جایگاه حقوقی سپاه پاسداران در پروژه‌های بزرگ اقتصادی در گفتوگو با اکبر اعلمی
۱۳۹۰ اردیبهشت ۳, شنبه
سردار محمدعلی جعفری فرمانده سپاه پاسداران ایران، در گفتوگو با خبرگزاری فارس از ممنوعیت ورود سپاه به پروژه‌های زیر ۱۰۰ میلیارد تومان خبر داد. وی گفته است: «البته اگر پروژه‌ای نیز بالاتر از ۱۰۰ میلیارد تومان باشد ولی شركت‌های خصوصی بتوانند آن را انجام دهند، سپاه وارد این پروژه‌ها نخواهد شد. سردار جعفری سودآوری راهدف فعالیت‌های اقتصادی سپاه ندانسته است.
در همین حال اکبر اعلمی نماینده سابق مجلس در دوره‌های ششم و هفتم و کاندیدای ردصلاحیت‌شده ریاست جمهوری در سال ۸۸، در گفتوگو با دویچه وله به بررسی بخش‌های مختلف صحبت‌های فرمانده سپاه پاسداران پرداخته است.
آقای اعلمی درباره ادعای وارد نشدن سپاه در پروژه‌های زیر ۱۰۰ میلیارد تومان می‌گوید: «در شرایطی که یک سازمان نظامی مانند سپاه با آزادی عمل بسیار بالا، در عرصه‌های مختلف فعالیت میکند، پیشاپیش میتوان حدس زد که میزان نفوذ، موفقیت و تاثیرگذاری شرکتهای خصوصی در فعالیت‌های اقتصادی و برنده شدن در مزایدههای دولتی در چه حدی است.
از نظر این نماینده پیشین مجلس هرچند «شرکتهای خصوصی قانوناً برای شرکت در مزایدههای دولتی منعی ندارند، اما لازم به گفتن است که این شرکتها هم نوعا جزو شرکتهایی هستند که از طریق رانت و سرمایههای دولتی، توان رقابت در فعالیت‌های اقتصادی را پیدا کردهاند.»
فرمانده سپاه پاسداران ایران که به بهانه سالروز تاسیس رسمی سپاه با خبرگزاری فارس گفتوگو کرده بود، با بررسی کارنامه سپاه پاسداران، درباره برخی موارد روز و مهم از دید سپاه ایران نیز اظهار نظر کرده است.
سردار جعفری در بخش دیگری از سخنان خود به حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران اشاره کرده و می‌افزاید: « با روند و شتابی كه انقلاب اسلامی از سال ۸۲ و ۸۳ به بعد گرفت و پس از آنكه دوره اصولگرایی با حمایت‌ها و مطالبات رهبری روی صحنه آمد و كار را شروع كرد، طبیعی بود كه این فتنه بوجود بیاید ولی به این صورت و این شكلی كه اتفاق افتاد و با این شدت، كسی پیش‌بینی نمی‌‌كرد.»
«اطرافیان احمدی‌نژاد در سپاه نفوذ چندانی ندارند»
فرمانده سپاه پاسداران درباره تعداد معترضان نیز گفت: «در شهری مانند تهران با میلیون‌ها نفر جمعیت، وجود ۲ یا ۳ هزار نفر افرادی كه اساسا ضدیت ریشه‌ای و مبنایی با انقلاب دارند یا منافق و كمونیست هستند یا باقی‌مانده‌های آنها هستند یا سلطنت‌طلب‌اند و یا بهایی، چندان عجیب نیست.»
سردار جعفری در بخش دیگری از سخنان اخیر به "جریان انحرافی" پرداخته و آنها را با مجاهدین خلق مقایسه کرده است. "جریان انحرافی" یا "فتنه دوم"، اصطلاحاتی است که اصولگرایان ایران برای انتقاد از اطرافیان محمود احمدی‌نژاد و رئیس‌دفتر او اسفندیار رحیم‌مشایی به‌کار می‌برند.
