هم‌زمان با هشدار و حمله تند رهبر جمهوری اسلامی به ایالات متحده، سکاندار دیپلماسی آمریکا هم "رفتارهای بی‌ثبات‌کننده ایران در منطقه" را مورد انتقاد شدید قرار داد.

رکس تیلرسون، وزیر خارجه ایالات متحده، روز یکشنبه (۱۷ سپتامبر/ ۲۶ شهریور) در گفت‌وگو با شبکه آمریکایی "سی‌بی‌اس" تصریح کرد، گرچه ایران از "جنبه فنی" به برجام پایبند بوده، اما از زمان حصول توافق هسته‌ای، برخلاف انتظار طرف‌های غربی، "فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده‌اش" را شدت بخشیده است.

او هم‌زمان "فعالیت‌های غیرهسته‌ای" جمهوری اسلامی در خاورمیانه از جمله در یمن و سوریه، "حمایت" این کشور از حزب‌الله لبنان و "دیگر گروه‌های تروریستی" و نیز "برنامه موشک‌های بالستیک ایران" را مورد انتقاد قرار داد و آن را از محورهای اختلاف واشنگتن و تهران عنوان کرد.

سه محور اختلاف

از نظر وزیر خارجه آمریکا "هیچ‌یک از این رفتارها" مطابق با تعهد ایران نسبت به برجام نیست. به گفته تیلرسون، آمریکا "مشکلات زیادی" با ایران دارد و مسئله هسته‌ای تنها یکی از سه محور اصلی اختلافات واشنگتن و تهران است. دو محور دیگر "فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده" و "توسعه برنامه موشک‌های بالستیک ایران" هستند.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کمابیش هم‌زمان با تیلرسون، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نیز ضمن هشدار نسبت به "هر حرکت غلطی در برجام"، به شدت "به دخالت‌های شرارت‌آمیز و شیطنت‌آمیز آمریکا و صهیونیسم برای نفوذ در منطقه" حمله کرده و رفتارهای ایالات متحده را کمک به تروریسم دانسته بود. او همچنین بر سیاست قدرت‌گیری ایران در برابر "نظام سلطه" تأکید کرده و گفته بود: «اگر ما کوتاه بیاییم، دشمن جلو خواهد آمد».

اما وزیر خارجه آمریکا رفتار ایران را نقض "روح" توافق اتمی می‌داند. او در گفت‌وگو با "سی‌بی‌اس" هم گفته است، توافق هسته‌ای طرفین غربی با جمهوری اسلامی با این انتظار همراه بوده که برجام تنش میان ایران و کشورهای جهان را از بین برده و شرایط برای پیوستن ایران به جامعه جهانی فراهم شود.

به گفته تیلرسون اما، پس از توافق هسته‌ای "فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده" ایران در یمن و سوریه تشدید شده، جمهوری اسلامی برای حزب‌الله لبنان و "دیگر گروه‌های تروریستی" اسلحه فرستاده و برنامه موشک‌های بالستیکی خود را با فعالیت شدید دنبال کرده است. این موارد از نظر وزیر خارجه آمریکا، با "تعهدات" ایران نسبت به برجام همخوانی ندارد.

جمهوری اسلامی نیز متقابلا  آمریکا را به دلیل وضع تحریم‌های جدید علیه ایران، متهم به نقض برجام می‌کند. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران، در واکنشی به سخنان اخیر تیلرسون در توییتر نوشته است: «برجام قابل مذاکره دوباره نیست و برجام "بهتر" خیال خام است. آمریکا به جای آسمان ریسمان بافتن شروع به پایبندی به برجام کند».

ایران، از محورهای اصلی نطق ترامپ در سازمان ملل

تیلرسون در بخش دیگری از اظهارات خود همچنین به سخنرانی دونالد ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در روز سه‌شنبه آینده اشاره کرده و گفته است، رئیس جمهوری آمریکا قرار است درباره "ارزش‌های دمکراتیک" و دفاع از آنها صحبت کند و بگوید که کره شمالی و ایران با اقداماتشان تهدیدی برای این ارزش‌ها هستند. به گفته وزیر خارجه آمریکا، ترامپ اعتقاد دارد که سازمان ملل ابزاری قدرتمند برای پاسخ دادن به "تهدیدهایی" مانند کره شمالی و ایران است.

هربرت مک‌مستر، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، نیز روز یکشنبه در گفت‌وگو با شبکه "ای‌بی‌سی" به شدت به برجام به عنوان "بدترین توافق" ممکنی که "همه امتیازها" را به ایران داده، حمله کرد. مک‌مستر جمعه گذشته نیز تأکید کرده بود که  "فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده" ایران و کره شمالی از محورهای اصلی سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل خواهد بود.

رئیس جمهوری آمریکا پیش‌تر گفته بود که ایران علاوه بر "روح" برجام، برخی از تعهدات دیگر خود را نیز در رابطه با توافق هسته‌ای نقض کرده است. اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از زمان حصول توافق تاکنون، همواره پای‌بندی ایران به برجام را تأیید کرده است.

قرار است چهارشنبه آینده (۲۰ سپتامبر) نشست وزیران خارجه کشورهای ۵+۱ برای بررسی نتایج برجام برگزار شود. تیلرسون هم در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در نشست "حل اختلافات برجام" حضور دارد. برخی خبرگزاری‌ها از احتمال دیدار ظریف و تیلرسون، وزیران خارجه ایران و آمریکا، در حاشیه این نشست خبر داده بودند. وزارت خارجه ایران اما احتمال این دیدار دوجانبه را رد کرده است.