شعار «سرنگون باد استبداد» روی دیوار بسیاری از شهرهای شرقی لیبی به چشم می‌خورد. «علی عبدالله صالح، برو بیرون» شعاری است که تظاهرکنندگان در یمن علیه رئیس‌جمهور چندین و چند ساله‌شان می‌دهند. مفسر خبرگزاری آلمان در تفسیری که روز یکشنبه (۲۴ آوریل/۴ اردیبهشت) منتشر شده، می‌نویسد، در نگاه نخست به نظر می‌رسد که کشورهای حاشیه خلیج فارس که روی منابع نفت خوابیده‌اند، از این گونه ناآرامی‌ها به دورند. اما پشت پرده جنگ قدرتی بر سر هژمونی در منطقه در جریان است که معلوم نیست چه کسی در آن برنده خواهد شد.

جنگ لفظی میان ایران و عربستان

او دو قدرت مهمی را که در این مبارزه با هم روبرو هستند، ایران و عربستان سعودی می‌داند که به گفته وی، در روزهای اخیر مشغول جنگ لفظی علیه هم بوده‌اند: ایرانی‌ها در مورد حمله به عربستان سعودی هشدار داده‌اند و سعودی‌ها ایران را متهم به دخالت در امور داخلی کشورهای حاشیه خلیج فارس کرده‌اند. کشورهای غربی نظاره‌گرند و می‌ترسند که مبادا پس از لیبی باز یک کشور دیگر تولیدکننده نفت از کنترل خارج شود.

خبرگزاری آلمان نظر ژنرال منصور الترکی، سخنگوی وزارت کشور عربستان سعودی، را در مورد حرکات اعتراضی در منطقه نقل می‌کند. این ژنرال گفته است: «مسئولان حکومت ایران طوری حرف می‌زنند که انگار اعتراضات کنونی در کشورهای عربی ادامه انقلاب بهمن ۵۷ در ایران است. در حالی که آنچه هم‌اکنون در کشورهایی مثل مصر و تونس رخ می‌دهد با حرکت‌های اعتراضی علیه رژیم فعلی ایران قابل مقایسه است.»

کنترل مردم در عربستان

مفسر خبرگزاری آلمان در مورد کنترل تجمع و حرکت‌های مردم در عربستان سعودی گزارش می‌دهد. او می‌نویسد: «وزیر کشور عربستان سعودی ملک نائف است که سیاستمداری محافظه‌کار به شمار می‌آید و در موردش گفته می‌شود که جانشین پادشاه عربستان، ملک عبدالله، خواهد شد. ماموران امنیتی و پلیس زیر نظر وزارت کشور کار می‌کنند. آنان از جمله در برابر مساجد به چشم می‌خورند و مراقب‌اند که پس از نماز جمعه تجمعی صورت نگیرد که شروع به اعتراض یا بحث سیاسی کند. این ماموران بخصوص در شهرهای شرقی عربستان که منابع نفتی آن فراوان است و اقلیتی شیعی در آن زندگی می‌کند، همواره دیده می‌شوند. در ماه مارس در چندین محله این شهرها تظاهرات چندصدنفره برگزار شد. تظاهرکنندگان علیه تبعیضی که به عنوان اقلیت شیعی حس می‌کردند، اعتراض و نسبت به شیعیان بحرین ابراز همبستگی می‌کردند.»

مفسر آلمانی ادامه می‌دهد: «تظاهرات آنان انتقادی هم به خاندان سلطنتی سعودی بود که در میانه ماه مارس گارد ملی سعودی را به بحرین فرستاده بود. سعودی‌ها از نیروهای امنیتی بحرین حمایت می‌کردند تا بتوانند با اعمال خشونت نقطه پایانی بر اعتراضات مردمی‌ای بگذارند که از ۱۴ فوریه آغاز شده بودند. خواست تظاهرکنندگان که اغلب از اپوزیسیون شیعی بحرین بودند، محدود شدن قدرت خاندان آل خلیفه در بحرین بود.»

اتهام به اپوزیسیون به عنوان «جاسوس ایران»

در تفسیر خبرگزاری آلمان از رفتار خاندان سعودی با تظاهرکنندگان چنین سخن رفته است: «اپوزیسیون را به عنوان جاسوس ایران به باد ناسزا گرفتند. امروز دیگر کسی در میدان لولو در منامه، پایتخت بحرین، دست به تظاهرات نمی‌زند. این میدان برای چندین روز صحنه اعتراض‌اپوزیسیون حکومت بود. اما بهایی که معترضان برای شرکت در تظاهرات پرداختند، بالا بود. در هفته‌های اخیر بسیاری از فعالان سیاسی در بحرین دستگیر شدند. سازمان‌های حقوق بشر گزارش دادند که چندین فعال سیاسی در زندان جان خود را از دست داد‌ه‌اند. پزشکانی که اقدام به مداوای مجروحان کرده‌اند از سوی ماموران اطلاعاتی و امنیتی تهدید شده‌اند. به گفته سازمان دیده‌بان حقوق بشر، از ماه فوریه تا کنون ۱۶۰ نفر از منتقدان به رژیم در عربستان سعودی دستگیر شده‌اند.»

مفسر خبرگزاری آلمان می‌پرسد، در کشوری که حاکم آن نه تنها پادشاه، بلکه «پاسدار کعبه، خانه خدا» به حساب می‌آید، انتقاد از رژیم به چه معناست؟ او در این باره با مفلح القحطانی، رئیس انجمن دفاع از حقوق بشر در عربستان سعودی، به گفت‌وگو نشسته که معتقد است نبایست عربستان را با دیگر کشورهای عربی‌ای مقایسه کرد که در هفته‌های اخیر مردم آنها علیه حاکمان‌شان دست به تظاهرات زده‌اند. القحطانی تاکید می‌کند که «تفاوت مهم این است که کسی در عربستان نمی‌گوید خاندان سلطنتی باید برود».

در هراس از گسترش نفوذ ایران

این فعال حقوق بشر می‌گوید، در ضمن در عربستان هر کس می‌تواند در صورت داشتن درخواست و عریضه به طور مستقیم با پادشاه رابطه برقرار کند. در نتیجه به نظر وی، لزومی به تظاهرات نیست. خود القحطانی در عربستان با موارد نقض حقوق بشری سر و کار دارد چون سوء ‌استفاده از دختران خدمتکار برای مثال اهل سری‌‌لانکا یا دخترانی که به زور و خواست پدر با مردی که نمی‌شناسند باید ازدواج بکنند. القحطانی معروف است به اینکه وقتی موضوع بر سر رفتار با زندانیان باشد و حقوق شاکیان در دادگاه، تا جایی که بتواند با مسئولان امور درمی‌افتد.

اما به نوشته خبرگزاری آلمان، القحطانی هم وقتی سخن از نقش ایران در منطقه به میان می‌آید، مثل بیشتر سعودی‌های سنی اظهار نظر می‌کند. او معتقد است که آمریکایی‌ها با سرنگون کردن صدام حسین، عراق را در سینی نقره‌ای به ایران تقدیم کردند. او می‌گوید که ایران از نفوذ بالایی در میان احزاب شیعی درعراق برخوردار است و این طبیعی است که سعودی‌ها نمی‌خواهند که این اتفاق در مورد بحرین هم بیفتد.

KG/SA