درگذشت دیگو مارادونا فوتبال جهان را غمگین کرده است. ویژگیهای تکرارناپذیر مارادونا چه بود و چرا میراث این نابغه استثنایی فوتبال برای همیشه زنده خواهد ماند. نگاهی از دیدگاه فوتبال ایران به پدیده مارادونا.
تبلیغات
دیگو مارادونا در بین فوتبالدوستان ایران از محبوبیت فوقالعادهای برخوردار بود. درگذشت این اسطوره فوتبال جهان برای علاقهمندان فوتبال در ایران نیز بسیار تکاندهنده بود. تقربیا همه اهالی فوتبال ایران، از پیشکسوتان گرفته تا ستارههای فعلی فوتبال در ایران، در اینستاگرام، فوت مارادونا را تسلیت گفته و ناراحتی خود را در این باره ابراز کردهاند.
اما چه عواملی عملکرد مارادونا را از دیدگاه جامعه فوتبال ایرانیها جاودانه و تکرارناپذیر کرده است؟
مجید جلالی، سرمربی فصل گذشته تیم فوتبال گل گُهر سیرجان در لیگ برتر ایران و مدرس فیفا در این کشور، در گفت وگو با دویچهوله فارسی میگوید که "مارادونا یک یاغی دوستداشتنی بود. او از دل تودهها بلند شد و دوست داشت همیشه کنار تودهها باشد. اما مارادونا یک فرد ناسازگاری هم بود."
مجید جلالی: مارادونا میتوانست هر تیم متوسطی را قهرمان کند
مجید جلالی ادامه میدهد: "مارادونا ثابت کرد که از نظر قدرت ذهنی، هیچ کس به پای او نمیرسد. مارادونا میتوانست هر تیم متوسطی را قهرمان کند، مثل تیم ناپل در ایتالیا. توانایی او، تیم ملی آرژانتین را هم به فینالهای جام جهانی میرساند. این قطعا عاملی است که مارادونا را تکرارناپذیر میکند."
مصاحبه با مجید جلالی درباره ویژگیهای تکرارناپذیر مارادونا
اما چرا مارادونا در سمت مربیگری در عرصه باشگاهی و در سرمربیگری تیم ملی فوتبال آرژانتین موفق نبود؟
سرمربی سابق تیم گل گُهر سیرجان در این باره اشاره میکند: "مارادونا مراحل مربیگری را طی نکرد و خواست در بالاترین سطح مربیگری کند. این مسئله در کار روحیه ناسازگار مارادونا، مانع ارتقاء او به عنوان یک مربی بزرگ شد. در مربیگری آدم باید روحیه تعامل نیز داشته باشد."
مجید جلالی در مورد دلیل سقوط شخصی مارادونا در دوران بعد از فعالیت وی به عنوان فوتبالیست حرفهای، خاطرنشان میکند: "کارهایی که مارادونا کرد، باعث شد تا شخصیت او را تا حد یک فرد معتاد تنزل دهد. این خیلی با شخصیتی که مارادونا با فوتبال به دست آورده بود، فاصله داشت."
مارادونا در سمت سرمربی ملیپوش پیشین فوتبال ایران
محمدرضا خلعتبری، ملیپوش پیشین فوتبال ایران، در سال ۲۰۱۱ میلادی شاگرد دیگو مارادونا در دوران سرمربیگری وی در تیم الوصل امارات متحده عربی بود. خلعتبری در مورد مارادونا میگوید: "یکی از افتخارات فوتبالی من شاگردی مارادونا است. مارادونا وقتی به تمرین میآمد با همه بازیکنانش روبوسی میکرد. برای او فرقی نمیکرد که بازیکن اماراتی است یا خارجی. او همه را به یک چشم نگاه میکرد."
محمدرضا خلعتبری ادامه میدهد: "ما یک بار در بازی با تیم الجزیره سه بر صفر عقب بودیم، ولی در نهایت ۴ بر ۳ پیروز شدیم. من یکی از گلها را زدم. مارادونا حدود ۲۰ الی ۳۰ متر به دنبال من دوید. فیلمش را هنوز دارم و این برایم لذتبخش بود."
خلعتبری اضافه می کند: "مارادونا بسیار مهربان بود و خیلی به من علاقه داشت. ما رابطه خیلی نزدیکی با هم داشتیم. در رفتار وی هیچ گونه غرور و تکبر ندیدم. او دوست داشت که به ایران بیاید، ولی نشد."
میراث مارادونا از نگاه مربی پیشین تیمهای ملی نوجوانان و جوانان ایران
میراث مارادونا از نگاه مربی پیشین تیمهای ملی نوجوانان و جوانان ایران
عباس رضوی، مربی پیشین تیمهای ملی نوجوانان و جوانان ایران، در گفت وگو با دویچهوله فارسی در ارزیابی زندگی دیگو مارادونا میگوید: "در سرنوشت مارادونا همه چیز نوشته شده بود به غیر از آرامش. او همه چیز داشت به جز یک زندگی معمولی."
