تحولاتی که سراسر دنیای مجازی را به جنب و جوش درآورده است، زلزله‌ای در عرصه فرهنگی پدید آورده است که به ویژه در جوامع بسته پیامدهای آشکاری به دنبال دارد.

گسترش تکنیک‌های دیجیتال امروزه تمام سیستم ارتباطات را دگرگون کرده و شیوه‌ها و افزارهای پیشین رسانه‌های جمعی را از ریشه متحول کرده است. با رسانه‌های تازه که دنیای مجازی را به حرکت درآورده‌اند، عصر تازه‌ای در انتقال و تبادل اطلاعات شروع شده است. تحول و رشد آگاهی اجتماعی دشمن رژیم‌های خودکامه است.

ویدیوهایی که با امکاناتی نسبتا ساده در یوتیوب عرضه می‌شوند، به سلطۀ انحصارطلبانه‌ی رسانه‌های سنتی، که معمولا زیر کنترل و فرمان ارباب قدرت هستند، پایان داده‌اند. رشد دم‌افزون دنیای مجازی حتی در جوامع بسته، به جنبش اعتراضی جوانان انرژی و توانی تازه داده است که نمونه‌ای از آن در "جنبش سبز ایران" دیده شد. به یمن فضای مجازی، این جنبش نیروی تحرک بالایی یافت و پشتیبانی مردم بیشماری را نه تنها در ایران برانگیخت.

دنیای سایبری در جنبش‌های معروف به "بهار عربی" نیز نقشی آشکار ایفا می‌کند و این نقش هنوز هم پایان نیافته است. امکانات دیجیتال به جوانان مبارز امکان می‌دهند که با ساختن فیلم‌های ساده و پراحساس، اعتراض خود را به ساختارهای کهنه و استبدادزده نشان دهند.

دوره تازه فستیوال فیلم‌های کوتاه در اوبرهاوزن که از ۲۶ آوریل شروع به کار کرده است، رشته‌ای از فیلم‌ها را نمایش می‌دهد که پیام اصلی آنها تغییر و تحول‌خواهی است. خواست تغییر و گذار از شرایط ناگوار کنونی و اشتیاق رسیدن به شرایطی شایسته‌تر و انسانی‌تر، حسی زنده است که در بیشتر فیلم‌ها مشاهده می‌شود.

امسال بیش از ۶ هزار فیلم کوتاه به بخش رقابتی فستیوال عرضه شد که از میان آنها ۱۴۰ فیلم به برنامه اصلی جشنواره راه یافتند.

موضوعات روز اما نه شعاری

جشنواره اوبرهاوزن، همچنان که در گذشته نیز نشان داده، به دنیای ما نظر دارد و به مضامین روز اهمیت می‌دهد، اما این مضامین باید از دریچه هنری بیان شوند. هدف جشنواره تنها انتقال پیام نیست. این "پیام" باید به شکلی هنری و در قالبی خلاقانه به بیان آید.

فیلم "کافه رگولار در قاهره" را باترا ریتش، کارگردان جوان هندی، ساخته است. در این فیلم ۱۱ دقیقه‌ای دختری مصری را می‌بینیم که صحنه جسورانه‌ی عشق‌بازی با دوست پسر خود را در کافه‌ای در قاهره مجسم می‌کند. رابطه‌ای به ظاهر ساده که در یک جامعه اسلامی یک تابوی بزرگ و غیرقابل تصور است، و حتی در خیال نیز جرمی سنگین به شمار می‌رود.

در فیلم این دختر است که پا بر ارزش‌های سنتی می‌گذارد و با جسارت از خواست و نیاز انسانی خود سخن می‌گوید. فضای فیلم به خوبی نشان می‌دهد که رابطه‌ی ساده دو انسان تا چه حد می‌تواند پیچیده باشد. در جامعه‌ای بسته و با ساختارهای جزمی هر امر ساده‌ای خطرناک می‌شود.

در فیلم "کلیپ برف‌آلود" ساخته میشائل سوپرانر، فیلمساز اسرائیلی، نیز ذوق و خلاقیتی تازه دیده می‌شود. فیلم شب زمستانی را در اتاق نشیمن یک خانواده‌ی فلسطینی در کرانه باختری تصویر می‌کند. کادر تصویر به دو بخش تقسیم شده است: در نیمی از کادر، تصاویری هستند که اعضای خانواده با دوربین ویدیو گرفته‌اند و در نیمه دیگر اعضای خانواده نظر خود را درباره تصاویر بیان می‌کنند.

فضای پراحساس فیلم به یاری برف‌بازی در شب زمستانی، از شور و شادی سرشار است. اما همین گلوله‌های برفی شاد و پرنشاط، روز بعد به سلاحی خطرناک بدل می‌شوند، وقتی که فلسطینی‌ها در برابر شهرک‌نشینان متعصب یهودی صف می‌بندند. اینجا مسئله شخصی خانواده به عرصه اجتماعی راه پیدا می‌کند.

الی الکساندر، فیلمساز لبنانی، در فیلم "ا د ل" (EDL) مرکز نیروگاه برق بیروت را در قلب فیلم خود جای داده است. او با دوربین تقریبا تمام اتاق‌های اداره بزرگ برق را زیر پا می‌گذارد و در همه جا نشانه‌های زوال و فساد و ناکارایی را نشان می‌دهد.

در نمونه‌های تصویری که از سینمای "بهار عرب" ارائه شده است، امسال جای فیلمسازان سوریه خالی است. مدیران جشنواره با تأسف یادآور می‌شوند که در جریان ناآرامی‌های خونین که از ۱۳ ماه پیش در سوریه ادامه دارد، مقامات این کشور از مشارکت فیلمسازان سوریه در جشنواره‌ی اوبرهاوزن جلوگیری کرده‌اند.

در سوریه به ویژه تولید فیلم‌های مستند کوتاه رونق فراوان دارد، اما امسال فیلمسازان سوری فیلمی به اوبرهاوزن نفرستاده‌اند و خود نیز از برگزاری جشنواره‌ی فیلم‌های مستند دمشق صرف نظر کرده‌اند. در شرایطی که دود و آتش فضا را تیره کرده است، برای فیلم جای زیادی باقی نمی‌ماند.

جشنواره اوبرهاوزن، قدیمی‌ترین فستیوال فیلم‌های مستند و یکی از معتبرترین پایگاه‌های جهانی برای فیلم‌های کوتاه از ۲۶ آوریل تا اول مه در شهر اوبرهاوزن جریان دارد.