جاسوسی و "جاسوس‌سازی" در جمهوری اسلامی
۱۳۹۰ خرداد ۵, پنجشنبه
شاید کمتر حکومتی در جهان پیدا شود که از میان همکاران خود به اندازه‌ی جمهوری اسلامی ایران "جاسوس" کشف کرده باشد. در حالی که تقریبا تمام رژیم‌های دیکتاتوری مخالفان را به ارتباط با بیگانه و معترضان را به جاسوسی متهم می‌کنند در ایران نزدیکان و معتمدان حکومت نیز به کوچکترین بهانه‌ای جاسوس خوانده می‌شوند.
مفاهیم جاسوسی و رابطه با بیگانگان از پر کاربردترین اصطلاحات ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی است؛ به ویژه در جایی که صحبت از مخالفان و منتقدان در میان باشد.
از «تسخیر لانه جاسوسی» تا اتهام ارتباط با بیگانه
جمهوری اسلامی حیات خود را با ادعای صدور انقلاب اسلامی به اقصی نقاط جهان، تلاش برای "رهایی مستضعفان" و ستیز با "استکبار جهانی" آغاز کرد. نخستین گام مهم در جهت عملی ساختن این ادعا اشغال سفارت‌خانه‌ی ایالات متحده بود که "تسخیر لانه‌ی جاسوسی" خوانده می‌شود.
اگر در سال‌های نخست، آمریکا و انگلیس مصداق استکبار، و دیپلمات‌های غربی جاسوس عنوان می‌شدند، در سال‌های بعد جمهوری اسلامی به کارگاه "جاسوس‌سازی" شبیه شده است. ارتباط با بیگانگان اتهامی است که هم دامن برخی از اشغال کنندگان سفارت آمریکا را گرفته، هم شامل کسانی می‌شود که "غیرخودی" محسوب می‌شوند.
مرز میان خودی و غیرخودی نیز هر لحظه می‌تواند تغییر کند. عباس عبدی یکی از حمله‌کنندگان به سفارت آمریکا بود که در سال ۸۱ به اتهام جاسوسی بازداشت شد. محسن میردامادی دبیر جبهه مشارکت یکی دیگر از این افراد بوده که پس از انتخابات سال ۸۸ بازداشت شد.
دولت‌مردان مرتبط با بیگانگان
در کارگاه ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی از هر فردی می‌توان "جاسوس" و "مرتبط با بیگانه" ساخت؛ از روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر تا سیاستمدارانی چون محمد خاتمی، میرحسین موسوی و هاشمی رفسنجانی، که بیش از ۲۴ سال ریاست دولت را در اختیار داشته‌اند. اگر یک سال و نیم ریاست جمهوری بنی‌صدر را به این سال‌ها اضافه کنیم در ربع قرن از حیات کوتاه حکومت اسلامی در ایران، هدایت دولت را کسانی در دست داشته‌اند که هر یک به نوعی به ارتباط با بیگانگان متهم شده‌اند.
محمود احمدی‌نژاد در جریان مناظره تلویزیونی انتخابات دهمین دوره ریاست جمهوری رفسنجانی را متهم به داشتن ارتباط پنهانی با پادشاه عربستان سعودی می‌کند. در جریان ناآرامی‌ها و اعتراض‌ها به نتایج اعلام شده‌ی انتخابات نیز دو نامزد معترض، موسوی و مهدی کروبی به ارتباط با بیگانگان و پول گرفتن از آمریکا متهم شده‌اند. اکنون ظاهرا نوبت به خود احمدی‌نژاد و نزدیکانش رسیده است.
«نوبت به نزدیکان احمدی‌نژاد رسید»
از آغاز درگیری میان احمدی‌نژاد و رهبر جمهوری اسلامی علی خامنه‌ای بر سر عزل و ابقای وزیر اطلاعات، تعدادی از نزدیکان رئیس دولت بازداشت شده‌اند. یکی از این بازداشت شدگان عباس غفاری و "جن‌گیر مخصوص احمدی‌نژاد" معرفی شده است. روزنامه جوان ارگان سپاه پاسداران اواخر اردیبهشت ماه غفاری را متهم به ارتباط با موساد، سازمان اطلاعاتی اسرائیل کرد.
