مفهوم‌هایی مثل آلمان شرقی، سقوط دیوار برلین و اتحاد دوباره را نوجوانان ۱۷ تا ۱۸ ساله‌ی آلمانی تنها از راه تماشای فیلم‌ها می‌شناسند. برای آن‌ها مهم اتحاد دو آلمان است.

برخی از ‌آن‌ها می‌گویند که در ذهن‌شان دیگر دیواری میان مردم شرق و غرب وجود ندارد. برای نمونه بسیاری از دانش‌آموزان مدرسه‌‌های آلمان می‌گویند که با آلمان متحد بزرگ شده‌اند و دوگانگی‌ای میان بخش‌های آن نمی‌بینند.

خوش‌بینی‌ها و بدبینی‌ها

توماس گنزیکه در یک مؤسسه‌‌ی پژوهش‌های اجتماعی در شهر مونیخ کار می‌کند. این پژوهشگر امور جوانان می‌گوید، ۲۰ سال پس از وحدت آلمان، جوانان در شرق و غرب کشور گروهی همسان هستند. علت این تشابه هم یکسانی چارچوب این مرحله از رشد شخصیتی آن‌هاست.

با نگاهی دقیق‌تر روند دیگری مشخص می‌‌شود: جوانان آلمان غربی از نظر مالی وضع بهتری نسبت به شرق دارند. به همین ترتیب جوانان شرق آلمان با خوش‌بینی کمتری به ‌آینده می‌نگرند و نگران وضع زندگی خود هستند. از دید گنزیکه، این حالت به هیچ وجه عجیب نیست؛ زیرا بیکاری جوانان در شرق دو برابر غرب است. البته خانواده‌ها در بعضی موارد در تأمین هزینه‌های زندگی و تحصیل به فرزندان خود کمک می‌کنند.

شرقی‌ها سیاسی، غربی‌ها مرفه

ژوزفین و ماتئو دو نوجوان آلمانی هستند که گاهی وقت خود را صرف موسیقی می‌کنند. در زندگی ماتئو همه چیز حول موسیقی می‌گردد. البته او به سیاست علاقه دارد؛ اما فعالیت سیاسی را نمی‌پسندد. در یکی از کنسرت‌های اخیر در شهر لایپزیک او به این نکته پی برده که جوانان شرقی به شدت سیاسی هستند. آن‌ها فعالیت‌های ضد جنگ، مباره با نئونازی‌ها و ... را آشکارا به نمایش می‌گذارند؛ کاری که در غرب آلمان بیشتر در راه‌پیمایی‌ها به چشم می‌خورد.

در شرق ‌آلمان جوانان بسیاری با پیراهن‌های آستین کوتاه و نقش‌های سیاسی می‌گردند. به نظر می‌رسد در شرق جوانان باورهای سیاسی خود را آسان‌تر در عرصه‌ی عمومی نشان می‌دهند.

نمونه: در میان نوجوانانی که در روستای اوزه‌دوم در ایالت مکلنبورگ - فورپومرن زندگی می‌کنند، گرایش‌های راست افراطی نیز به چشم می‌خورد. یک گروه موسیقی راست‌گرا در این روستا فعال است. بسیاری از جوانان این روستا به تقلید از این گروه با پیراهن آستین کوتاه و شبیه نئونازی‌ها به این سو و آن سو می‌روند.

جوانان غرب، نزدیک‌تر به نظام دولتی

البته نئونازی‌ها در شرق آلمان یک اقلیت هستند. به گفته‌ی گنزیکه، جوانان شرق آلمان بیشتر نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آلمان را به پرسش می‌گیرند تا همسالان آن‌‌ها درغرب. علت آن است که پدر و مادرها، مدرسه و رسانه‌های گروهی در غرب آلمان، بیشتر حالت تفاهم و اعتماد به نظام سیاسی را دارند.

بسیاری از جوانان شرق نیز بر این باورند که غرب آلمان آینده و چشم‌انداز بهتری برای آموزش و کار در اختیار آن‌ها می‌گذارد؛ جایی که نظام اقتصادی به نظر آن‌ها بسیار کارآمدتر است.

Birgit Görtz

FS/SA