در هفته‌های اخیر و با برکناری حیدر مصلحی وزیر اطلاعات ایران توسط احمدی‌نژاد و ابقای مجدد او توسط آیت‌الله خامنه‌ای، این انتقادها بالا گرفته است.
اکبر اعلمی درباره میزان نفوذ آن‌چه اصولگرایان از آن "جریان انحرافی" نام می‌برند در سپاه پاسداران می‌گوید: «با شناختی که از بافت و ساختار سپاه و بدنهی آن دارم، احمدی‌نژاد و اطرافیان او، به صفت شخص خودشان، در سپاه نفوذ چندانی ندارند. حمایت سپاه از آقای احمدی‌نژاد صرفا به پیروی از حمایت آیت‌الله خامنه‌ای از ایشان بوده است. چنانچه ایشان دست از حمایت آقای احمدی‌نژاد بردارد، چه بسا سپاه جزو اولین نهادهایی خواهد بود که به صفآرایی در مقابل ایشان روی خواهد آورد. معتقدم بیش از آنکه احمدی‌نژاد بر سپاه نفوذ داشته باشد، این سپاه است که بر ایشان نفوذ دارد.»
فرمانده سپاه پاسداران درباره "جریان انحرافی" گفته است: «ما تعارف می‌كنیم كه به آنها جریان انحرافی می‌گوییم اما هرچه جلوتر می‌‌رویم و زاویه این انحراف با مسیر اصلی انقلاب بیشتر می‌‌شود، عمق این شكاف نمایان‌تر خواهد شد. جریانات قبلی از نظر مردم تمام شدند و دست آنها برای ملت رو شده اما جریان انحرافی جدید با سر دادن شعارها و به‌كارگیری ترفندهای جدید قصد رویارویی با انقلاب را دارد و این جریان در آینده به طور قطع به مقابله با انقلاب بلند خواهد شد.»
توسل به مسائل مابعدالطبیعه و طرح مسائل ملی
در روزهای گذشته، سردار محمدرضا نقدی فرمانده بسیج ایران نیز با اشاره به "جریان انحرافی" گفته بود: «تشخیص حق از باطل در فتنه بعدی بسیار دشوار خواهد بود. منحرفان بعدی با علاقه ظاهری به مهدویت روبه‌روی انقلاب ایران خواهند ایستاد.»
اکبر اعملی، رئیس گروه دوستی ایران و آلمان در مجلس هفتم درباره منظور فرمانده سپاه از جریان انحرافی می‌گوید: «مقصود جریانات اصولگرا و فرماندهی سپاه از "انحرافی"، باندی است که به قول آنها آقای احمدی‌نژاد را احاطه کرده و به او خط می‌دهد. همان گروهی که تیم اصلی احمدی‌نژاد را تشکیل می‌‌دهند. این تیم برای حفظ و تحکیم قدرت خود، به هر نوع روش پوپولیستی و جلب افکار عمومی روی آورده است. این تیم که در راس آن آقای مشایی قرار دارد، شاخکهای بسیار قوی دارد و با استفاده از امکانات وسیع دولتی که در اختیار آنها قرار گرفته، سوژههای جامعهپسندی را انتخاب و روی آن سرمایهگذاری می‌کنند و مانور می‌‌دهند. طیفی از جامعه را با توسل به مقدسات و مسائل مابعدالطبیعه میفریبند، مانند تهیه و توزیع لوحهای فشردهی"ظهور نزدیک است". طیف دیگری از جامعه را هم با طرح مسائل ملی، نظیر کوروش و امثال آن، سعی می‌کنند به سمت خودشان معطوف کنند.»
اما فرمانده سپاه پاسداران در ادامه سخنان خود "جریان انحرافی" را با "خوارج" مقایسه کرده و آنها را "غیرخودی" نامیده است. او در ادامه گفته است: «طبیعی است كه ما امروز در جامعه و در كنار مسیر اصلی انقلاب شاهد وجود یک جریان انحرافی باشیم اما اینكه این جریان انحرافی بخواهد از تابلو و شعار حق استفاده باطل كند، خطرناک است.»
