مسعود میرکاظمی، وزیر نفت، چهارشنبه (۱۵سپتامبر/ ۲۴ شهریور) از تولید روزانه شش میلیون لیتر بنزین در شش واحد پتروشیمی کشور خبر داد؛ وی با اشاره به تولید بالای بنزین در کشور، بر رفع نیاز واردات بنزین تاکید کرد.

وزیر نفت با اشاره به آغاز تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی جم، برزویه، اراک، بوعلی،‌بندر امام و امیرکبیر از ۲۶ روز پیش، میزان واردات بنزین به کشور را کمتر از یک دهم دوره‌های قبل اعلام کرده و گفت "در حال حاضر به منظور افزايش ذخيره سازی بنزين مقدار كمی از اين فرآورده به كشور وارد می‌شود كه مربوط به خريدهای قبلی است".

میرکاظمی در ادامه با بی‌نیاز خواندن کشور از واردات بنزین، تصریح کرد که "در صورت نیاز هرگاه بخواهیم می‌توانیم ظرفیت تولید بنزین در شش واحد پتروشیمی کشور را به ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه‌های کشور اضافه کنیم".

تحریم بنزین از سوی ۱۰ شرکت بزرگ جهانی

در تیر ماه سال جاری، پس از تصویب تحریم بنزین ایران در سنای آمریکا، اوباما با موضع‌گیری علیه این قطعنامه جدید باعث شد تا تصویب این طرح به تعلیق درآید.

اما در همان ماه، ۱۰ شرکت بزرگ نفتی واردات بنزین به ایران را متوقف کردند.

شرکت‌های فرانسوی هلندی شل، ریلاینس هند، ویتول، کلینگورو ترافیگورا، بریتیش پترولیوم بریتانیا، لوک اویل روسیه، توتال فرانسه و تعدادی دیگر از بزرگترین شرکت‌ها از آغاز سال ۲۰۱۰، صادرات بنزین خود به ایران را متوقف کردند.

شرکت‌های ویتول، کلینگورو ترافیگورا از اولین شرکت‌هایی بودند که تحریم بنزین علیه ایران را انجام دادند، این سه شرکت روزانه حدود ۷۰ هزار بشکه محصولات نفتی به ایران صادر می‌کردند و این به معنای نیمی از واردات کشور در واحد بنزین است.

اعمال تحریم از سوی ویتول نیز که یکی از معتبرترین شرکت‌های معامله کننده نفت در جهان است تاثیر مهمی در اعتبار بین‌المللی تحریم‌علیه ایران داشت.

از سوی دیگر صادرات سوخت ترکیه به ایران در ماه جولای (تیر و مرداد) با کاهش ۷۴ درصدی مواجه شده است.

سوخت صادراتی ترکیه به ایران در ماه ژوئن، ۱۳۸ هزار و ۶۷۳ تن بوده است اما این رقم در ماه جولای به ۳۵ هزار و ۴۴ تن رسیده است.

به گفته تحلیلگران، توسعه و ساخت پالایشگاه‌ها و تولید بنزین بیشتر در اثر تحریم‌ها،‌از اهمیت بالایی برخوردار است به طوریکه تولید داخلی پاسخ‌گوی نیاز مصرف‌کنندگان برخی فرآورده‌های نفتی مخصوصا بنزین نیست. اما کار ایجاد ۷ پالایشگاه جدیدی که دولت ایران از چند سال پیش در دستور کار دارد به دلایلی مانند کمبود سرمایه و عدم همکاری کشورهای دارنده فناوری این رشته، یا با تاخیر پیش می‌رود و یا هنوز در مرحله‌ی ابتدای باقی مانده است. در نتیجه حدود یک سوم بنزین مصرفی از کشورهای دیگر وارد می‌شود. اختصاص بخشی از ظرفیت تأسیسات پتروشیمی به تولید بنزین با این پیامد همراه است که صادرات پتروشیمی ایران که در این سال‌ها رقم قابل اعتنایی را تشکیل می‌داده با نقصان و کاستی مواجه شود و ایران بیش از پیش در این عرصه بازار را به رقیبان قدرتمندی مانند عربستان سعودی واگذار کند.

