جبهه‌بندی پیرامون برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی
۱۳۸۸ اسفند ۲۶, چهارشنبه
ژنرال دیوید پترایوس که در برابر هیئتی از نمایندگان سنای کنگره سخن می‌گفت، اظهار داشت که ایران در تولید بمب هسته‌ای به مشکلی برخورده که کار تهیه بمب را به تأخیر انداخته است. ژنرال آمریکایی توضیح بیشتری نداد.
ژنرال پترایوس، فرمانده کل نیروهای مسلح آمریکا در خاورمیانه و نزدیک، در پاسخ به این پرسش که ایران چه زمانى به جنگ‌افزار هسته‌اى دست خواهد یافت، گفته است: «خوشبختانه ایران اندکى از مسیر اصلى برنامه هسته‌اى خود منحرف شده و فکر نمى‌‌کنم در سال جارى (میلادی) به بمب اتمى دست یابد.»
اظهارات ژنرال پترایوس در عین حال به این معناست که به اعتقاد او ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای است و جامعه بین‌المللی باید در مقابله با این تهدید شتاب کند. ایالات متحده آمریکا هم اکنون براى تشدید تحریم‌هاى جهانى علیه ایران تلاش مى‌کند.
ابراز نگرانی چین
اعلام تحریم‌های تازه علیه ایران مستلزم تصویب قطعنامۀ جدیدی توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد است. برای تصویب چنین قطعنامه‌ای موافقت اعضای دایمی شورا، یعنی آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا و فرانسه ضرورت دارد.
آمریکا، بریتانیا و فرانسه پیش‌نویس تحریم‌های تازه را که گفته می‌شود عمدتا برای "تنبیه" سپاه پاسداران طراحی شده، به سران چین و روسیه داده‌اند. گفته می‌شود که احتمالا روسیه نیز که از تصمیم ایران به تولید اورانیوم با خلوص بالاتر ناخرسند است، با تشدید تحریم‌ها موافقت خواهد کرد، اما چین، که روابط گسترده اقتصادی با ایران دارد، توافق خود با چنین قطعنامه‌ای را اعلام نداشته و بر ادامه مذاکرات دیپلماتیک برای حل بحران کنونی تاکید ورزیده است.
تغییر در موضع چین؟
تا کنون گزارشی از واکنش رسمی چین و شوروی، دو عضو دایمی شورای امنیت، به پیش‌نویس تازه منتشر نشده است. احتمال دارد که روسیه با قطعنامه‌ای تازه علیه جمهوری اسلامی موافقت کند، اما نظر چین تا کنون منفی بوده است.
تا هفته پیش سران جمهوری خلق چین مخالفت خود را با تحریم‌های شدیدتر اعلام کرده بودند، اما اخیرا گفته‌اند که "نگرانی جامعه جهانی از برنامه هسته‌ای ایران" شدت گرفته است. این هنوز به معنای موافقت چین با قطعنامه‌ای تازه نیست.
روز سه شنبه، یانگ جیتی، وزیر امور خارجه چین، در نشستی خبری گفت: "چین نسبت به وضعیت کنونی ابراز نگرانی بیشتری می‌کند". او افزود که کشورش همچنان بر یافتن یک راه حل دیپلماتیک برای بحران هسته‌ای ایران تاکید دارد.
دیوید میلی‌بند، وزیر امور خارجه بریتانیا، که برای گفتگو با مقامات دولتی چین به پکن سفر کرده بود، تلاش کرد موافقت مقامات چینی را با تصویب قطعنامه جدیدی در شورای امنیت جلب کند. آقای میلی‌بند پس از ملاقات با مقامات چینی گفته است که تمامی اعضای دایم شورای امنیت در مورد نحوه برخورد با برنامه هسته‌ای ایران "همسو" هستند، اما او به طور صریح از موافقت چین با وضع تحریم‌های گسترده علیه جمهوری اسلامی سخن نگفت.
از طرف دیگر، سه کشور برزیل، ترکیه و لبنان، سه عضو غیردائم شورای امنیت، به پیش نویس تازه ممتنع یا منفی خواهد بود. هر سه کشور مناسبات دوستانه ای با ایران دارند و در برنامه هسته ای ایران، تهدیدی برای خود نمی بینند.
نخست وزیر ترکیه در کنار ایران
رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه، به خبرگزاری‌ها گفته است که به نظر او ایران به دنبال ساختن سلاح هسته‌ای نیست. آقای اردوغان روز سه شنبه گفت که اطمینان دارد برنامه هسته‌ای ایران تنها در جهت مقاصد غیرنظامی است.
آقای اردوغان هفته گذشته گفته بود که به نظر او تحریم‌های تازه علیه ایران مفید نیست. ترکیه از اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است و در حالی که روابطی
دوستانه با ایالات متحده دارد، کوشیده است مناسبات نزدیک خود با ایران را نیز حفظ کند.
ترکیه گفته است که با دخالت نظامی در منطقه کاملا مخالف است، و آماده است برای حل مناقشه هسته‌ای ایران تلاش کند. در همین رابطه قرار است احمد داووداوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، جهت تلاش برای میانجیگری در بحران هسته‌ای جمهوری اسلامی عازم تهران شود.
فعال شدن دیپلماسی عربستان در مناقشه هسته‌ای
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، برای جلب حمایت کشورهای حاشیه خلیج فارس از تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی به منطقه سفر کرده و قبل از عربستان سعودی، در قطر با مقامات آن کشور گفتگوهایی انجام داده است. خانم کلینتون برای چندمین بار تکرار کرد که همسایگان عرب ایران، به شدت از پیشرفت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بیم‌ناک هستند.
از کشورهای عربی، عربستان سعودی موضعی قاطع گرفته و خواستار "اقدامات فوری‌تر" در واکنش به برنامه‌ی هسته‌ای ایران شده است. سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان، روز سه شنبه در یک نشست خبری مشترک با هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، در ریاض گفت که کشور او به جای تحریم‌های اقتصادی، "راه حلی فوری‌تر" را برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران ترجیح می‌دهد.
وزیر خارجه عربستان سعودی درباره‌ی راه حل مورد نظر خود توضیح بیشتری نداد و مشخص نکرد که آیا منظور او اقدامات سختگیرانه علیه ایران است یا مسیر دیگری را ترجیح می‌دهد.
شوراى امنیت سازمان ملل تاکنون با تصویب سه قطعنامه تحریم‌هایى را علیه ایران وضع کرده و از این کشور خواسته است به فعالیت‌هاى حساس هسته‌اى خود به ویژه غنى‌سازى اورانیوم پایان دهد. کشورهای بزرگ اروپا مانند آلمان و فرانسه و بریتانیا گفته‌اند که آماده هستند به طور یک جانبه تحریم شدید جمهوری اسلامی را شروع کنند.
در روزهای اخیر برخی از دولتمردان ایرانی از ضرورت تعامل و همکاری با جامعه جهانی، برای حل مناقشه هسته‌ای تأکید کرده‌اند. روز چهارشنبه اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام و رئیس مجلس خبرگان، به زمامداران ایران توصیه کرد که در جهت رفع نگرانی جامعه جهانی در زمینه انرژی هسته‌ای گام بردارند.
آقای هاشمی بار دیگر تأکید کرد که برنامه هسته ای ایران، صرفا برای مقاصد غیرنظامی است، و به مقامات توصیه کرد: «باید در چارچوب شرایط جهانی به گونه‌ای عمل کنیم که سوءظن آنها از بین برود.»