تولید یک هواپیمای مسافربری که چهاربرابر صوت سرعت دارد
۱۴۰۰ فروردین ۲۲, یکشنبه
پس از کنکورد دیگر هواپیمای مسافربری مافوقصوت ساخته نشده است. اکنون هواپیمایی با سرعت بیشتر از کنکورد آماده آزمایش است. در صورت موفقیت، این هواپیما قادر خواهد بود دورترین فاصله کره زمین را در عرض سه ساعت طی کند.
تبلیغات
حملونقل هوایی از جمله صنایعی بهشمار میرود که بهشدت از پاندمی کووید۱۹ آسیب دیدهاند. شرکتهای بزرگی چون لوفتهانزا در آستانه ورشکستگی هستند و بدون کمکهای دولتی امکان ادامه حیات ندارند.
صنایع هواپیماسازی نیز به فکر کاهش زیانها افتادهاند و بوئینگ و ایرباس قصد دارند، علاوه بر اخراج برخی از کارکنانشان تولید هواپیماهای غولپیکر بوئینگ ۷۴۷ و ایرباس «ای ۳۸۰» را متوقف کنند.
با وجود این، پژوهشگران صنایع هواپیماسازی در کشورهای گوناگون بهدور از چالشهایی که پاندمی ایجاد کرده در پی تولید هواپیماهای زِبَرصوت (مافوق صوت) هستند.
یکی از این گونه هواپیماها که قرار است بهزودی نخستین پرواز آزمایشی خود را در کویر موهاوی کالیفرنیا انجام دهد، ایکس-بی یک (XB-1) نامیده میشود که با ۲۱ متر طول تنها امکان حمل یک سرنشین را دارد.
نخستین تولید خصوصی
بخش اعظم هزینه تولید هواپیماهای پرسرعتی را که تاکنون به بازار آمدهاند دولتها پرداختهاند. ایکس-بی یک نخستین هواپیما از این دست است که با بودجه بخش خصوصی، توسط شرکت استارتآپ «بوم سوپرسونیک» (Boom Supersonic) تولید میشود.
به گفته سخنگوی این شرکت، نخستین آزمایش آن با سرعت ۱،۳ ماخ (۱،۳ برابر سرعت صوت، حدود ۱۶۰۰ کیلومتر در ساعت) انجام خواهد شد و قرار است که پس از انجام موفقیتآمیز آزمایشهای لازم، برای حمل و نقل مسافران شخصی تا ۷۵ نفر قابل استفاده باشد.
سرعت آن نیز افزایش مییابد و به ۲،۲ ماخ (حدود ۲۷۰۰ کیلومتر در ساعت) میرسد. در این صورت فاصله بین لندن و نیویورک را حدود ۳،۵ ساعت طی خواهد کرد.
به گفته سخنگوی «بوم سوپرسونیک»، این هواپیما با وزن کم، سروصدایی به مراتب کمتر از کنکورد و سوخت پایدار، با محیط زیست کاملا سازگار است و بدون تولید دی اکسید کربن پرواز میکند.
شانس موفقیت هواپیماهای کوچکتر
بسیاری از کارشناسان معتقدند که برنامه این شرکت بسیار جدی است اما این که آیا بتواند در مدت تعیینشده به اهداف خود برسد قطعی نیست.
برخی از آنها بر این نظرند که هواپیماهای کوچکتر، برای هشت تا ۱۵ مسافر، شانس بیشتری برای موفقیت در این زمینه دارند. در این راستا به فعالیتهای شرکت «آیریون سوپرسونیک» اشاره میشود که از سال ۲۰۰۲ فعال است.
این شرکت تاکنون هواپیمایی تولید نکرده اما طرحهایی که ارائه داده حاکی از جدیت آن است. تنها ساخت دفتر اصلی شرکت در فلوریدا ۳۰۰ میلیون دلار هزینه میبرد.