برخی از سایت‌های اصولگرایان مانند شفاف، الف و تابناک، غفاری را با اسفندیار رحیم‌مشایی رئیس دفتر و مشاور ارشد احمدی‌نژاد مرتبط می‌دانند. گفته می‌شود اتهام جاسوسی به این فرد که توسط سپاه دستگیر شده و در بند ویژه‌ی این نهاد در اوین نگهداری می‌شود، مقدمه‌ی بازداشت رحیم‌مشایی و متهم کردن او به ارتباط با بیگانگان است.
همسر وزیر مصدق هم متهم شد
یکی دیگر از کسانی که اخیر بازداشت و ظاهرا به جاسوسی متهم شده پریوش سطوتی، همسر حسین فاطمی وزیر خارجه دولت محمد مصدق است. این خبر را روزنامه خراسان روز ۲۴ اردیبهشت منتشر کرد.
وزیر اطلاعات حیدر مصلحی از دستگیری پریوش سطوتی اظهار بی‌اطلاعی کرد اما دادستان تهران این خبر را تایید کرده است.
منابع خبری ادعا می‌کنند این فرد که ساکن انگلیس بوده و بارها حمایت خود را از دولت احمدی‌نژاد اعلام کرده، از فروردین سال ۸۸ به درخواست رحیم‌مشایی در ایران به سر می‌برد.
تماشا نیوز که به نزدیکان احمدی‌نژاد منسوب است در واکنش به خبر روزنامه خراسان نوشت «این اقدام بی‌سند و مدرک و غیراخلاقی در ادامه سایر حرکت‌های اقتدارگرایان برای ضربه زدن به مهندس مشایی طراحی شده است.»
مدیر دولت، جاسوس سیا
وزارت اطلاعات ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۰ با انتشار اطلاعیه‌ای از بازداشت ۳۰ افسر بلند‌پایه سرویس جاسوسی آمریکا (سیا) در ایران٬ ترکیه٬ مالزی و امارات متحده عربی خبر داد.
خبرگزاری فارس که به نیروهای امنیتی و نظامی منسوب است، یک روز بعد از قول منابع آگاه نوشت، دست‌کم یکی از این افراد مدیر ارشد یکی از وزارت‌خانه‌ها و چند نفر دیگر مدیر نهادهای خدماتی بوده‌اند.
در روزهای گذشته خبرهایی نیز در مورد دستگیری ۲۵ نفر از نزدیکان احمدی‌نژاد توسط واحد اطلاعاتی سپاه منتشر شده است. برخی از سایت‌های خبری حامیان علی خامنه‌ای ادعا کرده‌اند که شماری از این بازداشت‌شدگان همان افرادی هستند که وزارت اطلاعات آنها را به جاسوسی متهم کرده است. ظاهرا قرار است اتهام ارتباط با بیگانگان بار دیگر به عنوان ابزاری در جدال‌های جناحی به کار گرفته شود.
"جاسوس‌سازی" ابزار جنگ قدرت
آنچه اتهام ارتباط با بیگانه و جاسوسی در جمهوری اسلامی به "جاسوس‌سازی" شبیه می‌کند این واقعیت است که این اتهام‌ها اغلب هنگامی مطرح می‌شوند که قصد حکومت کنار زدن یک جریان سیاسی، اجتماعی، اعتقادی یا حذف مخالفان و دگراندیشان باشد. رژیم جمهوری اسلامی از افرادی جاسوس "می‌سازد" که سال‌ها در مهمترین پست‌های حکومت قرار داشته‌اند.
