جایزه نوبل صلح به دو روزنامهنگار فیلیپینی و روسی تعلق گرفت
۱۴۰۰ مهر ۱۶, جمعه
ماریا رسا و دمیتری موراتوف به خاطر تلاش برای آزادی بیان و رسانه برندگان جایزه نوبل صلح ۲۰۲۱ معرفی شدند. نیم قرن پیش ویلی برانت، صدراعظم وقت آلمان جایزه نوبل صلح را دریافت کرده بود.
تبلیغات
کمیته منتخب پارلمان نروژ جمعه هشتم اکتبر (۱۶ مهر) در یک کنفرانس خبری در اسلو برگزیدگان نوبل صلح سال ۲۰۲۱ را معرفی کرد. طی چهار روز گذشته برندگان نوبل پزشکی، فیزیک، شیمی و ادبیات معرفی شده بودند.
جایزه نوبل صلح امسال به طور مشترک به ماریا رسا و دمیتری موراتوف دو روزنامهنگار فیلیپینی و روسی اهدا میشود تا آن گونه که در بیانیه کمیته آمده از تلاش آنها برای آزادی رسانه تقدیر شود.
بریت رایس-اندرسن مدیر کمیته یادشده در تقدیر از این دو روزنامهنگار تاکید کرد که آزادی عقیده و بیان پیششرط دموکراسی و صلح پایدار است.
ماریا رسا یکی از بنیانگذاران و سردبیر پورتال خبری Rappler است. این روزنامهنگار ۵۸ ساله که مدتی به عنوان گزارشگر شبکه آمریکایی سیانان در آسیای جنوبی شرقی فعالیت میکرد بارها به خاطر فعالیتهای رسانهای در فیلیپین دادگاهی شده است.
او که انگیزه محاکمههای خود را سیاسی میداند سال ۲۰۲۰ به اتهام افترا محکوم شد. سازمان دیدهبان حقوق بشر محکومیت این روزنامهنگار را حمله به آزادی رسانه ارزیابی کرده است.
معرفی برگزیدگان نوبل صلح در پایتخت نروژ
جایزه نوبل صلح که مبلغ نقدی آن معادل حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار دلار است معتبرترین و ارزشمندترین جایزه سیاسی جهان به شمار میرود و سال گذشته به برنامه غذای سازمان ملل متحد اهدا شد.
از میان جوایز نوبل، جایزه صلح تنها جایزهای است که نام برنده یا برندگان آن در اسلو، پایتخت نروژ اعلام میشود و موسسهها و نهادهای سوئدی در انتخاب دریافتکنندگان آن نقشی ندارند.
دریافتکنندگان نوبل صلح توسط یک کمیته پنج نفره منتخب پارلمان نروژ انتخاب میشوند. برای امسال ۲۳۴ شخص و ۹۵ نهاد به عنوان نامزد دریافت این جایزه مطرح شدند.
انتشار رسمی نام نامزدان نیم قرن دیگر
نام نامزدان دریافت این جایزه به طور رسمی تا ۵۰ سال محرمانه باقی میماند. اسفند ماه سال پیش دو نماینده پارلمان نروژ، نرگس محمدی و لجین الهذلول، دو فعال حقوق بشری ایرانی و عربستانی را نامزد دریافت جایزه نوبل صلح کردند.
در چهار روز گذشته که دریافتکنندگان جایزه نوبل در چهار حوزه معرفی شدند دو آلمانی در میان آنها بودند. آخرین آلمانی که جایزه نوبل صلح را دریافت کرد ویلی برانت، صدراعظم سابق آلمان بود که نیم قرن پیش (سال ۱۹۷۱) به خاطر نقشی که در تنشزدایی در دوران جنگ سرد بر عهده داشت تقدیر شد.
مراسم اهدای جوایز به برندگان، مطابق معمول دهم دسامبر در سالروز درگذشت آلفرد نوبل، بنیانگذار این جایزه برگزار خواهد شد. در وصیتنامه آلفرد نوبل اهدایی جایزهای برای اقتصاد پیشبینی نشده بود.
نوبل اقتصادی به ابتکار و با هزینه بانک ملی سوئد از سال ۱۹۶۹ اهدا میشود و معرفی برنده یا برندگان آن روز دوشنبه ۱۱ اکتبر انجام میشود.