«آیریون سوپرسونیک» مصمم است از سال ۲۰۲۳ ساخت هواپیمای مدل «ای اس ۲» را آغاز کند. گام بعدی این شرکت تولید مدل «ای اس ۳» است که به گفته سخنگوی شرکت، با سرعت ۴ ماخ (حدود ۵۰۰۰ کیلومتر) قادر به حمل ۵۰ مسافر خواهد بود.
رکوردار سرعت
تنها هواپیمای مسافربری مافوقصوتی که مدتی هم در ناوگان هوایی ایرفرانس و بریتیش ایرویزکار کرد، کنکورد بود که با سرعت دو ماخ پرواز میکرد.
کنکورد به دلیل مصرف بالای سوخت فسیلی و سروصدای زیاد موفق نشد و تولیدش پس از سقوط یک فروند و مرگ ۱۱۳ سرنشین آن در ژوئیه سال ۲۰۰۰ متوقف شد.
از آن زمان تاکنون شرکتهای زیادی برای تولید جانشین مناسبی اقدام کردهاند اما تاکنون موفق نشدهاند. تابستان گذشته ریچارد برنسون، میلیاردر بریتانیایی و بنیانگذار شرکت ویرجین گروپ (Virgin Group) اعلام کرد که بهزودی یک هواپیمای مافوق صوت با موتور رولزرویس ارائه خواهد کرد.
شعبه شمال آمریکای رولزرویس هم این خبر را تایید کرد و گفت، سرعت این هواپیما سهبرابر سرعت صوت خواهد بود. هنوز معلوم نیست که تولید این هواپیما به چه مقطعی رسیده است.
رکورد سرعت هواپیما ۳،۳ ماخ و در اختیار جت شناسایی دوربرد اسآر-۷۱ بلکبرد (Lockheed SR-71 Blackbird ) است. این هواپیما بین سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۹۸ در اختیار ارتش ایالات متحده بود.
هواپیمای کنکورد؛ سفر با سرعت مافوق صوت
کنکورد اولین هواپیمای مسافربری بود که با سرعت دو هزار کیلومتر در ساعت، مسافران را از اروپا به آمریکا میرساند. با پرنده افسانهای مورد علاقه ثروتمندان، گرچه سالهاست دیگر پرواز نمیکند، در این گزارش تصویری آشنا شوید:
عکس: picture-alliance/dpa/U. Deck
ظرافت، قدرت و سرعت
هواپیمای مسافربری کنکورد، بخاطر فرم زیبای "دلتا" گونه بالهایش، دماغه هیدرولیکی و متحرک و ظرافت در طراحی بسرعت نظرها را به خود جلب کرد. این هواپیما توانایی پرواز با سرعت ۲ هزار کیلومتر در ساعت (ماخ۲) را داشت.
سفر با هواپیمای مافوق صوت کنکورد نمایشی از پیشرفت تکنیک و امکانات بشر و دریچهای بسوی آینده بود. با این حال این هواپیمای افسانهای با مصرف ۲۵ هزار و ۶۰۰ لیتر سوخت در ساعت و حمل تنها ۱۲۸ مسافر بشدت غیر اقتصادی بود. قرار بود ۱۳۷۰ فروند کنکورد ساخته شود، در نهایت اما تنها ۲۰ فروند ساخته شد.
عکس: picture-alliance/dpa/U. Deck
سه ساعت و نیم از پاریس به نیویورک
پرواز آزمایشی کنکورد تنها به مدت ۲۹ دقیقه در روز دوم ماه مارس سال ۱۹۶۹ صورت گرفت. خلبان این هواپیما آندره تورکت فرانسوی (عکس) بود. هشت سال بعد، ایر فرانس و بریتیش ایرویز پرواز به نیویورک را آغاز کردند. مدت این پرواز کمتر از نصف مدت پرواز با هواپیماهای معمولی بود.
