مونیکا هاوزر Monika Hauser سال‌هاست در مناطق جنگی به کمک رسانی به کسانی مشغول است که از خشونت جنسی جان به در برده‌اند. اینک از او به پاس زحمات خستگی‌ناپذیرش تقدیر می‌شود.

این پزشک ۵۱ ساله اهل کلن آلمان، از سوی مجله "ریدرز دایجست Reader’s Digest" به عنوان "اروپایی سال ۲۰۱۱" برگزیده شده است. او شانزدهمین برنده این جایزه است که هر سال اعطا می‌شود.

«درمانگر روح»

زنی اهل کوزوو که مایل است نامش اعلام نشود در باره مونیکا هاوزر با احترام تمام نوشته است: «بعضی پزشکان، درمانگر چشم‌اند یا گوش یا قلب. ما در شما درمانگر روح را یافته‌ایم.»

از سال ۱۹۹۶ تا کنون سردبیران مجله "ریدرز دایجست" در ۱۹ کشور اروپایی، شخصیت‌هایی را که به بهترین وجه سنن و ارزش‌های اروپا را تجسم می‌بخشند، به عنوان "اروپایی سال" برمی‌گزینند.

جایزه "اروپایی سال" بالغ بر ۵۰۰۰ یورو است که طی چند ماه آینده به طور رسمی به مونیکا هاوزر اهدا خواهد شد. معرفی "اروپایی سال" در شماره ماه فوریه "ریدرز دایجست" انجام می‌گیرد که در آلمان و اتریش در روز ۲۴ ژانویه منتشر می‌شود.

مرکز کمک به زنان خشونت‌دیده در جنگ

از زندگی‌نامه مونیکا هاوزر می‌توان دریافت که تا چه حد این پزشک ایتالیایی تبار که در سوییس بزرگ شده، با قبول شرایطی سخت در اوضاعی خطرناک به فعالیت امدادگرانه خود دست زده است. او و سازمانی که تاسیس کرده، "مدیکا موندیال medica mondiale"، در سراسر جهان، از جمله در بالکان، افغانستان، لیبریا یا جمهوری دمکراتیک کنگو، به قربانیان خشونت جنسی کمک کرده‌اند.

مونیکا هاوزر کار خود به عنوان فعال اجتماعی را در اواخر سال ۱۹۹۲ آغاز کرد. در آن موقع اخباری تصورناپذیر درمورد اعمال وحشیانه در جنگ بالکان انتشار یافته بودند. مونیکا هاوزر از زنان آواره مسلمان شنیده بود که سربازان صرب به آن‌ها تجاوز کرده‌اند. او در باره انگیزه خود برای کمک‌رسانی به خبرنگاران گفته است: «احساس کردم باید کاری بکنم. این احساس من بود. می‌دانستم که این زنان به مکانی نیاز دارند که بتوانند به آن مراجعه کنند و در آن احساس امنیت داشته باشند.»

هاوزر تصمیم گرفت برنامه زندگی‌اش را تغییر دهد تا بتواند در کنار جان‌بدربردگان از خشونت جنسی بایستد. او به شهر صنعتی زنیتسا در بوسنی سفر کرد و در آن‌جا در سال ۱۹۹۳ مرکزی برای کمک درمانی پزشکی و روانی به قربانیان خشونت جنسی تاسیس کرد.

او توانست همکاری ۲۰ پزشک، روانشناس و پرستار زن اهل بوسنی را با سازمان خود جلب و کمک مالی از طریق اعانه از آلمان جمع‌آوری کند.

وضعیت قربانیان خشونت جنسی

مونیکا هاوزر در مصاحبه با "ریدرز دایجست" در مورد قربانیان خشونت جنسی که او شناخته، گفته است: «زنانی که به مرکز ما مراجعه می‌کردند، بر اثر تجاوزها و نیز هفته‌ها و ماه‌ها حبس و فرار، به شدت آسیب روحی دیده بودند.» به گفته هاوزر، این زنان از کابوس، احساس ترس و دردهای جسمانی رنج می‌برند، «اما بجای حمایت و حفاظت، آنان را طرد می‌کنند و مورد تبعیض قرار می‌دهند».

خود او هم طی فعالیتش مدام با خطر روبرو شده است. برای نمونه، یک بار که او با اتوبوس در بوسنی سفر می‌کرد، گروهی از شبه‌نظامیان کرواتی او و دیگر مسافران را مجبور کردند پیاده شوند؛ سپس آنان را به دو گروه تقسیم کردند: یک گروه خارجی‌ها و کروات‌ها و گروه دیگر مسلمانان. هاوزر توانست با شجاعت و سرسختی از همکار مسلمانش حفاظت کند. وی بعدها شنید که باقی مسافران را به اردوگاهی برده و به برخی زنان مسافر تجاوز کرده بودند.

گسترش فعالیت سازمان "مدیکا موندیال"

سازمان "مدیکا موندیال" هم اکنون در سراسر جهان فعال است. طبق آمار غیررسمی، این سازمان تا کنون به ۷۰ تا ۱۰۰ هزار زن قربانی خشونت جنسی کمک کرده است. این سازمان در پایان دهه ۱۹۹۰ بخاطر شمار بالای زنانی که در جنگ کوزوو مورد تجاوز قرار گرفته بودند چند مرکز درمانی در دیگر شهرهای بالکان گشود.

فعالیت این سازمان در افغانستان از سال ۲۰۰۲ و در لیبریا از سال ۲۰۰۶ آغاز شد. پس از آن "مدیکا موندیال" در همکاری با سازمان‌های امدادگر دیگر مراکزی را در جمهوری دمکراتیک کنگو، اوگاندا و اسراییل افتتاح کرد. زنان کشورهای مختلف گفته‌اند که زندگی‌شان به پاس کمک‌های مونیکا هاوزر و شبکه‌کمک‌رسانی او تغییر کرده است.

تاکید بر لزوم بهبود وضع حقوق زنان

مونیکا هاوزر بموازات کمک‌های درمانی و روانی‌ای که می‌کند، در سخنرانی‌ها و کنفرانس‌های گوناگون از دولتمردان جهان می‌خواهد که بیش از پیش به حقوق زنان توجه کنند. وی در این مورد می‌گوید: «در اغلب موارد رفتار با زنان پس از جنگ بدتر از زمان جنگ است. طبق شواهد، بلافاصله پس از جنگ بر میزان خشونت علیه زنان افزوده می‌شود.»

او افغانستان را مثال می‌آورد و می‌گوید: «برای نمونه در افغانستان دیگر مشکل زنان تجاوز حین جنگ نیست، بلکه مشکل آن پدری است که از دخترش می‌خواهد با مردی ازدواج کند که ۲۰ سال مسن‌تر از اوست یا همسری است که او را می‌زند و به او تجاوز می‌کند.»

این واقعیت که بسیاری از مردان بخاطر چنین اعمالی مجازات نمی‌شوند، مونیکا هاوزر را برآشفته می‌سازد. بدین جهت او سیاستمداران اروپایی را فرامی‌خواند اراده سیاسی از خود نشان دهند و از نفوذ خود بر کشورهای واقع در مناطق جنگی برای پیگرد آمران و عاملان خشونت‌های جنسی علیه زنان استفاده کنند.

KG/JT