملا به نصف کاهش یافت. ترکیه و عربستان سعودی برای کمک به صادرات نفت عراق خط لوله جدید تاسیس کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
در سال ۱۹۸۱ عراق در مرحله اول به کشتیهای غیرنظامی ایران که وظیفه واردات کالاهای نظامی پشتیبانی جنگ را به عهده داشتند حمله هوایی کرد. یک سال بعد نفتکشهای اطلس ترکیه و اسکپیمانت یونان که نفت ایران را صادر میکردند هدف موشکهای عراقی قرار گرفتند. این حملات عراق با جنگندههای میگ ۲۳ (عکس) هلیکوپترهای سوپر فرلون مجهر به موشک اگزوسه و جنگندههای میراژ اف ۱ صورت میگرفت.
عکس: PHILIPPE DESMAZES/AFP/Getty Images
به تلافی این حملات، نیروی هوایی ایران حمله به کشتیهای کوچک عراقی را آغاز کرد. از سوی دیگر نیروی دریایی ایران نیز نفتکشهای کویت و عربستان را با هدف تحت فشار قرار دادن این دو کشور برای عدم کمک رسانی به دولت صدام حسین مورد حمله قرار داد. در مجموع ۵۴۳ کشتی در جریان جنگ نفتکشها از سوی ایران و عراق مورد حمله قرار گرفتند.
عکس: naftonline
در ۵ ژوئن ۱۹۸۴ عربستان سعودی در جهت فشار به ایران برای پایان دادن به عملیاتهای نظامیش در خلیج فارس، یک فروند جنگنده اف-۴ فانتوم ۲ ایران را به خلبانی همایون حکمتی (عکس) و کمکخلبانی سیروس کریمی در خلیج فارس توسط یک فروند جنگنده اف-۱۵ ایگل منهدم ساخت.
عکس: Tasnim
از آوریل ۱۹۸۵ (فروردین ۱۳۶۴) حملات عراق با شدت و قدرت بسیار بیشتر همراه شد و تأسیسات جزیره خارک هدف اصلی حملات هوایی جنگندههای عراقی قرار گرفت. در پی حملات ماههای اولیه خسارتهای بسیار سنگینی به پایانههای نفتی جزیده خارک وارد شد.
عکس: shana.ir
بعد از سال ۱۹۸۴ ایران تلاش کرد برای مقابله با حملات و فشارهای عراق و متحدانش از حق حاکمیت ایران بر تنگه هرمز استفاده کند و در نهایت دولت تهران اعلام کرد: «اگر ما از صادرات نفت محروم شویم تمامی خلیج فارس محروم خواهند شد.» اخیرا نیز حسن روحانی این جمله را در شاهرود تکرار کرد و گفت:« اگر آمریکا بخواهد روزی جلوی فروش نفت ایران را بگیرد، نفتی از خلیج فارس صادر نمیشود.»
عکس: picture-alliance/AP Photo/ISNA
در سال ۱۳۸۴شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس در نامهای به شورای امنیت سازمان ملل متحد "تجاوز ایران به آزادی کشتیرانی را تهدید علیه ثبات و امنیت منطقه و خطر جدی نسبت به صلح و امنیت بینالمللی" دانسته و خواستار تشکیل جلسه فوری این شورا شدند. شورای امنیت نیز با تصویب طرح قطعنامه پیشنهادی شش کشور شورای همکاری در قالب قطعنامه ۵۲۲ حمله به کشتیهای تجاری را محکوم کرد.
ایران در سال ۱۹۸۷ با خرید موشک خشکی به دریای ضد کشتی "کرم ابریشم" توانست دامنه حملات خود را گسترش دهد. به دنبال بکارگیری این موشک از جانب ایران، کویت از آمریکا درخواست کرد تا از نفتکشهای آن کشور در مقابل حملات احتمالی موشکهای ایران محافظت نماید.
عکس: picture-alliance/dpa
ناوچه یواساس استارک در مارس ۱۹۸۷ وارد خلیج فارس شد و مأموریتش گشت در شمال و مرکز خلیج فارس در طی دورهای ۸ هفتهای بود. در ۱۷ مه این کشتی مورد حمله یک فروند جنگنده میراژ اف۱ عراقی قرار گرفت و آسیب جدی دید. ۳۷ تن از ملوانان کشتی با برخورد دو موشک اگزوسه کشته شدند. حکومت وقت عراق از انجام این حمله عذرخواهی کرد و غرامت جانباختگان را پرداخت کرد.
عکس: picture-alliance/Everett Collection
در ۲۴ ژوئیه ۱۹۸۷ سوپرتانکر آمریکایی اساس بریجتون با مینهای دریایی در نزدیکی جزیره فارسی در خلیج فارس برخورد کرد و آسیب دید. این کشتی در جریان سفری دریایی در نخستین کاروان "عملیات اراده جدی" بود. این عملیات توسط ارتش آمریکا برای حفاظت از نفتکشهای کویتی از حمله ایران طراحی شده بود.
