جناحهای سیاسی و اختلاف بر سر آرمانهای انقلاب
۱۳۸۷ بهمن ۲۰, یکشنبهخطیب نماز جمعهی تهران، آیتالله احمد خاتمی، هجدهم بهمن ماه پیش بینی میکند دهها میلیون نفر در مراسم روز ۲۲ بهمن شرکت خواهند کرد تا دوباره با نظام اسلامی بیعت کنند. رهبر جمهوری اسلامی، آیتالله خامنهای، نیز ابراز امیدواری میکند راهپیمایی سیامین سالگرد انقلاب نمایش نمادین ایستادگی مردم بر سر آرمانهای انقلاب باشد. دو جناح اصلی صحنهی سیاسی ایران از این آرمانها درکی متفاوت دارند و هر دو خود را وارثان واقعی آن میدانند.
بازخوانی رویدادهای انقلاب
در روزهای گذشته بخش بزرگی از برنامههای صدا و سیمای جمهوری اسلامی و خبرگزاریها به مرور حوادث انقلاب اختصاص داشته است. بررسی وقایعی که به سرنگونی رژیم سلطنتی و تشکیل جمهوری اسلامی منجر شد در خیابانها نیز به چشم میخورد. نردههای دانشگاه تهران از چند روز پیش به نمایشگاه عکسهای بزرگی از صحنههای انقلاب تبدیل شده است؛ عکسهایی از تظاهرات، درگیریهای خیابانی، و ورود آیتالله خمینی به تهران. در مرور رویدادهای انقلاب هر گروه و جریان به برجسته کردن بخشهایی میپردازد که بازگوکنندهی روایت مطلوب او باشد. در بازخوانی حوادث انقلاب همواره معترضانی وجود دارند که از کمرنگ جلوه دادن نقش خود گلایه میکنند. این شکایت حتا از سوی حامیان دولت نیز شنیده میشود که بیشترین نفوذ را بر رسانههای رسمی و پرمخاطب دارند. یکی از نشریههای این گروه صدا و سیما را متهم میکند که چهرهی رئیس جمهور محمود احمدینژاد را از مبارزات پیش از انقلاب حذف کرده است. اصلاحطلبان میگویند احمدینژاد آن زمان جوان بوده و در مسیر مبارزه نقش چندانی نداشته است.
سهم اصلاحطلبان از انقلاب
بهزاد نبوی، عضو شورای مركزی سازمان مجاهدين انقلاب اسلامی، در سخنانی که در مرکز این تشکل و به مناسبت سالگرد ۲۲ بهمن ایراد کرد، گفت برخی از افرادی که اکنون سنگ دفاع از آیتالله خمینی و انقلاب را بر سینه میزنند هیچ اعتقادی به مردمسالاری و رای مردم ندارند. به گفتهی نبوی جریانی در صدد است تصویری ضد مردمسالاری از آیتالله خمینی به نسل جوان ارائه کند. او تاکید کرد «متاسفانه اين تلقی توسط رسانههای رسمی كشور در حال گسترش است.» نبوی با اشاره به این که مردمسالاری و استبدادستیزی رکن اصلی انقلاب بود افزود، اگر قرار باشد آیتالله خمینی و انقلاب سهم کسی باشد، مطمئنا سهم جریان اصلاحات است که به حاکمیت مردم اعتقاد دارند.
سهم دیگران
گرچه بهزاد نبوی اعتراف میکند که لااقل تا سال ۱۳۵۶ روشنفکران «صحنهگردان صحنه سياسی» ایران بودهاند، در برنامههایی که به مرور حوادث انقلاب اختصاص دارد، نقش این گروه و جریانهای سیاسی غیرمذهبی تقریبا نادیده گرفته میشود. در روایتهای رسمی حتا نقش تشکلهای ملی مذهبی و دولت موقت مهدی بازرگان که منصوب آیتالله خمینی بود، نیز بسیار کمرنگ است. روز پنجشنبه، هفدهم بهمن ماه، نهادهای مسئول از برگزاری مراسمی به مناسبت چهاردهمین سالروز مرگ بازرگان در حسینیهی ارشاد جلوگیری کردند. هاشم صباغیان، وزیر کشور نخستین دولت پس از انقلاب، گفته است این مراسم قبلا قرار بود سوم بهمن ماه تشکیل شود که جلوی آن گرفته شد. صباغیان میگوید خانوادهی بازرگان برگزاری مجدد این مراسم را به استانداری اطلاع داده و جواب منفیای دریافت نکرده بودند.
بازگشت به دوران انقلاب
دولت نهم بیش از تمام دولتهای سی سال گذشته بازگشت به دوران انقلاب را تبلیغ میکند. تئوریپردازان این دولت معتقدند باید معیارها و ارزشهای سالهای نخست انقلاب را احیا و کشور را با روشهای انقلابی اداره کرد. ابراهیم یزدی، وزیر امور خارجهی دولت بازرگان، معتقد است هر انقلابی یک فاز تخریبی و یک فاز سازندگی دارد، که فاز تخریب با پیروزی انقلاب باید متوقف شود. او در گفتگو با ایلنا شعار دولت نهم در مورد بازگشت به دوران انقلاب را نادیده گرفتن تجربههای سی سال گذشته میخواند. به گفتهی یزدی اکثر انقلابیون ایران «انقلاب را به معنای تخريب میدانستند، نه به معنای بازسازی عميق.» او میگوید ما بعد از سی سال هنوز نتوانستهایم از فاز تخریبی بیرون بیاییم.
وفاداری و بازگشت به آرمانهای انقلاب شعار همهی گروههایی است که در جمهوری اسلامی اجازهی فعالیت سیاسی دارند. اصلاحطلبان نیز خود را پایبندترین جریان سیاسی به ارزشهای دوران انقلاب میخوانند. در نظر این جناح وجه اصلی این شعارها پذیرش حاکمیت مردم و گسترش آزادیهای سیاسی است و دولت اصولگرای نهم بر خلاف ادعاهایش به آن اعتقادی ندارد. اصلاحطلبان، در مقابل، متهم میشوند بخش اسلامیت جمهوری را نادیده میگیرند و با گرایش به غرب شعار استقلال را زیر پا میگذارند.