این کارشناس فوتبال همچنین اشاره میکند که با وجود تحول کنونی در فوتبال دنیا، با نگاه به بازیهای مارادونا "میبینیم که هر دقیقه از بازیهایش هنوز دیدنی است."
نبوغ و جنون در یک نفس؛ مارادونا به روایت تصویر
دیگو مارادونا یکی از بزرگترین ستارگان آسمان فوتبال خاموش شد. برخی حتی او را بهترین بازیکن تاریخ فوتبال میدانند. به باور بسیاری نبوغ و جنون او فاصله چندانی با هم نداشت. یک زندگی سرشار از افسون و تناقض.
عکس: Tareq Onu
وداع با یک ستاره
دیگو آرماندو مارادونا در سن ۶۰ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت. او که به باور برخیها بهترین فوتبال تاریخ محسوب میشود، در خانهاش چشم از جهان فرو بست. اشک سوگ تنها در چشمان مردم زادگاهش، آرژانتین حلقه حلقه نزده، بلکه فوتبال دوستان سراسر جهان در ماتم فرو رفتهاند.
عکس: Dibyangshu Sarkar/AFP/Getty Images
نخستین سالهای یک دریبلزن قهار
مارادونا فعالیت خود را از باشگاه آرژانتیونس جونیروز آغاز کرد و سپس به باشگاه محبوب پدرش، بوکا جونیروز در بوئنوس آیرس پیوست. او در همان سال ۱۹۸۱ به همراه این باشگاه قهرمان آرژانتین شد. چندی نگذشت که مرزهای آراژنتین برای مارادونا کوچک شد و او با پیوستن به باشگاه صاحب نام بارسلونا راهی اروپا شد تا فصل تازهای را آغاز کند.
عکس: AP
بحث و مشاجره پیوسته با سرمربی آلمانی
اف ث بارسلونا برای خریدن مارادونا در سال ۱۹۸۲ مبلغ ۳ / ۷ میلیون دلار پرداخت کرد که در آن زمان رقمی بیسابقه بود. مارادونا اما در بارسلونا طعم خوشبختی را نچشید. بین او و اودو لاتک، سرمربی آلمانی بارسلونا پیوسته بحث و مشاجره درمیگرفت. از آن گذشته تفریح و شبگذرانی در بارسلونا مارادونا را مشغول کرده بود. او سرانجام پس از سه سال بارسلونا را ترک کرد؛ تصمیمی که شاید بهترین گام زندگیاش بوده باشد.
عکس: imago/Werek
قهرمان ناپولی
مارادونا در سال ۱۹۸۴ میلادی در ازای ۲۴ میلیون مارک که در آن زمان رکورد محسوب میشد، به باشگاه ایتالیایی ناپولی پیوست. این باشگاه تا آن زمان طعم قهرمانی را نچشیده و در فصل پیش از آن حتی در آستانه سقوط به لیگ دسته دوم قرار داشت. مارادونا بین سالهای ۱۹۸۴ و ۱۹۹۱ بزرگترین موفقیتهای باشگاهی خود را جشن گرفت، از جمله کسب قهرمانی لیگ ایتالیا در سالهای ۱۹۸۷ و ۱۹۹۰ و همچنین جام یوفا در سال ۱۹۸۹.
عکس: picture alliance / Mark Leech / Offside
بدل شدن به یک اسطوره
مارادونا در شهر ناپل به یک قهرمان مردمی بدل شد، اما به خاطر ولنگاریهای متعدد هم خبرساز بود، از جمله در پی مصرف کوکایین و داشتن ارتباط با مافیا. مارادونا به تمام و کمال از زندگی لذت میبرد، البته در مواردی با پشت سر گذاشتن مرزهای عرف و قانون. البته این مسایل حاشیهای سبب نشد که به محبوبیت او لطمهای بخورد.
عکس: Getty Images
دیگوی مقدس
ناپلیها عاشق مارادونا بودند چون او نیز مانند آنان در کودکی فقیر بود. هر بار ناپولی در خانه بازی داشت، ۸۰ هزار تماشاگر مشتاق در ورزشگاه این شهر گرد میآمدند تا مارادونا را ببینند. تماشاگران روی پارچهای که در ورزشگاه ناپولی آویخته بود نوشته بودند: «گرسنگی با مارادونا تحملپذیرتر است». رد پای مارادونا را در هر گوشه و کنار ناپل میتوان دید، شهری که مردمانش از "دیگوی مقدس" سخن میگویند.
