رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، سال‌هاست که دربارهٔ غنی‌سازی گسترده اورانیوم با غلظتی نزدیک به سطح لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای هشدار می‌دهد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌وله

گروسی روز چهارشنبه (۲۲ اکتبر / ۳۰ مهر) هم در گفت‌وگو با نشریهٔ سوئیسی "لو تامپ" تأیید کرد جمهوری اسلامی هنوز  اورانیوم غنی‌شده، از جمله حدود ۴۰۰ کیلوگرم با غنای ۶۰ درصد، در اختیار دارد و این غلظت کمی پایین‌تر از سطح تسلیحاتی است. گروسی اما افزود: «اگر این روند ادامه پیدا کند، ایران مواد کافی برای تقریبا ۱۰ بمب هسته‌ای خواهد داشت.»

واکنش عراقچی به اظهارات گروسی

عباس عراقچی، وزیر خارجهٔ ایران، بلافاصله به اظهارات گروسی واکنش نشان داد و گفت: «نمی‌دانم ایشان این حرف را از سر نگرانی زده یا تهدید، اما کسانی که چنین تهدیدهایی می‌کنند باید بدانند تکرار یک تجربهٔ شکست‌خورده نتیجه‌ای جز شکست دوباره برایشان نخواهد داشت.»

گروسی در مصاحبه‌اش همچنین گفته است: «اگر دیپلماسی شکست بخورد، دوباره به زور متوسل می‌شوند.» این سخنان او نیز از سوی مقامات ایرانی بی‌پاسخ نماند. ابراهیم عزیزی، رئیس کمیسیون امنیت ملی، در واکنش گفت: «اگر گروسی اصول فنی و حرفه‌ای را رعایت می‌کرد، جنگی شکل نمی‌گرفت.»

عزیزی گروسی را "عامل" جنگ ۱۲ روزهٔ ایران و اسرائیل دانست و گفت "او حالا نگران دیپلماسی است".

اظهارات گروسی درباره اورانیوم غنی‌شده جمهوری اسلامی پس از قطع همکاری ایران با بازرسان آژانس مطرح شد. علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی گفته است اگر آژانس بخواهد بازرسی کند، باید درخواست رسمی ارائه دهد تا بررسی شود.

در ادامه این تحولات "موسسه علوم و امنیت بین‌المللی" مستقر در واشنگتن نیز با انتشار تصاویر ماهواره‌ای جدید اعلام کرد که در محل سابق سایت "طالقان-۲" که در جریان حملهٔ اسرائیل نابود شده بود فعالیت‌های ساخت‌وساز جدیدی آغاز شده است.

همه این داده‌ها حکایت از رسیدن تحولات هسته‌ای ایران به مرحله‌ای حساس و خطرناک دارند.

جمهوری اسلامی در برابر "تسلیم یا مقاومت"

حسین آرین، کارشناس امور نظامی، در ارزیابی این تحولات و امکان تولید سلاح هسته‌ای توسط ایران می‌گوید پس از راه‌اندازی مکانیسم ماشه نباید از جمهوری اسلامی انتظار داشت همکاری کند. آرین می‌افزاید اگر ایران مسیر ساخت بمب را دنبال کند و بتواند غلظت اورانیوم غنی‌شده را به ۹۰ درصد برساند، امکان تولید سلاح هسته‌ای وجود دارد.

به گفتهٔ آرین، "گروسی و دیگران" واقعا نمی‌دانند که ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده پس از بمباران زیر زمین دفن شده یا به جای دیگری منتقل شده است. این‌ها می‌خواهند اطلاعات به‌دست آورند و جمهوری اسلامی می‌ترسد این اطلاعات به آمریکا و اسرائیل منتقل شود تا در دور بعدی بمباران‌ها دقیقا همان محل‌ها هدف قرار گیرند.

این کارشناس نظامی تأکید می‌کند: «نقطه‌ای که اروپا و آمریکا بر آن تاکید می‌کنند این است که جمهوری اسلامی باید مذاکره کند و این معقول است، ولی آنچه این کشورها می‌گویند و هم‌زمان مخفی می‌کنند این است که جمهوری اسلامی باید تسلیم شود و شروط آن‌ها را بپذیرد. این کشورها راه را به‌روی جمهوری اسلامی می‌بندند.»

