وب سایت قوه قضائیه شامگاه یکشنبه ۲۶ آذر ماه (۱۶ دسامبر) خبر داد که مهدی هاشمی فرزند آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران با «تودیع وثیقه‌ی مناسب» تا تشکیل دادگاه آزاد شده است. این در حالی است که انتشار فایل صوتی گفت‌وگوی مهدی هاشمی با نیک‌آهنگ کوثر کاریکاتوریست ساکن ایالات متحده آمریکا این گمان را تقویت کرده بود که او برای پرونده‌سازی‌های تازه در بازداشت موقت بماند.

در این مکالمات نسبت به عملکرد آیت‌الله علی خامنه‌ای انتقادات تند و جدی مطرح شده است. پیش‌بینی می‌شد که انتشار این فایل‌های صوتی شرایط مهدی هاشمی را سخت‌تر کند. خانواده هاشمی با رد اصالت این مکالمات مدعی شدند که فایل‌ها ساختگی و دستکاری شده است. حال آن‌که نیک آهنگ کوثر این ادعا را رد کرد و مدعی شد که فایل صوتی دیگری نیز از گفت‌وگوهایش با مهدی هاشمی در اختیار دارد.

اولین تصویر پس از آزادی و اعتراض‌ها

با انتشار خبر آزادی مهدی هاشمی در وب‌سایت قوه قضائیه، وکیل و اعضای خانواده وی نیز این خبر را تایید کردند. وکیل مهدی هاشمی گفت که سند خانه آقای هاشمی به عنوان وثیقه‌ی آزادی وی در اختیار قوه قضائیه قرار گرفته است.

فواد هاشمی، برادرزاده مهدی هاشمی در فیسبوک خود عکسی از اکبر هاشمی رفسنجانی، عفت مرعشی و مهدی هاشمی منتشر کرد که به سرعت به اشتراک گذاشته شد. بسیاری از کاربران فضای مجازی و خصوصا در شبکه اجتماعی فیسبوک واکنشی مثبت به آزادی هاشمی نشان دادند.

اما در مقابل کم نبودند افرادی که ناراحتی خود را از آزادی مهدی هاشمی آشکارا ابراز کردند. در میان معترضان تنها هواداران رهبر جمهوری اسلامی و محمود احمدی نژاد دیده نمی شوند. بسیاری از مخالفان دو آتشه جمهوری اسلامی نیز از این تصمیم نارضی‌اند.

به باور برخی از این افراد مهدی هاشمی یک مفسد اقتصادی است که میلیاردها تومان از ثروت مردم ایران را چپاول کرده است و باید مجازات شود. برخی دیگر این اتفاقات را نمایش حکومت جمهوری اسلامی برای سرگرم کردن مردم می دانند.

کسانی نیز معتقدند که به علت عملکرد اکبر هاشمی رفسنجانی در بیش از سه دهه از حکومت اسلامی، فرزندان وی نیز اکنون باید هزینه آن اقدامات را پرداخت کنند. برخی مدعی‌اند که این کشمکش‌ها جنگ قدرت میان هاشمی و خامنه‌ای است و ارتباطی به شهروندان ندارد. منتقدان آزادی مهدی هاشمی می‍افزایند که اگر وی «آقازاده نبود» همچنان باید در زندان جمهوری اسلامی می‌ماند.

موافقان و مخالفان در فضای مجازی

بحث در فضای مجازی بر سر این‌که باید از آزادی مهدی هاشمی خوشنود بود و یا رویکردی انتقادی داشت همچنان داغ است. برخی از کاربران در تویت‌ها و یا استاتوس‌های فیسبوک نظر خود را در این باره به اشتراک گذاشته‌اند. کاربران موافق آزادی مهدی هاشمی به مخالفان این تصمیم گوشزد می‌کنند که زندانیان سیاسی را نباید به درجه یک و درجه دو تقسیم کرد و از آزادی هرکدامشان باید خرسند بود.