راه‌کارهای ایران و تاثیر تحریم‌ها

برخی از کارشناسان تحریم بنزین را چندان موثر نمی‌دانند آن‌ها معتقدند ایران با گاز سوز کردن خودروها، استفاده از سوخت الکلی، سهمیه‌بندی بنزین و توسعه حمل و نقل عمومی می‌تواند از تاثیرات منفی تحریم بنزین بکاهد.

رسانه‌های نزدیک به دولت ادعا می‌کنند که دولت ایران با توسعه زیر ساخت‌های پالایشی ایران، آسیب‌پذیری در این موضوع را کاهش داده است.

از سوی دیگر بخش‌های دیگر مانند بهداشت و درمان نمی‌توانند نگرانی خود از پیامدهای تحریم را پنهان کنند. آن‌ها می‌گویند ضررهایی که این تحریم بر بازار دارو در ایران دارد یا از دیدها پنهان است یا سعی در عدم بروز معضل می‌رود و مساله تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی در عرصه محصولات دارویی تولید داخل شده است.

ابوالقاسم موسوی کارشناس اقتصاد سلامت با ابراز نگرانی از وضعیت تولید دارو در کشور می‌گوید "مواد اولیه ۹۹درصد داروهای تولید داخل از خارج وارد می‌شود. قیمت این ماده اولیه به خاطر گران شدن نفت و به تبع آن سوخت و هزینه‌های کارخانه تولید کننده خارجی در حال افزایش است و در نتیجه قیمت نهایی این ماده اولیه دارویی هم روند صعودی را طی می‌کند".

وی نتیجه این روند را به دلیل گرانی مواد اولیه،‌گرایش شرکت‌ها به خرید از کشورهایی مانند هند یا چین اعلام کرد که مواد اولیه‌ای نامرغوب تولید می‌کنند.

مواضع متناقض حکومت

آیت‌الله خامنه‌ای در شهریور ماه جاری با اشاره به عدم نگرانی بابت تحریم‌ها اعلام کرده است "ملت و مسئولان، بدون تردید تحریم‌ها را دور می‌زنند و همچون سه دهه گذشته تحریم‌ها را ناکام می‌گذارند".

وی با تاکید بر لزوم "اقتصاد مقاومتی واقعی" در مقابله با فشارهای بین‌المللی این مقاومت را "معنای واقعی کار‌آفرینی" توصیف کرده است.

آیت‌الله خامنه‌ای معتقد است: "دشمنان ملت تلاش می‌کنند مردم را با فشارهای اقتصادی به ستوه بياورند تا مردم اين فشارها را ناشی از عملکرد دولت بدانند و رابطه دولت و ملت قطع شود اما آن‌ها، همچون ۳۰ سال گذشته اين ملت را نشناخته‌اند و در محاسباتشان، کاملا اشتباه کرده‌اند".

از سوی دیگر هاشمی رفسنجانی رییس مجلس خبرگان، در هشتمین گردهمایی نمایندگان این دوره از مجلس خبرگان، روز سه شنبه‌(23 شهریور) با اشاره به تعداد زیاد قطعنامه‌ها علیه ایران خطاب به نمایندگان مجلس خبرگان و مسئولان گفت "باید تحریم‌ها را جدی گرفت و شوخی نپنداشت".

وی با ابراز تردید در استفاده درست از ظرفیت‌های مهم سیاسی و منابع طبیعی و علمی خاطر نشان کرد که "ایران آن‌قدر امکانات دارد که اگر خوب اداره شود از این بحران‌ها درست عبور می‌کند".

مواضع متضاد سران حکومت ایران در این رابطه، نشان از نگرانی فراگیر ناشی از تحریم‌ها بر دولت‌مردان ایران دارد.

معضلاتی مانند بحران در بازار دارو، تسویه حساب کارخانه‌ها و عدم توانایی پرداخت حقوق ماهیانه به کارمندان از سویی و نمایش بی‌تاثیری قطعنامه‌ها از سوی دیگر باعث شده است تا کارشناسان نسبت به پیامدهای این روند ابراز نگرانی کنند.

AQ/FW