روز دوشنبه دوم اردیبهشت (۲۲آوریل) محمد نجار وزیر کشور ایران از ثبت‌نام بیش از ۳۵۰هزار نفر برای چهارمین دوره‌ی انتخابات شورای شهر و روستا خبر داد. در این میان در حدود ۴هزار نفر برای ۳۱ کرسی شورای شهر تهران ثبت‌نام کرده‌اند.

بر اساس آمار منتشر شده ۸۲ درصد از کاندیداها برای انتخابات شوراهای روستایی و ۱۸ درصد برای شوراهای شهری ثبت‌نام کرده‌اند.

بر اساس قوانین ایران صلاحیت کاندیداها پیش حضور در رقابت انتخاباتی باید بررسی شود. انتخابات شورای شهر و روستا در ایران همزمان با انتخابات ریاست جمهوری در خردادماه سال جاری خورشیدی برگزار خواهد شد.

کاندیداهای انتخابات شوراها از نگاه آمار

انتخابات شوراها نسبت به انتخابات مجلس و ریاست جمهوری کمتر رنگ و بوی سیاسی دارد. گرچه در شهرهای بزرگ و خصوصا تهران رقابت اصلی میان جریانات عمده سیاسی است اما در سایر مناطق ایران، مناسبات قومی و محلی تعیین کننده است.

بر اساس آخرین آمار وزارت کشور ایران درصد قابل توجهی از کاندیداها چهارمین دوره انتخابات شوراها را جوانان تشکیل می‌دهند. ۳۹ درصد از کاندیداها بین ۲۵ تا ۳۵ سال سن دارند. ۲۳ درصد از کاندیداهای انتخابات را نیز گروه سنی ۳۶ تا ۴۵ سال تشکیل می‌دهند.

بیش از ۷۷ درصد از کاندیداهای شورای شهر‌ها مدرک لیسانس، فوق لیسانس یا دکترا دارند. این آمار در میان کاندیداهای روستاها تنها کمی‌بیشتر از ۷ درصد است.

از سوی دیگر ۹۷ درصد کاندیداهای شورای شهر تهران دارای مدرک لیسانس و بالاتر هستند. از این میزان ۳۱ درصد مدرک فوق لیسانس و ۱۰ درصد مدرک دکترا دارند. ۸۰ درصد از این کاندیداها نیز متاهل‌اند. ۶۹ درصد نیز در گروه سنی ۲۵ تا ۴۵ سال قرار می‌گیرند که ۷ درصد بیشتر از متوسط کشوری این آمار است.

آرایش نیروهای سیاسی با چاشنی چهره‌های مطرح

افسانه‌ بایگان بازیگر سرشناس سینمای ایران آخرین ساعات ثبت نام در فرمانداری تهران حاضر شد و خود را کاندیدای انتخابات شورای این شهر کرد. وی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر تصرح کرد که کاندیدای جریان حامی دولت در این انتخابات خواهد بود.

وی به صراحت می‌گوید که از سوی "نهاد ریاست جمهوری" در انتخابات شوراها کاندیدا شده است. تعداد دیگری از هنرمندان و ورزشکاران نیز به عنوان نزدیکان دولت محمود احمدی‌نژاد کاندیدا شده‌اند. احمد نجفی بازیگر سینما و تلویزیون یکی دیگر از این افراد است.

چند چهره سیاسی از جمله محمد رضا اسکندری، عبدالرضا شیخ‌الاسلام و حمید بهبهانی وزاری سابق دولت احمدی‌نژاد نیز برای انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند. پروین احمدی‌نژاد، خواهر محمود احمدی‌نژاد نیز دیگر کاندیدای این دوره است.

در میان اسامی اصلاح‌طلبان نیز می‌توان چهره‌های شاخص سیاسی را یافت که کاندیدای انتخابات شورای شهر تهران شده‌اند. مرتضی حاجی، احمد مسجد جامعی، معصومه ابتکار، فاطمه راکعی، محمدعلی نجفی و محسن هاشمی رفسنجانی از جمله شاخص‌ترین چهره‌هاس اصلاح‌طلب هستند.