درحالی که آیت‌الله مصباح یزدی و محمدرضا باهنر از دیگر کسانی بودند که در روزهای اخیر انتقادات تندی نسبت به "جریان انحرافی" و "فتنه جدید" مطرح کرده بودند، فرمانده سپاه پاسداران درباره «پیچیدگی‌های خاص فتنه آینده» و تفاوت آن با «فتنه‌های قبلی» گفته است: «جریان انحرافی جدید خودش را پشت یک چهره موجه، مقبول و محبوب مردم پنهان كرده و البته اینكه چطور این اتفاق افتاده و چرا این شخصیت‌های اصلی و محبوب اجازه می‌‌دهند جریان باطل از آنها سواستفاده كنند نیز طبیعی نبوده و این موضوع خارج از روال است. البته این‌ها در آینده حتما شكست خواهند خورد اما اینكه این اتفاق چه‌طور و با چه حوادث‌همراه باشد، معلوم نیست.»
«برداشت نادرست از قانون اساسی»
اکبر اعلمی درباره این گفته‌ی فرمانده سپاه مبنی براین‌که "جریان انحرافی خود را پشت چهره‌ای موجه پنهان کرده است"، می‌گوید: «هرچند باند مورد نظر فاقد هویت و اصالت لازم است، اما با توسل به مسائل مابعدالطبیعه و طرح مسائل ملی، دکان اصولگراها را از رونق انداخته و آنها در معرض تعطیلی قرار داده است. به همین خاطر است که از آنها به عنوان گروههای منحرف یاد می‌کنند. این حربهی بعضی از جریانات اصولگرا است، هرکس را مخالف خودشان ببینند، با عنوان گروههای منحرف از او یاد می‌کنند. باند مذکور مورد حمایت آقای احمدی‌نژاد است و جدا کردن احمدی‌نژاد از خط و ربط این باند، به مثابهی فریب دادن خود تلقی می‌‌شود. در واقع، توهمات احمدی‌نژاد و خودبرتریبینیهای ایشان از یکسو و قدرتطلبی وی و اصرارش بر حفظ موقعیت فراهمشده، دستمایهی فعالیت‌های باند مورد اشاره است.»
فرمانده سپاه پاسداران در بخش دیگری از سخنان خود گفته است: «سپاه برای حفاظت از انقلاب هیچ قید و محدودیتی ندارد» سردار جعفری در ادامه سخنان خود به اصل ۱۵۰ قانون اساسی و گفته آیت‌الله خامنه‌ای مبنی"صرفا نظامی نبودن سپاه" اشاره کرده و گفته است: «طیف ماموریت‌های سپاه گسترده شده و در این مسیر هیچ قید و محدودیتی برای ایفای نقش یا رسالت سپاه نمی‌‌توان قائل شد.»
اکبر اعلمی، عضو دو دوره کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران، در باره اصل ۱۵۰ قانون اساسی مورد اشاره فرمانده سپاه پاسداران می‌گوید: «ظاهرا ایشان در توضیح اصل ۱۵۰ قانون اساسی، دچار مغلطه و برداشتهای نادرستی شدهاند. اگر چنین رویکرد خطرناکی را بپذیریم، در این صورت ناگزیریم که نتایج و پیامدههای آن را هم قبول کنیم.»