این رفتار از دولت مهدی بازرگان آغاز شد که برخی از وزیرانش به ارتباط با آمریکا متهم شدند و تا امروز ادامه دارد. در جریان ناآرامی‌های پس از انتخابات سال ۸۸ اغلب فعالان سیاسی و روزنامه‌نگارانی که بازداشت شدند اتهام ارتباط با بیگانگان و جاسوسی را نیز در پرونده‌ی خود داشتند. علی اکبر ولایتی مشاور عالی امور بین‌الملل خامنه‌ای می‌گوید، تردیدی ندارد که موسوی و کروبی در خط بیگانگان حرکت می‌کنند.
جاسوسی برای نخجوان و ترکمنستان!
احمد جنتی دبیر شورای نگهبان مدعی است اسنادی در اختیار دارد که ثابت می‌کند آمریکایی‌ها یک میلیارد دلار به رهبران جنبش اعتراضی، که او سران فتنه می‌خواند، پول داده‌اند. در جمهوری اسلامی رهبران بازداشت شده‌ی بهاییان همانگونه جاسوس خطاب می‌شوند که ناصر زرافشان دبیرکانون نویسندگان و وکیل با سابقه دادگستری.
زرافشان که وکالت پرونده قتل روشنفکران، موسوم به قتل‌های زنجیره‌ای را بر عهده داشت پس از دستگیری متهم شد اسنادی را در اختیار بیگانگان گذاشته است.
اتهام جاسوسی فقط به رابطه داشتن با کشورهای قدرتمند غربی محدود نمی‌شود. ۲۰ اردیبهشت سال جاری محمد حسین جعفرپور و ابراهیم اسماعیلی در حالی به اتهام «تبلیغ علیه نظام و اجتماع و تبانی برای ارتکاب جرم علیه امنیت کشور» مقابل دادگاه قرار گرفتند که یکی دیگر از اتهام‌های آنها «جاسوسی برای سرویس اطلاعاتی جمهوری نخجوان» عنوان شده است. سال گذشته نیز آرش سقر که رابط ستاد انتخاباتی موسوی با اهل تسنن منطقه گنبدکاوس بوده پس از بازداشت به جاسوسی برای کشور ترکمنستان متهم شد.
پارادوکس جاسوس و عامل بیگانه خواندن مخالفان در سرنوشت گروهی که خود را «دانشجویان مسلمان پیرو خط امام» می‌خواندند و ۱۳ آبان ۱۳۵۸ به سفارت آمریکا حمله کردند به خوبی آشکار است. اغلب اعضای این گروه که بعدها از رهبران اصلاح‌طلبان شدند در مقطعی توسط بخشی از حاکمیت به جاسوسی و ارتباط با بیگانه متهم شده‌اند.
اجنه رقیب سازمان‌های جاسوسی؟
در هفته‌های اخیر ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی شاهد حضور رقیبانی جدید برای مفاهیم جاسوسی و ارتباط با بیگانه بوده است. اتهام تازه‌ای که متوجه نزدیکان احمدی‌نژاد می‌شود ارتباط با جن‌گیران و رمالان و استفاده از آنها در تصمیم‌گیری‌های مهم دولتی است. دبیر شورای نگهبان می‌پرسد «در این مملكت، جن‌گیر و رمال و طلسم‌باز، چه نقشی باید داشته باشد؟»
به گزارش خبرگزاری فارس احمد جنتی روز سوم خرداد در جمع مسئولان این شورا گفت «برخی موارد قبلاً ضرورتی نداشت به صورت علنی گفته شود. اما با انتشار عمومی خبر آن، دیگر كسی نمی‌تواند منكر این قضایا شود.»
جنتی ضمن ابراز تاسف از اینکه قوه قضاییه به موقع جن‌گیران و رمالان را دستگیر نکرده می‌افزاید «با آزادی این افراد، كار به جایی رسید كه برخی از مسئولان هم به آنها متوسل شدند.» دبیر شورای نگهبان تاکید کرد «این مسائل بسیار تلخ و ناگوار است كه عده‌ای بخواهند امور مملكت را با توسل به چنین افراد فاسدی پیش ببرند.»
بهزاد کشمیری پور
تحریریه: داود خدابخش