در میان لیست اسامی نزدیک به اصلاح‌طلبان نام عبدالحسین مختاباد (خواننده) و هادی ساعی (قهرمان تکواندو جهان و عضو فعلی شورای شهر) نیز دیده می‌شود.

از دیگر چهره‌های مستقل و همچنین اصولگرایی که برای این انتخابات کاندیدا شده‌ان می‌توان به علیرضا دبیر(قهرمان کشتی و عضو فعلی شورای شهر)، آرش میراسماعیلی (قهرمان جودو)، مهدی چمران(رئیس فعلی شورای شهر)،اسدالله عسگر اولادی (فعال اقتصادی)،زهره حقیقی (مادر محسن روح الامینی از قربانبان حوادث زندان کهریزک)، میرشاد ماجدی (سرپرست باشگاه استقلال)، حمید سوریان(قهرمان کشتی فرنگی جهان) و امین و امید زندگانی (بازیگر سینما و تلویزیون) اشاره کرد.

کاری که به دست کاردان سپرده نشد

برخی کارشناسان حوزه شهری معتقدند که اهمیت و کارکرد شوراها در ایران به درستی درک نشده است. این کارشناسان به عدم سنخیت کاندیداهای این انتخابات با وظایفی که باید بر عهده بگیرند، اشاره دارند.

اولین دوره شوراها در ایران همزمان با حضور اصلاح‌طلبان در حکومت بود. این حضور موجب شد که فضای انتخابات شوراها نیز رنگ بوی سیاسی بیشتری بگیرد. روندی که بعدها بیشتر در شهرهای بزرگ و خصوصا پایتخت ایران دیده شد.

در دوره‌های بعد جریان‌های سیاسی سعی کردند که از حضور هنرمندان، ورزشکاران و چهر‌ه‌های مطرح محلی برای کنترل شوراها استفاده کنند. در این دوره از انتخابات نیز حضور هنرمندان و ورزشکاران توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. البته این حضور منتقدان و هوادارانی دارد.

به نظر می‌رسد نزاع اصلی میان کسانی است که به کارکرد شوراها را در کمک به روند توسعه شهری می‌دانند. اصول این نوع توسعه بیشتر بر مبنای افزایش ساخت سازها و گسترش خدمات شهری بنا شده است. در این نگاه توسعه فرهنگی و رجوع به متوسط خواست شهروندان در درجه پایین‌تری از اهمیت قرار دارد. مجریان این نوع توسعه بیشتر مدیران اجرایی و سیاسی هستند.

اما از سوی دیگر کارشناسانی هستند که مفهوم توسعه شهری را تنها در مفهوم معماری و شهرسازی جستجو نمی‌کنند. به باور این عده در توسعه شهری بی توجه‌ای به روابط انسانی و نقش عمده طبقه متوسط در ساختار فرهنگی ان می‌تواند هویتی بیگانه با شهروندان برای شهرها رقم بزند.

علی نوذرپور، کارشناس مدیریت شهری در یادداشتی در شماره روز سه‌شنبه سوم اردیبشهت روزنامه بهار می‌نویسد: «تاکنون نگاه عمرانی به مدیریت امور شهری و روستایی حاکم بوده است و از شورا‌ها صرفا استفاده کاری و فعالیت عمرانی شده است. در حالی‌که نگاه قانون اساسی به شوراها نگاهی اجتماعی است.»

به باور این کارشناس در پس انتخابات شوراها، شهرها و روستا‌ها باید "به معنای درست و حقیقی‌اش در اختیار مردم قرار گیرد و هیچ امر یا تصمیمی خارج از معدل نظرات و دیدگاه مردم توسط مدیران شهری و روستایی صورت نپذیرد."

نوذرپور از این منظر حضور هنرمندان و ورزشکاران را مثبت ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: «هنرمندان و ورزشکاران و سایر اقشار اجتماعی با حضور خود در شوراها امکان مشارکت و همراهی مردم را در تصمیم‌گیری‌های مدیریت شهری فراهم می‌کنند».