جزئیات و جنبه‌هایی از چگونگی و چرایی کشته شدن قاسم سلیمانی
۱۳۹۸ دی ۱۴, شنبه
بامداد جمعه، ۱۳ دی ماه (سوم ژانویه) و اندکی پس از انتشار خبر کشته شدن قاسم سلیمانی در عراق، سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که فرمانده نیروی قدس این سپاه "در حمله بالگردهای آمریکایی" جان خود را از دست داده است.
نحوه هدف قرار گرفتن خودروی حامل سلیمانی و همراهانش، مبدا سفر او و چگونگی لو رفتن اطلاعات دقیق زمان رسیدن به فرودگاه بغداد و مسیر حرکت کاروان هیئت ایرانی و استقبال‌کنندگان آنها از مسائلی است که درباره آنها خبرهای ضد و نقیضی منتشر شده است.
روایت "حمله بالگردهای آمریکایی" به خصوص در نخستین ساعت‌های پس از انتشار خبر در رسانه‌های ایران زیاد تکرار شد. خبرگزاری روسی اسپوتنیک ۱۳ دی و در گزارشی که حدود ساعت چهار بعداز ظهر "به روز" شده همچنان از کشته شدن قاسمی "در پی حمله موشکی بالگردهای آمریکایی" خبر داد.
خبرگزاری فرانسه به نقل از یک مقام وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) گزارش داده که عملیاتی که به کشته شدن قاسم سلیمانی و همراهانش انجامید به صورت "یک حمله دقیق پهپادی" انجام شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
منابع دیگر نیز از حمله پهپادی به دو خودروی حامل فرمانده نیروی قدس و همراهانش خبر داده‌اند. علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران نیز در یک گفت‌وگوی تلویزیونی این خبر را تأیید کرده و در عین حال آن را به لحاظ نظامی کاری معمولی توصیف می‌کند.
حمله پهپادی، اما به لحاظ نظامی "کم ارزش"
خبرگزاری فارس شامگاه ۱۳ دی از قول فدوی نوشت: «عملیاتی که آمریکایی‌ها انجام دادند اینگونه نیست که از توانمندی نظامی و تکنولوژی خاصی برخوردار باشد و عملیات آنها از نظر نظامی ارزش چندانی ندارد، ما هم می‌توانیم پهپادمان را بفرستیم و هر هدف متحرکی را با موشک‌های لیزری مورد هدف قرار دهیم.»
کمیته اطلاع‌رسانی گروه حشد الشعبی ابتدا اعلام کرده بود بر اثر اصابت سه راکت کاتیوشا در نزدیک سالن بار فرودگاه بغداد دو خودرو آتش گرفته و چند شهروند کشته شدند. منابع خبری عراق این گزارش را تصحیح کرده و گفته‌اند دو خودروی اعضای حشد الشعبی و میهمانان آنها هدف حمله پهپادی قرار گرفته و تمام سرنشینان آنها کشته شدند.
مبدا پرواز سلیمانی و همراهانش به سمت بغداد نیز از دیگر مسائلی است که درباره آن روایت‌های مختلف اعلام شد. منابع رسمی ایران ابتدا در این باره سکوت می‌کردند و برخی گزارش‌ها بیروت، دمشق و تهران را مبدا پرواز عنوان کردند.
جانشین فرمانده سپاه گفته است: «مقامات رسمی دولت عراق همواره از حاج قاسم دعوت می‌کردند تا راجع به موضوعات مختلف جلسه برگزار کنند؛ به همین دلیل ایشان رفت و آمدهای مداومی داشتند و در این سفر نیز به دعوت مقامات دولت عراق به بغداد سفر کردند.»
میزبان حشد الشعبی، مبدا دمشق
ظاهرا این ادعا واقعیت ندارد زیرا پنج نفری که برای استقبال از هیئت ایرانی در فرودگاه حضور یافتند و در دو خودرو با قاسم سلیمانی و چهار همراه ایرانی او کشته شدند همه از اعضای شبه‌نظامیان حشد الشعبی بودند؛ گروهی که قاسم سلیمانی با الگوی بسیج تشکیل داد و در آموزش و تجهیز آنها نقش محوری داشت.
ابومهدی المهندس، معاون گروه حشد الشعبی، یکی از کسانی است که در حمله پهپادی بامداد جمعه کشته شد. این گروه در بیانیه‌ای مبدا هیئت ایرانی را دمشق، پایتخت سوریه، اعلام کرد که علی فدوی هم آن را تأیید کرده است.
برخی منابع خبری محلی در نخستین ساعت‌های بامداد جمعه از تشدید تدابیر امنیتی در اطراف فرودگاه بغداد خبر داده بودند که به طور معمول حکایت از ورود مقام‌های بلندپایه دارد اما منابع رسمی از افشای هویت آنها خودداری کردند. شبکه خبری الجزیره نیز به نقل از منابع خود در داخل نیروهای حشد الشعبی گفته بود آنها حضور مقام‌های ارشد این گروه برای استقبال از میهمانشان در فرودگاه را تأیید کردند اما ملیت و هویت آنها را فاش نکرده‌اند.
نحوه لو رفتن سفر سلیمانی به بغداد؟
حمله پهپادی آمریکا به دو خودروی حامل نیروهای قدس و اعضای حشد الشعبی، که مطابق تصویرهای منتشر شده در محوطه بیرونی فرودگاه انجام شده، نشان می‌دهد که آنها از پیش از هویت مسافران و چگونگی انتقال آنها اطلاع دقیق داشته‌اند.
با این همه در مورد چگونگی اطلاع یافتن آمریکا از سفر قاسم سلیمانی و همراهانش به بغداد و مسیر انتقال آنها از فرودگاه شایعات و گمانه‌زنی‌های متفاوتی وجود دارد.