کاندیدای ردصلاحیت‌شده انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ ، پیامدهای قبول کردن برداشت فرمانده سپاه از اصل ۱۵۰ قانون اساسی را چنین برمی‌شمرد: «اولین پیامد این است که رسالت و ماموریت‌های سپاه نامحدود و غیرحذفی و مطلقه است و لذا با قانون هم نمیشود آن را محدود و مقید کرد. پیامد دوم این است که مصادیق حفاظت از دستآوردهای انقلاب نامحدود است و بهطبع تشخیص قلمرو و دامنهی آن هم با سپاه و فرماندهان آن است. سومین پیامد این است که سپاه برای انجام رسالت و حفاظت از دستآوردهای انقلاب، هیچگونه محدودیتی ندارد و برای این منظور، میتواند به هر اقدامی متوسل شود. چهارم اینکه با وجود اینکه سپاه دارای ماهیتی نظامی است، اما قلمرو فعالیت آن، امنیتی، اطلاعاتی، اقتصادی، فرهنگی، عقیدتی، سیاسی و نظامی است. همه این برداشتها اشتباه و در تعارض با قانون اساسی و همینطور اساسنامهی سپاه پاسداران است.»
تعیین حدود اختیارات سپاه در قانون
فرمانده سپاه پاسداران به جز اصل ۱۵۰ قانون اساسی، گفته آیت‌الله خامنه‌ای را نیز دلیلی بر بی‌محدودیتی فعالیت‌های سپاه پاسداران دانسته است. سردار جعفری به نقل از آیت‌الله خامنه‌ای نقل کرده است: «ماهیت سازمانی سپاه یک ماهیت نظامی است، اما سپاه صرفا نظامی نیست بلكه یک سازمان امنیتی، فرهنگی، عقیدتی، سیاسی و نظامی است. یعنی همه جنبه‌های كاركردی از سازمان‌سپاه مورد انتظار است تا بتواند آن نقش خود را كه حفاظت از انقلاب و دستاوردهای آن است در همه عرصه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، امنیتی و اطلاعاتی ایفا كند.»
نماینده مجلسس ششم و هفتم ایران در پاسخ به این سوال که "آیا سکوت آیت‌الله خامنه‌ای در قبال این اظهارات، میتواند حاکی از تایید چنین برداشتهایی باشد؟" پاسخ می‌دهد: «من از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای در این مورد باخبر نیستم، اما نظر به اینکه سردار جعفری در توجیه اظهارات خود، به اصل ۱۵۰ قانون اساسی استناد کردهاند، مایلم با همین رویکرد به نقد و بررسی اظهارات ایشان بپردازم. در اصل ۱۵۰ قانون اساسی آمده است که حدود وظایف و قلمرو مسئولیت سپاه، بهوسیلهی قانون تعیین می‌‌شود. بر این پایه، قانون اساسی صراحتا حدود وظایف و قلمرو مسئولیت سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهای مسلح دیگر را محدود و تعیین دامنهی آن را به مجلس و قانون واگذار کرده است. بنابراین نامحدود و مطلقه معرفی کردن رسالت سپاه در حفاظت از دستاوردهای انقلاب، فاقد وجاهت عقلی و قانونی است.»
اکبر اعلمی درباره "استناد فرماندهی سپاه به سخنان آیت‌الله خامنه‌ای" درباره وظایف و ماموریت‌های سپاه نیز می‌گوید: «با فرض چنین ادعایی، هیچ پشتوانهی قانونی ندارد. چرا که اختیارات رهبری در اصل ۱۱۰ قانون اساسی، بهصورت حصری بیان شده است و ذیل اصل ۱۰۷ قانون اساسی، رهبر را هم در برابر قوانین، با سایر افراد کشور مساوی میداند. میتوان چنین نتیجه گرفت که رهبری هم ناگزیر به تبعیت از قوانین جمهوری اسلامی است و بهجز موارد معین شده در اصل ۱۱۰، ایشان مجاز به قانونگذاری و تعیین صلاحیت برای نهادها و سازمانها، افزون بر آن‌چه در قانون اساسی و سایر قوانین پیش‌بینی شده نیستند و نمیتوانند اختیاراتی فراتر از آن‌چه در قانون اساسی برای سپاه پیش‌بینی شده، به این نهاد تفویض کنند.»
حسین کرمانی
تحریریه: داود خدابخش
[برای شنیدن فایل صوتی مشروح گفتوگو با اکبر اعلمی، روی لینک پایین صفحه کلیک کنید]