به گفته مخالفان، نیروهای امنیتی در بامداد چهارشنبه (۲۳ مارس/۳ فروردین) بر روی ۳۰۰ تظاهرکننده که در نزدیکی مسجد عمر درعا تجمع کرده بودند، آتش گشودند. در این درگیری دست‌کم ۶ تن کشته و بیش از ۲۰ نفر زخمی شدند. نیروهای انتظامی همچنین با پرتاب گاز اشک‌آور کوشیدند معترضان را پراکنده کنند.

تلویزیون دولتی سوریه، ضمن وابسته دانستن تظاهرکنندگان به «باندهای مسلح»، مدعی شد که آن‌ها به یک آمبولانس حمله کرده و یک پزشک، یک بهیار، یک پلیس و راننده آمبولانس را کشته‌اند. دو خبرنگار خارجی مستقر در درعا اجازه نیافتند در محل حادثه حاضر شوند و گزارش تهیه کنند. نیروهای امنیتی وسایل و دروبین‌های این خبرنگاران را ضبط کردند.

دیروز (۲۲ مارس) نیز هزاران نفر در نزدیکی مسجد عمر گرد آمده بودند و شعارهایی علیه رژیم بشار اسد سر می‌دادند. نیروهای انتظامی با حضور گسترده سعی به ایجاد وحشت در میان تظاهرکنندگان داشتند. به گفته شاهدان عینی، تظاهرکنندگان برای جلوگیری از ورود ماموران به درون مسجد دست به تشکیل زنجیره انسانی زده بودند. مسجد عمر در هفته گذشته کانون اعتراضات ضددولتی در سوریه بوده است.

دستگیری مخالفان

به گزارش "اتحادیه حقوق بشر عربی" نیروهای امنیتی سوریه از اول هفته جاری چند تن از مخالفان سرشناس دولت را دستگیر کرده‌اند. سازمان دیده‌بان حقوق‌بشر نیز این بازداشت‌ها را تایید کرده است. «لوای حسین»، نویسنده مشهور سوریه از جمله بازداشت‌شدگان است.

برپایه گزارش خبرگزاری آلمان، ناآرامی‌های اصلی در شهر درعا رخ داده، اما دمشق پایتخت سوریه نیز شاهد تظاهرات پراکنده بوده است.

منابع محلی پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به خونریزی‌های روزهای اخیر در درعا، فراخوان تظاهرات سراسری برای روز جمعه احتمالا با استقبال وسیع مردم سوریه روبرو خواهد شد.

سیاست دوگانه رژیم سوریه در مقابل معترضان

از سال ۱۹۶۳ تاکنون در سوریه «قانون وضعیت اضطراری» حاکم است. رژیم سوریه در دوران حافظ اسد و فرزندش بشار اسد با توسل به این قانون هرگونه حرکت اعتراضی را به شدت سرکوب کرده است.

به گفتهٔ یکی از فعالان سیاسی در سوریه، ترس از دستگاه امنیتی بخشی از زندگی مردم سوریه شده است. وی تاکید می‌کند: «هدف مهم اعتراضات غلبه بر این ترس است.»

به گفته تحلیل‌گران سیاسی گرچه خانواده اسد به اقلیت علوی تعلق دارد، اما دارای روابط خوبی با اقلیت مسیحی در این کشور است. سنی‌ها در دستگاه دولتی نقش کمتری دارند و کرد‌ها نیز مورد تبعیض قرار می‌گیرند. اما حتی مخالفان می‌گویند که بشار اسد در مقایسه با پدرش دست به اصلاحات اقتصادی زده و این امر رضایت بخشی از مردم را جلب کرده است. دولت سوریه عدم آزادی‌های سیاسی در کشور را با بزرگ‌نمایی بی‌ثباتی و عدم امنیت در کشورهای عراق و لبنان توجیه می‌کند.

استراتژی مبهم دولت

به نظر برخی تحلیل‌گران، دولت سوریه هنوز نتوانسته استراتژی روشنی در قبال معترضان اتخاذ کند. رهبری سوریه از تجمعات گسترده وحشت دارد و با سرعت و خشونت تمام دست به مقابله با معترضان می‌زند. دولت سوریه نیز، مانند سایر حکومت‌های استبدای در منطقه، پیش از هر گردهمایی بزرگ ارتباطات اینترنتی و تلفنی را قطع می‌کند.

اکنون به دنبال ناآرامی‌های تازه دولت سوریه قول داده است که کمیسیونی را مسئول رسیدگی به وضعیت قربانیان کند. بشار اسد با اعزام یک نماینده دولتی به «درعا» سعی در آرام کردن اوضاع دارد. دولت همچنین وعده داده که تمامی جوانان دستگیرشده را آزاد خواهد کرد.

سران قبایلی که در شهر «درعا» سکونت دارند، خواستار برکناری فوری مسئولان کشتار مردم در نزدیکی مسجد عمر شده‌اند. بسیاری از مردم شهر درعا نیز از دولت خواسته‌اند که قانون شرایط اضطراری را لغو و نیروهای امنیتی را از شهر خارج کند.

«نه ایران، نه حزب الله»

در حالی‌که رسانه‌های رسمی ایران درباره حوادث بحرین، مصر، تونس، لیبی و دیگر کشورهای منطقه تاکنون گزارش‌های متعددی منتشر کرده‌اند، درباره بروز اعتراضات در سوریه خبری را منتشر نمی‌کنند. در حالی که به‌نظر ناظران منطقه، بحران سوریه بیش از هر کشوری در منطقه بر ایران اثر خواهد نهاد.

سوریه، تنها هم‌پیمان دولت جمهوری اسلامی در منطقه است. در تظاهرات درعا، گروهی از تظاهرکنندگان شعار می‌دادند: «نه ایران، نه حزب‌الله». سوریه و ایران متهم هستند که با پول و اسلحه از حزب‌الله در لبنان و حماس در باریکه غزه پشتیبانی می‌کنند. در ناآرامی‌های روز قدس سال گذشته، مخالفان دولت ایران نیز شعار می‌دادند:«نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران».

SI/JT/MM