یکی از ساده‌ترین روایت‌ها را حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، نقل کرده که به خبرگزاری ایسنا گفته است: «امنیت فرودگاه‌های عراق به صورت پیمانکاری توسط شرکت‌هایی از برخی کشورهای غربی همچون آمریکا و انگلیس تامین می‌شود یعنی آنها علاوه بر استقرار در مراکز حساس امنیتی عراق و کسب سود مالی، سود اطلاعاتی و امنیتی برای خیانت علیه مقاومت و علیه سردار سلیمانی کسب کردند.»
این نماینده مجلس نگفته که این پیمانکاران چگونه به اطلاعات مربوط به مسیر انتقال سلیمانی و همراهانش که باید توسط نیروهای حشد الشعبی تنظیم می‌شده دست یافته‌اند.
در این میان عده‌ای نیز انگشت اتهام را به سوی برخی اعضای حشد الشعبی و حتی افرادی در نیروی قدس نشانه رفته‌اند. حشد الشعبی در بیانیه‌ای ادعا کرده که اطلاعات سفر سلیمانی به بغداد و استقبال المهندس از او را برخی گروه‌های عراقی به آمریکا لو داده‌اند.
اگر چنین ادعایی صحت داشته باشد باز هم ممکن است برخی اعضای حشد الشعبی در این کار دست داشته باشند. در حالی که تا کنون برای هیچ یک از گمانه‌زنی‌ها و فرضیه‌ها اسناد و شواهد قانع کننده‌ای منتشر نشده برخی منابع احتمال داده‌اند که آمریکا برای عملیات بامداد جمعه از کمک منابع اطلاعاتی اسرائیل بهره گرفته باشد.
به رغم این فرضیه‌ها و گمانه‌زنی‌ها، برخی شواهد و اظهارات برخی نظامیان آمریکایی که زمانی در عراق خدمت کرده‌اند گواه آن است که آنها می‌توانسته‌اند از راه‌های مختلف فعالیت فرمانده نیروهای قدس و رفت و آمدهای او را تحت نظر داشته باشند.
اسرائیل سال ۱۳۸۷ عماد مغنیه، مرد شماره دو و فرمانده عملیات حزب‌الله لبنان را که رابطه نزدیکی هم با سلیمانی و ایران داشت، در یکی از امنیتی‌ترین و محافظت شده‌ترین محله‌های دمشق هدف قرار داد.
با در نظر داشتن این فرض که آمریکا و اسرائیل اگر پیش از این هم تصمیم به کشتن قاسم سلیمانی داشتند دست‌کم می‌توانستند برای این کار اقدام کنند، این پرسش مطرح است که علت رخ دادن این اتفاق در روزهای پرتنش روابط تهران و واشنگتن چیست؟
تئوری "توطئه" برای کشتن سلیمانی
وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در بیانیه‌ای که صبح جمعه منتشر شد اعلام کرد که حمله به خودروی حامل قاسم سلیمانی به دستور دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده، صادر شده زیرا مطابق ارزیابی واشنگتن او در حال نهایی کردن طرحی برای حمله به دیپلمات‌ها و پیمانکاران آمریکایی در عراق و منطقه بوده است.
آمریکا می‌گوید حمله‌های روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه به سفارت این کشور در بغداد با تأیید سلیمانی انجام شده و چند حمله اخیر به پایگاه‌های محل استقرار نیروهای آمریکایی و متحدانش در عراق را به گروه کتائب حزب‌الله و به نیابت از تهران نسبت می‌دهد.
در یکی از حمله‌ها در شهر کرکوک، که به این گروه نسبت داده شده، یک پیمانکار غیرنظامی ایالات متحده کشته شد. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه می‌گوید کشته شدن این پیمانکار توطئه و دامی بوده که آمریکا می‌خواسته از طریق آن "ایرانی‌ها را به کمینگاه بکشاند که این کار هم شد". او درباره این "توطئه" و افراد دخیل در آن توضیح بیشتری نداده است.
اتهام آمریکا، تأیید تلویحی جانشین فرمانده سپاه
آمریکا می‌گوید اغلب حمله‌ها به نیروهای آمریکایی در عراق به تحریک جمهوری اسلامی و از طریق "گروه‌های نیابتی" آن انجام شده که از فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران دستور می‌گیرند.
علی فدوی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران، در گفت‌وگوی تلویزیونی شامگاه جمعه به طور تلویحی این اتهام را تأیید کرده و اذعان می‌کند که "تلخ‌کامی‌هایی" که نیروهای آمریکایی پس از استقرار در عراق با آن مواجه شدند به وسیله فرمانده نیروی قدس "هدایت" شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
به گزارش خبرگزاری فارس علی فدوی گفته است: «هرچند در روزهای اول آنها را با شکست‌های مختلفی مواجه کردیم اما وقتی عراق را گرفتند آیا فکر می‌کردند با تلخ‌کامی‌هایی در عراق مواجه شوند؟ و در همه اینها شهید قاسم سلیمانی نفر اول بود که این جبهه را هدایت کرد و این تلخ‌کامی‌ها را به آمریکایی‌ها چشاند.»
دونالد ترامپ در دفاع از تصمیم خود برای دستور حمله بامداد ۱۳ دی ماه در یک پیام توئیتری نوشت که قاسم سلیمانی باید سال‌ها پیش کشته می‌شد، زیرا به گفته او در یک دوره طولانی مسئول کشته و مجروح شدن هزاران آمریکایی بوده و اکنون نیز در حال "توطئه‌چینی" برای کشتن تعداد بیشتری بود که "گیر افتاد".