عکس: picture-alliance/akg-images/J. Dieuzaide
هواپیمایی برای مسافران لاکچری
کسی که با هواپیمای کنکورد مسافرت میکرد، از این شانس برخوردار بود که شاید در کنار سیندی کرافورد (سمت چپ) ستاره جهان مد، آندره آغاسی (نفر وسط) ستاره جهان تنیس و کلاودیا شیفر، زیبا روی جهان مد بنشیند. بلیط این هواپیما البته آنقدر گران بود که هر کسی از عهده خریدش برنمیآمد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/L. Sladky
کابین خلبان
کابین خلبان در هواپیمای کنکورد با صدها دکمه و عقربه و چراغ شاهکاری از پیشرفت صنعت هوانوردی را به نمایش میگذاشت. (عکسی از درون کابین هواپیمای کنکورد در موزه نیویورک)
عکس: picture-alliance/dpa/AP PhotoG. Bull
جای تنگ
با نگاهی به درون هواپیمای کنکورد (سال ۱۹۶۸) مشخص میشود که جای مسافران چقدر تنگ بوده است. البته در زمان کوتاه سفر پاریس به نیویورک و در مقایسه با سایر امکانات سفر مشکل بزرگی به حساب نمیآمد.
عکس: imago/United Archives
روسها جلو زدند
بریتانیا در سال ۱۹۵۴ ساعت هواپیمای مسافربری مافوق صوت را آغاز کرد. فرانسه، آمریکا و روسیه نیز در این راه گام برداشتند. روسیه اما بسرعت در این رقابت جلو افتاد و در روز ۳۱ دسامبر سال ۱۹۶۸ توپولف ۱۴۴ را که بسیار شبیه کنکورد است به پرواز درآورد. سه ماه بعد کنکورد که محصول مشترک فرانسه و بریتانیا بود پرواز کرد. پرواز مسافران با توپولف ۱۴۴ اما در اواخر سال ۱۹۷۷ صورت گرفت.
عکس: picture-alliance/dpa/epa/S. Chirkiov
ژوئن سال دو هزار: فاجعه
به هنگام استارت یک هواپیمای کنکورد در پاریس، لاستیک آن با قطعه فلزی یک هواپیمای دیگر که از آن جدا شده بود و در روی باند پرواز افتاده بود برخورد کرد و باعث آتشگرفتن هواپیما و سقوط آن شد.
عکس: AP/Toshihiko Sato
سقوط کنکورد، آغاز یک پایان
آتش گرفتن هواپیما در روی باند فرودگاه شارل دوگل پاریس و سقوط آن بر روی یک هتل در حاشیه فرودگاه منجر به کشته شدن ۱۰۹ مسافر و ۴ کارمند هتل شد. سقوط هواپیما، غیر اقتصادی بودن پرواز با کنکورد و بحران پرواز با خطوط هوایی که ناشی از حملات تروریستی یازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ بود باعث شد تا در سال ۲۰۰۳ پایان پرواز با کنکورد رقم بخورد.
عکس: picture-alliance/dpa
ناسا و آغازی دوباره
پانزده سال بعد از آخرین پرواز کنکورد با سرعت مافوق صوت، اداره ملی هوا- فضای آمریکا (ناسا) به کمپانی لاکهید مارتین ماموریت ساخت هواپیمای مافوق صوت مسافربری جدیدی را داد. قرار است هواپیمای جدید هنگام شکستن دیوار صوتی صدای کمتری ایجاد کند.
عکس: picture-alliance/ZUMAPRESS
رونمایی از اولین نمونه در سال ۲۰۲۱
از اولین نمونه هواپیمای مسافربری مافوق صوت قرار است تا پایان سال ۲۰۲۱ رونمایی شود. این هواپیما میتواند در ارتفاع ۱۶ کیلومتری با سرعت یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر در ساعت پرواز کند. کمپانی لاکهید مارتین برای ساخت این هواپیما ۲۴۷ میلیون دلار دریافت کرده است. از سال ۲۰۲۲ ناسا پروازهای آزمایشی و جمعآوری اطلاعات را آغاز میکند.