جایزه نوبل صلح ۲۰۲۱ به دو روزنامهنگار رسید
جایزه نوبل صلح ۲۰۲۰ به ماریا رسا از فیلیپین و دمیتری موراتوف از روسیه تعلق گرفت. کمیته نوبل این دو روزنامهنگار را برای دفاع از آزادی بیان و مطبوعات ستود. به گفته کمیته نوبل بدون رسانههای آزاد استقرار دمکراسی ممکن نیست.
جایزه نوبل صلح ۲۰۲۱ به ماریا رسا و دمیتری موراتوف رسید
کمیته نوبل نروژ اعلام کرد که نوبل صلح ۲۰۲۱ به دو روزنامهنگار تعلق میگیرد. ماریا رسا روزنامهنگار فیلیپینی و دمیتری موراتوف، روزنامهنگار روس برندگان جایزه نوبل صلح امسال هستند. از هر دو روزنامهنگار به دلیل تلاش برای آزادی بیان و آزادی مطبوعات با اهدای این جایزه تقدیر میشود. به گفته کمیته نوبل بدون رسانههای آزاد امکان برقراری دمکراسی وجود ندارد.
برنامه جهانی غذای سازمان ملل (۲۰۲۰)
کمیته نوبل برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد را به عنوان برنده نوبل صلح ۲۰۲۰ اعلام کرد. این کمیته فعالیتهای این نهاد بینالمللی در راه مبارزه با گرسنگی و همچنین کمک به بهبود شرایط حاکم در مناطق جنگزده در سراسر جهان را از جمله دلایل اهدای این جایزه با برنامه جهانی غذا عنوان کرد.
عکس: Niklas Elmehed for Nobel Media
ابی احمد علی (۲۰۱۹)
جایزه نوبل صلح ۲۰۱۹ به ابی احمد علی، نخستوزیر اتیوپی اهدا شد. کمیته نوبل در مراسم معرفی برنده جایزه نوبل صلح ۲۰۱۹ اعلام کرد، با توجه به نامزدهای مطرح، انتخاب برنده کاری دشوار بوده است، اما نخستوزیر اتیوپی، به عنوان دومین کشور پرجمعیت آفریقا (با بیش از ١٠٢ میلیون نفر جمعیت)، به دلیل اقداماتش در آزادسازی فضای سیاسی در داخل کشور و نیز برقراری صلح با اریتره شایسته دریافت این جایزه شناخته شده است.
عکس: picture alliance/AP Photo/NTB scanpix/H. M. Larsen
دنیس موکویگی (۲۰۱۸)
جایزه نوبل صلح ۲۰۱۸ مشترکا به دنیس موکویگی، پزشک اهل کنگو و خانم نادیا مراد، فعال حقوق بشری اهل عراق اهدا شد. موکویگی (تصویر) که تا کنون جوایز حقوق بشری متعددی کسب کرده، از چهرههایی سرشناسی است که در زمینه مبارزه با ناقصسازی جنسی زنان فعالیتهای گستردهای داشته و در راه درمان و رسیدگی به قربانیان این گونه خشونتها و تجاوزهای گروهی تلاش میکند.
عکس: Getty Images/V. Boyko
نادیا مراد (۲۰۱۸)
دیگر برندهی نوبل صلح ۲۰۱۸ نادیا مراد، دختر ۲۵ ساله ایزدی شهروند عراق، است. او در اوت سال ۲۰۱۴ به مدت سه ماه در چنگال نیروهای داعش بود و به بردگی جنسی گرفته شده بود. نادیا مراد پس از گریز از چنگ داعش و آمدن به اروپا فعالیت خود را در راه کمک به ایزدیها آغاز کرد. او به عنوان نماینده ایزدیهایی که مورد آزار و ستم داعش قرار گرفتهاند، گزارشی تکاندهنده از رفتار وحشیانه داعش با اسرای خود عرضه کرد.
عکس: Getty Images/AFP/K. Betancur
کمپین بینالمللی برای نابودی سلاحهای هستهای (۲۰۱۷)
جایزه نوبل صلح سال ۲۰۱۷ به "کمپین بینالمللی برای نابودی سلاحهای هستهای" (ican) به دلیل تلاشهای این گروه برای از بین بردن سلاحهای هستهای داده شد. این کمپین در سال ۲۰۰۷ در حاشیه کنفرانس بازبینی قرارداد منع گسترش سلاحهای هستهای و با محوریت گروه "پزشکان علیه سلاحهای هستهای" شکل گرفت و در حال حاضر ۴۵۰ گروه و سازمان مخالف سلاح هستهای از ۱۰۰ کشور را در برمیگیرد.
