روز دوشنبه، پس  از توافق اوپک و برخی از کشورهای تولید کننده نفت خام غیر عضو، بهای نفت افزایش چشمگیری داشت و به بالاترین حد خود از تابستان سال ۲۰۱۵ تا به امروز رسید.

بر اساس اطلاعات منتشر شده، بهای هر بشکه نفت برنت به ۵۷ دلار و ۸۹ سنت رسید. بهای هر بشکه نفت آمریکا، یعنی وست تگزاس اینترمدیت هم به ۵۴ دلار و ۵۱ سنت رسید که ظرف ماه‌های گذشته بی سابقه بوده است. به این ترتیب بهای نفت خام در قیاس با روز جمعه، ۹ دسامبر، رشدی معادل ۵ درصد داشته است.

علت این افزایش همراهی ۱۳ کشور عضو اوپک و ۱۲ کشور تولید کننده دیگر در زمینه کاهش میزان تولید نفت خام بوده است. پیش از تصمیم اوپک و برخی دیگر از تولید کنندگان، بهای نفت خام به نازل‌ترین سطح خود از سال ۲۰۰۱ به این سو رسیده بود.

بهای نفت خام که زمانی بالغ بر ۱۱۵ دلار برای هر بشکه بود، حتی به ۲۷ دلار برای هر بشکه رسید. از این رو در نشست الجزایر در ماه سپتامبر و سپس در همایش وزیران نفت اوپک در ماه نوامبر، تصمیم گرفته شد از عرضه بیش از تقاضای نفت به بازار خودداری شود تا به این ترتیب بهای نفت افزایش یابد.

بیشتر بخوانید: توافق اوپک و تولیدکنندگان غیراوپک بر سر کاهش تولید نفت

در نشست اوپک تصمیم گرفته شد که میزان تولید کشورهای عضو این سازمان روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه کاهش یافته و به ۳۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز برسد. بر اساس تصمیم وزیران نفت کشورهای عضو اوپک، قرار است که میزان تولید نفت خام این سازمان از سال ۲۰۱۷ آغاز شود و مدت ۶ ماه ادامه یابد.

کشورهای غیرعضو نیز تصمیم گرفتند در همراهی با کشورهای عضو اوپک، میزان تولید نفت روزانه خود را به میزان ۵۵۸ هزار بشکه در روز کاهش دهند که از این بین روسیه پذیرفته روزانه ۳۰۰ هزار بشکه کمتر نفت تولید کند.

گذار از مازاد تولید به کمبود؟

وزیر انرژی روسیه، آلکساندر نوواک یادآور شده که قرار نیست کاهش تولید نفت از همان نخستین روز سال ۲۰۱۷ اجرایی شود. به گفته او روند کاهش تولید تدریجی بوده و در ماه آوریل یا حتی ماه مه به میزان مورد نظر خواهد رسید. قرار بر این است که میزان عرضه نفت خام در سطح جهانی به میزان ۲ درصد کاهش یابد.

بیشتر بخوانید: توافق اوپک باعث افزایش بهای نفت خام شد

کارشناسان درباره تصمیم اوپک و کشورهای غیر عضو نظر واحدی ندارند. همراهی کشورهای عضو اوپک و برخی از کشورهای غیرعضو، پدیده‌ای بی سابقه است. از این رو، برخی از کارشناسان معتقدند که این نقطه عطفی در تاریخ تولید و عرضه نفت محسوب می‌شود و می‌تواند جلوی مازاد تولید نفت خام را در بازارهای جهانی بگیرد.

اگر چنین تصمیمی اجرایی شود، به نظر این دسته از کارشناسان، عرضه نفت خام در نیمه نخست سال ۲۰۱۷ روزانه ۸۰۰ هزار بشکه کمتر از تقاضا برای این فرآورده خواهد بود. و این عاملی برای افزایش بهای آن است.

کارشناسان دیگر در مورد این نکته که کشورهای عضو اوپک و کشورهای دیگر به سهمیه تعیین شده خود پایبند بمانند، تردید دارند. به عنوان نمونه، اویگن واینبرگ، رئیس دایره تحلیل مواد خام کومرتس بانک آلمان معتقد است که تجربه نشان می‌دهد چنین توافق‌هایی بیشتر جنبه کلامی دارند و اجرا نمی‌شوند.

او در مورد نوسانات بازار نفت نیز رویکردی انتقادی دارد و می‌گوید: "افزایش بهای نفت در واکنش نسبت به این تصمیم بیش از هر چیز دیگر، بر گمانه‌زنی استوار است." بسیاری از سرمایه‌گذاران که خواهان افزایش بهای نفت خام هستند، نشست مشترک کشورهای عضو و غیرعضو اوپک را بهانه قرار دادند، تا بر افزایش بهای نفت خام تاثیر نهند.

اویگن واینبرگ معتقد است که باید تا اوایل سال آینده صبر کرد و پس از آن می‌توان نسبت به پایبندی یا عدم پایبندی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به تصمیم خود مبنی بر کاهش میزان تولید، نظر داد.

بیشتر بخوانید: آیا ترامپ نفت را ارزان می‌کند؟

از آن گذشته، بسیاری از تحلیلگران به افزایش تولید نفت آمریکا اشاره می‌کنند. آمریکا ظرف سالیان گذشته بر تولید نفت خام خود به طور چشمگیری افزوده بود. حال آنکه پس از سقوط بهای نفت خام در سال ۲۰۱۴، تولید نفت با روش فرکینگ، به علت پر هزینه بودن، کاهش یافته بود. حال این احتمال وجود دارد که آمریکا با توجه به افزایش بهای نفت، مجددا تولید خود را افزایش دهد. بدیهی است که چنین امری مجددا بر بهای نفت خام تاثیر می‌نهد و باعث کاهش مجدد آن خواهد شد.