به مناسب روز جهانی مطبوعات نشستی به دعوت گزارشگران بدون مرز، اتحادیه ناشران روزنامه‌های آلمانی و اتحادیه روزنامه‌نگاران آلمان در روز دوشنبه (۳ مه) در برلین برگزار شد.

در آغاز میشاییل ردیزکه، سخنگوی گزارشگران بدون مرز، با اشاره به روز جهانی مطبوعات از قرائت فهرست طولانی روزنامه نگاران زندانی در جهان خودداری کرد و تنها به ذکر دشمنان آزادی مطبوعات پرداخت. وی ایران و چین را به عنوان دشمنان آزادی مطبوعات در جهان خواند و از این دو کشور به عنوان زندان روزنامه‌نگاران نام برد. وی سانسورگران ایرانی اینترنت را شاگردان ساعی، معلمان چینی خواند.

ردیزکه از باندهای قاچاق مواد مخدر و گروه‌های تروریستی نیز به عنوان دشمنان دیگر مطبوعات یاد کرد. قتل ده‌ها روزنامه‌نگار توسط گروه‌های تروریستی و باندهای مسلح در سال گذشته گواه این مدعاست. وی همچنین از بهبود شرایط کاری برای روزنامه‌نگاران در عراق خبر داد.

مریم میرزا، روزنامه‌نگار و وبلاگ‌نویس ایرانی، پتر متسگر، گزارشگر باسابقه تلویزیون یک آلمان (ARD)، شی‌مینگ، نویسنده و روزنامه‌نگار چینی، کای اوبربک، سخنگو شرکت گوگل در آلمان، در این نشست شرکت داشتند. گرگور ماینتس، یکی از مسئولان روزنامه "راینیشه پست" نیز اجرای برنامه را برعهده داشت

عنوان برنامه "اینترنت در چین و ایران: سانسور و مبارزه برای آزادی" بود. در مرکز گفت‌وگوها نقش اینترنت در ارتباطات مدرن، وظیفه شرکت‌های اینترنتی از جمله گوگل و تاثیر اینترنت در حوادث سیاسی و اجتماعی دو کشورایران و چین قرار داشت.

سکوت به معنای نومیدی نیست

مریم میرزا در سخنان خود به نقش مهم اینترنت پیش و پس از انتخابات در ایران اشاره کرد. وی از جنبش کمپین یک میلیون امضاء، به منظور رفع تبعیض‌های حقوقی علیه زنان، به عنوان نمونه‌ای موفق از بکارگیری اینترنت یاد کرد.

خانم میرزا همچنین به تغییر کارکرد توییتر و فیس‌بوک پس از انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران اشاره کرد. به گفته وی جنبش اعتراضی در ایران این دو نوع امکان مجازی را از حوزه شخصی و خصوصی به عرصه طرح مسایل اجتماعی، سیاسی و حتا هنری ارتقاء داده است.

وی سکوت موجود در خیابان‌های ایران را نشانه‌ی نومیدی ندانست و آن را بازنگری راه طی شده ارزیابی کرد. این روزنامه‌نگار ایرانی تاکید کرد که برخلاف تصورات خوش‌بینانه‌ی نخستین، جنبش اعتراضی با صبر و شتابی منطقی‌تر به راه خود ادامه می‌دهد.

عدم تمایز میان جهان مجازی و واقعی

پتر متسگر، که در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری، خبرنگار تلویزیون آلمان در تهران بود، نیز با ذکر نمونه‌هایی به سرکوب گسترده مطبوعات در ایران و مهاجرت روزافزون روزنامه‌نگاران ایرانی به ترکیه اشاره کرد.

متسگر با ارزیابی از حوادث پیش از انتخابات و مبارزه انتخاباتی در ایران گفت که برتری موسوی و طرفداران وی در اینترنت، سبب عدم تمایز میان جهان مجازی و واقعی شد. بدین دلیل، بسیاری پیروزی موسوی را قطعی تلقی می‌کردند. به‌رغم این تمایز، متسگر به وجود رابطه‌ی متقابل میان جهان مجازی و واقعی صحه نهاد.

برخی شرکت‌کنندگان ضمن اشاره به شرایط اقامت غیرانسانی روزنامه‌نگاران ایرانی در ترکیه، خواهان کمک فوری از سوی دولت آلمان برای انتقال این افراد به کشورهای اروپایی شدند. به گفته‌ی شرکت‌کنندگان در این نشست، کشور فرانسه در این زمینه نقش پیشتازانه‌ای برعهده گرفته که باید از سوی آلمان نیز دنبال شود.

مدرنیزاسیون یک سویه در چین

شی مینگ، روزنامه‌نگار چینی، به گسترش دمکراسی و روند مدرنیزاسیون در چین اشاره کرد و آن را در وهله نخست ناشی از خواست مردم و فشار از پایین دانست. وی روند مدرنیزاسیون در بخش اقتصادی را یک سویه خواند و تغییر اشکال حکومتی برای تحولی واقعی در چین را به همان اندازه ضروی دانست.

وی اینترنت و نقش اطلاع‌رسانی آن را در عرصه موضوعات اجتماعی و سیاسی در چین بااهمیت خواند. وی افزود، به رغم مهارت سانسورگران چینی و سرکوب وسیع اینترنتی، سیل اطلاعات در شبکه مجازی باعث شده که حتا سانسورگران نیز عاجز از اتخاذ خط‌مشی روشن در فیلترینگ اخبار و اطلاعات باشند.

شی مینگ برغم گستردگی سانسور اینترنتی در چین، به ناکامی دولت در این زمینه اشاره کرد و افزود، این تلاش‌ها در ایران نیز سرانجام به شکست خواهد انجامید.

شهرام اسلامی

تحریریه: بهمن مهرداد