عکس: Reuters/D. Balibouse
خوآن مانوئل سانتوس (۲۰۱۶)
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۶ به خوآن مانوئل سانتوس، رئیس جمهور کلمبیا تعلق گرفت. این جایزه برای تلاش رئیس جمهور کلمبیا در راستای پایان بخشیدن به پنج دهه جنگ خونین داخلی با رزمندگان فارک به او اهدا شد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/F. Vergara
هیأت چهارگانه گفتوگوی ملی تونس (۲۰۱۵)
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۵ میلادی به هیأت چهارگانه گفتوگوی ملی تونس رسید. کمیته صلح نوبل اعلام کرد، کوششهای هیأت یادشده در جهت برقراری دمکراسی در تونس پس از بهار عربی آن را شایسته دریافت این جایزه کرده است.
عکس: Reuters/NTB scanpix/C. Poppe
ملاله یوسفزی (۲۰۱۴)
جایزه صلح نوبل سال ۲۰۱۴ به ملاله یوسفزی (نفر دوم از چپ)، دختر ۱۷ ساله پاکستانی و کایلاش ساتیارتی، فعال حقوق کودکان هند اهدا شد. این دو به خاطر فعالیتهایشان برای تحقق حقوق کودکان این جایزه را دریافت کردند.
عکس: AFP/Getty Images/A. Braastad
سازمان منع کاربرد سلاحهای شیمیایی (۲۰۱۳)
آکادمی علوم سوئد سازمان "بازدارندگی از به کارگیری جنگافزارهای شیمیایی" را به دلیل "تلاشهای گسترده خود برای از بین بردن سلاحهای شیمیایی" شایسته دریافت جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۱۳ دانست. این سازمان در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد و بر اساس قراردادی جداگانه با سازمان ملل متحد همکاری دارد. وظیفه اصلی این سازمان نظارت بر اجرای کنوانسیون سازمان ملل در مورد سلاح شیمیایی در جهان است.
عکس: picture-alliance/dpa
اتحادیه اروپا (۲۰۱۲)
کمیته نوبل در اسلو در سال ۲۰۱۲ جایزه نوبل صلح را به اتحادیه اروپا اهدا کرد. پیشتر نیز نهادهای بینالمللی موفق به دریافت نوبل صلح شده بودند. این جایزه به خاطر پیشبرد صلح و دموکراسی در اروپا به این نهاد اعطا شد.
عکس: picture-alliance/dpa
سه فعال زن قارهی آفریقا (۲۰۱۱)
کمیته نوبل سه فعال زن، الن جانسون-سیرلیف رئیسجمهور لیبریا، توکل کارمن از یمن و لیما گبووی فعال حقوق بشراهل لیبریا را برندگان نوبل صلح ۲۰۱۱ معرفی کرد. الن جانسون-سیرلف ۷۲ ساله، نخستین زن در قاره آفریقاست که به ریاست دولت رسیده است. توکل کارمن یکی از شناختهشدهترین چهرههای مبارزات مردمی در یمن و از بنیانگذاران نهاد "روزنامهنگاران زن مستقل" این کشور است. لیما گبووی، اهل لیبریا فعال حقوق زنان است.
عکس: dapd
لیو شیائوبو (۲۰۱۰)
جایزه نوبل صلح سال ۲۰۱۰ میلادی به نویسنده چینی لیو شیائوبو تعلق گرفت. کمیته نوبل صلح او را به دلیل مبارزهای طولانی و بدون خشونت برای حقوق اولیه انسانها در چین شایسته دریافت این جایزه دانست.
عکس: picture-alliance/dpa
باراک اوباما (۲۰۰۹)
باراک اوباما دسامبر ۲۰۰۹ در جریان بازدیدی کوتاه از اسلو، جایزه نوبل صلح را دریافت کرد. بسیاری از منتقدان بر این باور بودند رئیسجمهور آمریکا این جایزهی غافلگیرکننده را بسیار زود و حتی به عنوان پیشپرداخت دریافت کرد. اوباما برنامه خود برای جهانی عاری از سلاحهای اتمی را معرفی کرده اما هنوز آن را عملی نکرده است.