عکس: DW/F. Vögtle
مارادونا در کنار پله و پلاتینی
میشل پلاتینى (چپ)، ستاره بزرگ فوتبال فرانسه که در سالهاى ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ دو بار پیاپى بهترین فوتبالیست جهان شناخته شد، در آن دوران مىگفت: «مارادونا با یک پرتقال همان کارى را مىکند که من با توپ فوتبال مىکنم.» ضربههاى آزاد مارادونا از پشت محوطه جریمه به اندازهاى خطرناک بود که هوادارانش پیش از زدن ضربه، فریاد گل سر مىدادند.
عکس: AFP/dpa/picture-alliance
بزرگترین موفقیت
جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک جام جهانی مارادونا بود. او در این تورنمنت توانست برای دومین بار عنوان قهرمانی فوتبال جهان را برای آرژانتین به ارمغان آورد. گلی که او در مرحله یک چهارم نهایی مقابل انگلیس با دست به ثمر رساند، به "دست خدا" شهرت یافته است. او که در نقطه اوج فعالیتش بود به عنوان بهترین بازیکن جام جهانی ۱۹۸۶ انتخاب شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/C. Fumagalli
تلخترین شکست
یکی از تلخترین لحظات برای ماردونا شکست در فینال جام جهانی ۱۹۹۰ مقابل آلمان بود. گیدو بوخوالد، ملیپوش آلمان در این دیدار مانند سایه به دنبال ماردونا بود و موفق شد در این پیکار سرنوشتساز او را خنثی کند. آلمان با تکگل آندراس برمه از نقطه پنالتی آرژانتین را یک بر صفر شکست داد و قهرمان جهان شد. تصویر: ماتئوس، کاپیتان آلمان میکوشد مارادونا را دلداری دهد.
عکس: picture-alliance/dpa
حبس تعلیقی
مارادونا در سال ۱۹۹۲ به باشگاه اسپانیایی اف ث سویا پیوست و مدتی بعد نیز در آرژانتین به فعالیتهای باشگاهی خود ادامه داد. او اما در نیمه نخست دهه ۹۰ میلادی بیشتر به خاطر مسایل غیرورزشی خبرساز شد، از جمله در فوریه ۱۹۹۴ به خاطر تیراندازی به سوی خبرنگارانی که جلوی ویلای او تجمع کرده بودند. او در پی این عمل به ۳۴ ماه حبس تعلیقی محکوم شد.
عکس: picture-alliance/AFP
پایان فعالیت حرفهای به عنوان بازیکن
مارادونا در ۲۵ اکتبر ۱۹۹۷ آخرین بازی را در پیراهن بوکا جونیروز انجام داد و فعالیت حرفهای خود به عنوان بازیکن را پایان داد. او پیش از آن به خاطر دوپینگ ۱۵ ماه از حضور در صحنه فوتبال محروم شده بود. مارادونا در۳۰ اکتبر همان سال رسما اعلام کرد که از فوتبال خداحافظی میکند. بوکا جونیورز باشگاهی ماند که قلب مارادونا برای آن میتپید: تصویر از او در سال ۲۰۰۸ در یکی از بازیهای این باشگاه.
عکس: picture-alliance/AP Photo/N. Pisarenko
در نقش سرمربی
مارادونا علیرغم آنکه تجربه چندانی در زمینه مربیگری نداشت، در اکتبر سال ۲۰۰۸ سرمربیگری تیم ملی فوتبال آرژانتین را بر عهده گرفت. تیم ملی آرژانتین در مرحله یکچهارم نهایی جام جهانی ۲۰۱۰ تحت هدایت او با نتیجه ۴ بر صفر از آلمان شکست خورد. مارادونا در ژوئیه همان سال از مقام سرمربیگری تیم ملی برکنار شد. او بعدها نیز نتوانست موفقیت چندانی به عنوان سرمربی کسب کند. تصویر: مارادونا و مسی.
عکس: DANIEL GARCIA/AFP/Getty Images
خبرساز دائمی
مارادونا پس از پایان فعالیت خود به عنوان سرمربی همچنان خبرساز ماند، خواه به خاطر دیدار با سیاستمدارانی چون فیدل کاسترو و هوگو چاوز و خواه به خاطر مصرف مواد مخدر و الکل در پارتیهای شبانه.
عکس: AP
وخامت وضعیت جسمی و روحی
در سالهای گذشته گمانهزنیهای متعددی در باره وخامت وضعیت جسمی و روانی او جریان داشت. گفته میشد که او به خاطر افسردگی دارو مصرف میکند و به بیخوابی دچار است. چاقی از دیگر مشکلاتی بود که ماردونا از آن رنج میبرد. ماردونا در اوایل نوامبر ۲۰۲۰ مورد عمل جراحی قرار گرفت، اما در نهایت نتوانست مسیر بهبودی را بپیماید و سرانجام در روز ۲۵ نوامبر بر اثر ایست قلبی درگذشت.