سعید یک کاربر فیسبوک می‌نویسد: «بهتر است ما زندانیان سیاسی را تفکیک نکنیم. به هر حال مهدی هاشمی یک زندانی سیاسی در جمهوری اسلامی بوده فارغ از این‌که او پسر هاشمی رفسنجانی است.» اما کاربری دیگر به نام پوتکین در پاسخ به این نظر نوشته: «پس بازجوهای ستار بهشتی هم زندانی سیاسی هستند. (یا اگر) فردا سعید مرتضوی هم زندانی شود او هم زندانی سیاسی است؟»

فاران کاربر فیسبوک هم می‌نویسد: «مهدی هاشمی زندانی سیاسی نیست. ایشان در تمام عمرش غیر از رانت‌خواری و باج‌گیری فعالیت دیگه‌ای داشته؟» اما علیرضا در پاسخ به این کاربر می‌نویسد: «ظاهرا برخی دوستان معتقدند زمانی می‌توان مهدی هاشمی را زندانی سیاسی دانست که بلایی که سر ستار بهشتی آمد سر ایشان هم بیاید.»

احمد پورنجاتی نماینده سابق مجلس ایران در فیسبوک‌اش نوشت: «هر کس از زندان آزاد بشود ما خوشحال می‌شویم. ‪"چرا مهدی هاشمی آزاد شد"‬ یعنی چه؟ خوب شد که آزاد شد. (این‌که) چرا بقیه آزاد نمی‌شوند، توی قرنطینه تنها هستند، مرخصی ندارند و خانواده‌ی بعضی‌هاشان اذیت می‌شوند … اینها مساله‌ است.»

امیر حسین حاجی رحیمیان خبرنگار صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پس از اعلام میزان وثیقه‌ی مهدی هاشمی در فیسبوک‌اش پرسیده است: «۱۰ میلیارد تومان از چه راهی به دست می‌آید: کمک‌های عام المنفعه خارجی، از درآمد معاملات نفتی، هوشنگ بوذری، از میراث پدری، نیک‌آهنگ کوثر، ماموریت آکسفورد، اصلا ده میلیارد پوله برای ما؟» برخی دیگر از کاربران نیز با اشاره به میزان وثیقه انتقادات مشابهی را مطرح کرده‌‌اند.


باز هم کیش!

همایون خیری خبرنگار ساکن استرالیا از جنبه دیگری به موضوع آزادی مهدی هاشمی پرداخته است: «آدم معترض که بفرستین اوین قهرمان سیاسی میاد بیرون. حالا متهم سیاسی با فایل صوتی اعتراضی که بفرستین اوین رهبر سیاسی از اونجا میاد بیرون. به همت دوستان بالاخره چاقو دسته‌ی خودش رو برید.»

حسین نورانی نژاد، عضو حزب مشارکت و زندانی سیاسی پیشین، آزادی مهدی هاشمی را همچون شمشیر دو دم برای وی می‌داند. وی می‌نویسد: «پیش از انتخابات ۱۳۸۸ مهدی هاشمی گارد بست. بعد از خرداد ۱۳۸۸ هاشمی کیش شد. سه ماه پیش در دوم بهمن مهدی هاشمی از کیش درآمد، قلعه جابه‌جا کرد و چند مهره حریف را در بازی به انفعال کشید.» اشاره نورانی‌نژاد به بازگشت هاشمی به تهران پس از چند سال اقامت در لندن است.

وی می‌افزاید: «دیروز با تودیع وثیقه‌ی معنادار ۱۰ میلیارد تومانی آن هم در بهترین زمان ممکن پس از انتشار فایل سخنانش سربازهای پیرامون شاهش کنار رفتند تا دوباره بشود کیش و حتی ماتش کرد.»

نورانی‌نژاد با اشاره به این‌که مشخص نیست آزادی هاشمی با اجماع نیروهای مقابل‌اش بوده و یا باعث اختلافشان شده، استراتژی محتمل و اجماعی حریف را چنین ارزیابی می‌کند: «دادگاه احمدی‌نژاد در اتهام‌زنی به هاشمی را علم کند و همزمان اتهامات سنگین مهدی هاشمی را برپا دارد. هم ظاهر عدالت دارد و هم با یک تیر دو نشان زده‌اند.» اتفاقی که به باور این عضو جبهه مشارکت پیشتر در ماجرای زندان رفتن همزمان فائزه هاشمی و سعید تاجیک رخ داده است.

این فعال سیاسی حرکت بعدی مهدی هاشمی را نیز حدس زده است: «او فقط می‍تواند با مهره شاه پدر بازی کند. یا با شاه و توان بالای او با ناگفته‌هایی که دارد با حریف پات می‌کند و یا با هم مات می‌شوند.»