عکس: picture-alliance/dpa
مارتی آهتیساری (۲۰۰۸)
مارتی آهتيساری، رئيسجمهور پیشين فنلاند، برندهی جایزهی نوبل صلح در سال ۲۰۰۸ بود. کميته نوبل این جایزه را به خاطر خدمات این سیاستمدار ۷۱ ساله در جهت حل بسیاری از کشمکشهای بینالمللی به او اهدا کرد. آهتيساری، از جمله، از سال ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۳ رئیس "گروهکاری بوسنی ـ هرزگوینا" بود. یکی از مهمترین ماموریتهای موفقیتآمیز او امضای توافقنامه بین شورشيان جنبش استقلالطلب " آچه" و دولت مرکزی اندونزی بود.
عکس: Getty Images
راجندرا پاچائوری و ال گور (۲۰۰۷)
راجندرا پاچائوری، رئیس هیئت بینالمللی تغییرات جوی سازمان ملل متحد و ال گور، معاون رئیس جمهور آمریکا در دوره بیل کلینتون، در سال ۲۰۰۷ به پاس مبارزات خود برای جلوگیری از تغییرات جوی جایزه نوبل صلح را دریافت کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
محمد یونس (۲۰۰۶)
محمد یونس (راست در تصویر)، اقتصاددان بنگلادشی که "بانکدار فقر" خوانده میشد همراه مسمات تسلیم بیگم، مدیر بانکی که او بنیانگذاری کرد سال ۲۰۰۶ جایزه نوبل صلح را دریافت کردند. این بانک به فقرا اعتبار مالی پرداخت میکرد. محمد یونس در این فاصله از پست خود کنارهگیری کرده است. وی در بنگلادش شخصیتی مورد مناقشه به شمار میرود.
عکس: Getty Images/AFP
آژانس بینالمللی انرژی هستهای (۲۰۰۵)
آژانس بینالمللی انرژی هستهای و مدیر کل آن محمد البرادعی (تصویر) در سال ۲۰۰۵ جایزه نوبل صلح را از آن خود کردند.
عکس: picture-alliance/dpa
وانگاری ماتای (۲۰۰۴)
وانگاری ماتای به عنوان نخستین زن آفریقایی سال ۲۰۰۴ موفق به دریافت نوبل صلح شد. این پروفسور کنیایی به پاس خدمات خود در زمینه توسعه، دموکراسی، صلح، مبارزه برای حقوق زنان و همچنین تلاش بیوقفه برای حفاظت از محیطزیست جایزه نوبل صلح را دریافت کرد. وانگاری ماتای که ۲۵ دسامبر ۲۰۱۱ درگذشت "مادر درختان" لقب گرفته بود.
عکس: dapd
شیرین عبادی (۲۰۰۳)
حقوقدان ایرانی، شیرین عبادی به عنوان نخستین زن مسلمان برای "شایستگی ویژه در خدمت به صلح" موفق به دریافت نوبل صلح سال ۲۰۰۳ شد. کمیته نوبل با اهدای این جایزه به شیرین عبادی تلاش وی برای دموکراسی، حقوق اولیه انسانها، به ویژه حقوق زنان و کودکان در ایران را ارج نهاد.
عکس: AFP/Getty Images
جیمی کارتر (۲۰۰۲)
جیمی کارتر، سی و نهمین رئیسجمهور آمریکا در سال ۲۰۰۲ از سوی آکادمی نوبل برنده جایزه صلح شناخته شد. اقای کارتر این جایزه را به پاس خدماتش برای یافتن راهحلهای صلحآمیز برای بحرانهای بینالمللی و پیشبرد دموکراسی و حقوق بشر در جهان دریافت کرد.
عکس: Getty Images
کوفی عنان و سازمان ملل متحد (۲۰۰۱)
کمیته نوبل صلح جایزه سال ۲۰۰۱ را به طور مشترک به کوفی عنان و سازمان ملل متحد اهدا کرد. عنان که در بین سالهای ۱۹۹۷ و ۲۰۰۶ دبیر کل سازمان ملل بود، در دوره طولانی فعالیتاش برای سازمان ملل، چندین جایزه صلح و حقوق بشری، از جمله ۴ عنوان دکترای افتخاری از ۴ قاره و جایزه ساخاروف پارلمان اورپا (۲۰۰۳) دریافت کرد. او در ماه اوت سال ۲۰۱۸ در سن هشتاد سالگی درگذشت.
عکس: picture-alliance/dpa
کیم دای جونگ (۲۰۰۰)
کیم دای جونگ، رئیسجمهور سابق کره جنوبی در سال ۲۰۰۰ به خاطر سیاستهای تنشزدایی در برابر کره شمالی جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.