عکس: picture-alliance/dpa
در ۲۲ اوت سال ۱۹۸۷ وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که یک کشتی باری ایرانی با نام "ایران اجر" را که مشغول مینگذاری بوده توقیف کرده و ۲۶ نفر از خدمه آن را هم به اسارت گرفته است. دست کم سه نفر از خدمه ایرانی کشتی هم در جریان حمله هلیکوپترهای آمریکایی و توقیف آن کشته شدند.
عکس: picture-alliance/dpa
در حالی وزارت دفاع آمریکا تصاویر کشتی ایران اجر با مینهای دریایی را منتشر کرد، علی اکبر ولایتی، وزیر خارجه وقت ایران، در نامهای به دبیر کل سازمان ملل اتهام مینگذاری را رد کرد. هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود مینویسد: «با مشورت با حسن روحانی و سیروس ناصری "درباره خط تبلیغ" قرار شد مین گذاری را قبول نکنیم و راجع به حامل مین بودن برای بوشهر هم چیزی نگوییم.»
عکس: picture-alliance/dpa
در ۱۶ مهر ۱۳۶۶ هلیکوپترهای آمریکایی به قایقهای سپاه پاسداران در نزدیکی جزیره فارسی در خلیج فارس، حمله کردند. آمریکاییها در این حمله شش نفر از نیروهای سپاه را هم به اسارت گرفتند که دو نفر از آنها کشته شدند. یکی از کشته شدگان نادر مهدوی (نفر سوم از راست) فرمانده ناوگروه دریایی سپاه بود که به گفته خودش عملیات مینگذاری در مسیر نفتکش بریجتون را انجام داده بود.
عکس: Sajed.ir
در آوریل سال ۱۹۸۸ در پاسخ به حمله موشکی ایران به یک سکوی نفت کویتی و به تلافی برخورد یک مین دریایی رهاشده از کشتی مینگذار ایران اجر به ناوچه آمریکایی ساموئل بی. رابرتز (عکس) ایالات متحده عملیات "آخوندک" را اجرا کرد.
عکس: picture-alliance/AP Photo
در عملیات "آخوندک" نیروهای آمریکا دو سکوی نفتی ایران در خلیج فارس را منهدم شدند. این عملیات بزرگترین درگیری دریایی آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم به بعد بود. در این عملیات ۵۶ تن از نیروهای ایرانی و ۲ تن آمریکایی بر اثر سقوط هلیکوپتر جان باختند.
عکس: picture-alliance/dpa
عملیات با دو گروه سطحی و هماهنگی نیروی هوایی آمریکا از ناو هواپیمابر "یواس اس انترپرایز" آمریکا آغاز شد. گروهی به همراه دو ناوشکن و یک کشتی تدارکاتی آبی-خاکی به یک سکو در میدان نفتی سلمان (عکس) هجوم بردند، گروه دیگر هم که شامل یک ناو موشک انداز و دو ناوچه بود به سکویی در میدان نفتی ساسان حمله کردند.
عکس: US Navy
ناوچه سهند که از بندر عباس به نبرد با نیروهای آمریکایی رفته بود بسوی هواپیماهای "اینترودر" شلیک کرد که هواپیماها با دو موشک "هارپون" و چهار "بمب هدایت لیزری" اسکیپر پاسخ دادند. ناوشکن "جوزف استراس" هم یک موشک هارپون شلیک کرد که در نهایت باعث غرق شدن پیشرفتهترین کشتی ناوگان ایران شد. ناوچه سبلان هم که به کمک رفته بود، هدف قرار گرفت و کاملا از کار افتاد.
عکس: US-Navy
یک ماه پس از آن ناو موشکانداز "وینسنز" به منظور افزایش توان نظامی آمریکا پس از درگیریهای متناوب با ایران به منطقه فرستاده شد. تنش فوقالعاده در منطقه خلیج فارس باعث شد تا خدمه وینسنز بهسوی هواپیمای پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر در پروازی غیر نظامی شلیک کنند که به کشته شدن ۲۹۵ نفر سرنشینان و خدمه این هواپیما در ۱۲ تیر ۱۳۶۷ (۱۹۸۸) انجامید.
عکس: IRNA
در فروردین ۱۳۸۶ نیروهای سپاه پاسداران ۱۵ ملوان نیروی دریایی بریتانیا را در آبهای نزدیک ایران و عراق بازداشت کردند. بریتانیا اعلام کرد منطقهای که نیروهایش در آن دستگیر شدند وضعیت مشخصی میان ایران و عراق نداشته است. گرچه با رایزنیهای دیپلماتیک ملوانان بریتانیایی پس از ١٣ روز آزاد شدند، اما کت و شلوارهای "شیک و اهدایی" به ملوانان بحثبرانگیزشد.
عکس: picture-alliance/dpa
در دی ۱۳۹۴ نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی دو قایق نظامی آمریکایی را در آبهای ایران و در نزدیکی جزایر فارسی توقیف و ۱۰ ملوان نیروی دریایی آمریکا را بازداشت کرد. ایران تصاویری از ملوانان بازداشتشده را در حالی که زانو زده و به نشانه تسلیم دستهایشان را روی سرشان گذاشته بودند منتشر کرد. ملوانان آمریکایی چند ساعت پس از بازداشت آزاد شدند.