آرین در پایان می‌گوید جمهوری اسلامی در وضعیت کنونی بر سر دور راهی "تسلیم یا مقاومت" قرا گرفته و در تلاش است تا حد امکان مقاومت کند تا شاید راهی برای خروج از این بحران بیابد بدون آنکه نظام سقوط کند.

آیا ایران می‌تواند بمب اتم بسازد؟

بهروز بیات، کارشناس هسته‌ای و مشاور پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دویچه‌ولهٔ فارسی می‌گوید: «اگر جمهوری اسلامی زمان کافی داشته باشد، می‌تواند برنامهٔ هسته‌ای منهدم شده یا از کار افتادهٔ خود را دوباره فعال کند.»

درباره این پرسش که آیا جمهوری اسلامی می‌تواند ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده را به غنای ۹۰ درصد برساند، بیات می‌گوید این فرض منوط به وجود زنجیره‌های سانتریفیوژ مخفی در مقیاس نسبتا بزرگ است.

بیات در گفتگو با دویچه‌وله درباره امکانات فنی تولید بمب هسته‌ای در جمهوی اسلامی توضیح داد: «برآوردم این است که برای تبدیل این ۴۰۰ کیلوگرم به اورانیوم ۹۰ درصد، حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار "سو" (واحد غنی‌سازی) نیاز است. این یعنی جمهوری اسلامی باید چند هزار سانتریفیوژ به‌طور مخفی در اختیار داشته باشد.

من این را بعید می‌دانم اما غیرممکن هم نمی‌دانم که در فاصله‌ای که کنترل آژانس بر بخش تولید سانتریفوژها برپا نبوده است، شماری از سانتریفیوژها را ساخته و پنهان کرده باشند؛ اما احتمال این‌که در مدت کوتاه بتوانند حجم کافی از مواد را برای ساخت بمب فراهم کنند، کم است.»

به گفتهٔ بیات، داشتن مواد کامل برای ساخت بمب لزوما به معنای داشتن بمب نیست و اقدامات فنی دیگری لازم است که جمهوری اسلامی تاکنون مهارت کامل در آن‌ها نداشته است؛ از این منظر خطر فوری تولید سلاح هسته‌ای پایین است اما در درازمدت این امکان وجود دارد.

بیات در ادامه صحبت‌های خود می‌گوید بازسازی مراکز هسته‌ای و احیای توان تولیدی چند هزار سانتریفیوژ ممکن است حدود یک تا دو سال طول بکشد؛ زیرا بسیاری از سانتریفیوژها تخریب یا غیرقابل استفاده شده‌اند و باید مجددا ساخته و نصب شوند.

"ایران چاشنی هسته‌ای ندارد"

این کارشناس درباره چالش‌های فنی ساخت بمب به به  چند بخش  اساسی دیگر هم اشاره می‌کند که بدون آن‌ها هیچ بمبی کار نمی‌کند: یکی چاشنی انفجار متعارف و دیگری چاشنی هسته‌ای. او تاکید می‌کند که جمهوری اسلامی به‌ویژه چاشنی هسته‌ای را در اختیار ندارد و نیازمند آزمایش و مهارت است و ایران تاکنون به‌صورت قطعی چنین قابلیتی را نداشته و باید پس از آزمایش بمب، وسیلهٔ انتقال مناسب را نیز فراهم کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
بهروز بیات هم در صحبت‌های خود تاکید کرده است که اطلاعات دقیقی درباره سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم مواد غنی‌شده اوانیوم در دست نیست. او اما گمانه می‌زند جمهوری اسلامی برخی مواد را از مراکز غنی‌سازی به موقع خارج کرده و از یک منظر می‌توان این اقدام را  امر نیکو پنداشت؛ زیرا در صورت بمباران، باز شدن محفظه‌ها و آزاد شدن این ۴۴۰ کیلوگرم اورانیوم دارای ۶۰ درصد درجه غنا مواد می‌توانست آلودگی شدید محلی ایجاد کند. اما بخش خطرناک ماجرا به گفته این کارشناس این است که جمهوری اسلامی ممکن است به دنبال ادامهٔ مسیر ساخت بمب اتم باشد که در این صورت، هستی ایران در معرض مخاطره قرار می‌گیرد.