حسین شمخانی؛ "سلطان" مبادله نفت در برابر اسلحه با روسیه
۱۴۰۳ دی ۵, چهارشنبه
همه "هکتور" صدایش می‌زنند، نامش اما حسین شمخانی است، پسر علی شمخانی، مشاور خامنه‌ای، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و وزیر دفاع سابق جمهوری اسلامی ایران.
حسین شمخانی مالک چندین شرکت نفتی، کشتی‌رانی و ظاهرا مشاوره‌ای است از جمله شرکت کشتی‌رانی کریوس Crios Shipping LLC در دوبی. بنا بر گزارش تحقیقی بلومبرگ، این شرکت حداقل دو کشتی در سال گذشته حامل اسلحه، پهپاد و کالاهایی با مصرف دوگانه را از طریق دریای خزر به روسیه فرستاده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی که روز سه‌شنبه ۲۴ دسامبر (۴ دی‌ماه) منتشر شد، با دهها مقام امریکایی، اروپایی و بریتانیایی و نیز کسانی که از این موضوع مطلع هستند صحبت کرده و توانسته اطلاعاتی درباره معامله تهاتری ایران و روسیه که عمدتا از طریق شرکت‌های حسین شمخانی انجام می‌شوند، به دست آورد.
بلومبرگ درباره حسین شمخانی نوشته است: «یک سرمایه‌دار نفتی ایرانی که توانسته است بی سر و صدا خود را در قلب سیستم مالی غرب جای دهد، در میان کادری از بازرگانان که در حال انتقال تسلیحات از طریق دریای خزر به روسیه هستند و به مسکو در جنگ با اوکراین کمک می‌کنند.»
تهاتر نفت با اسلحه میان ایران و روسیه
به گفته منابع بلومبرگ که به شرط فاش نشدن نامشان با این خبرگزاری صحبت کرده‌اند، مسکو هزینه انتقال این سلاح‌ها را با محموله‌های نفتی پرداخت می‌کند، نوعی تجارت تهاتری که به دلیل تشدید تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه روسیه و ایران به شدت افزایش یافته است.
به گفته منابعی که تبادلات تجاری را رصد می‌کنند، شبکه شرکت‌های شمخانی بیش از یک‌چهارم ارسال سلاح از ایران به روسیه را انجام میدهند. بلومبرگ از این شبکه با نام "امپراطوری شمخانی" نام برده و نوشته این شبکه همچنین شامل یک صندوق تامین مالی است که از دفاتری در لندن، ژنو و سنگاپور و نیز یک شرکت تجارت کالا در دوبی که مستقیما با شرکت‌های بزرگ نفتی سرو کار دارد، هدایت می‌شود.
این گزارش در زمانی منتشر شده که ایران و روسیه همکاری‌های تسلیحاتی خود را افزایش داده و همچنان از افشای جزییات این همکاری خودداری می‌کنند. هردو کشور تحت تحریم‌های سنگین دولت‌های غربی قرار دارند.
بیشتر بخوانید: توافقنامه راهبردی جامع مسکو و تهران به‌زودی امضا می‌شود
جان بولتون که در حال حاضر گروه تحقیقاتی سیاست خارجی بنیاد امنیت و آزادی آمریکا مستقر در واشنگتن را اداره می‌کند، به بلومبرگ گفته است: «اینطور که من می‌فهمم، شبکه شمخانی در ارتباط با قراردادهای پهپاد برای استفاده در اوکراین فعالیت می‌کند.»
نمایندگان دولت‌های ایران و روسیه و نیز شرکت کریوس از پاسخ به بلومبرگ درباره این گزارش خودداری کردند.
یکی از وکلای شمخانی نیز که همواره از گزارش‌های بلومبرگ درباره روابط تجاری انتقاد می‌کند به ایمیل‌های بلومبرگ در این زمینه پاسخ نداده است.
یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته ایالات متحده درباره تعمیق و گسترش روابط امنیتی میان ایران و روسیه از زمان آغاز جنگ تجاوزگرانه مسکو علیه اوکراین هشدار داده است. او به بلومبرگ گفته است: «این همکاری تهدیدی برای امنیت اروپاست و نشان میدهد که ایران چگونه نفوذ مخرب خود را فراتر از خاورمیانه به تمام دنیا گسترش داده است.»
تغییر مسیر از مدیترانه به خزر
بر اساس داده‌های ردیابی کشتی، گردآوری شده توسط بلومبرگ، از اواسط سال ۲۰۲۳ چندین کشتی شرکت کریوس که سابق بر این در دریای مدیترانه و دریای سیاه رفت و آمد داشتند، به یکباره مسیر خود را به دریای خزر تغییر دادند و رفت و آمد میان ایران و روسیه را آغاز کردند.
این کشتی‌ها شامل کشتی "سی‌کاستل" که با نام "توکا" نیز شناخته می‌شود و "سی آنکور" هستند که به نام "روجا" نیز شناخته می‌شود. اما منابع مطلع به بلومبرگ گفته‌اند که اینها تنها کشتی‌های شرکت کریوس نیستند که در دریای خزر میان ایران و روسیه رفت و آمد می‌کنند.
بیشتر بخوانید: بلومبرگ از "همکاری محرمانه" هسته‌ای روسیه با ایران خبر داد
اطلاعات جمع‌آوری شده از سوی بلومبرگ نشان میدهند که در سال جاری میلادی هر دوی این کشتی‌ها حداقل پنج‌بار از بنادر ایران به بندر آستراخان روسیه سفر کرده‌اند.
از نظر استانداردهای کشتی‌رانی بین‌المللی، دو کشتی سی آنکور و سی کاستل بسیار باریک هستند اما برای انتقال سلاح در مسیرهای کوتاه در دریای خزر کافی هستند. این دو کشتی سه و چهار هزار تُن ظرفیت حمل بار دارند؛ چیزی حدود یک‌صدم ظرفیت کشتی‌های باری غول‌پیکر که در اقیانوس‌ها حمل و نقل انجام میدهند.
کشتی سی‌آنکور ۱۰۸ متر طول دارد و در سال ۱۹۸۴ در رومانی ساخته شده است. کشتی سی‌کاستل نیز سال ۱۹۸۳ در شوروی سابق ساخته شده و یک متر کوتاهتر است.
پایگاه داده‌های شرکت S&P Global نام کشوری را که این دو کشتی در آنجا ثبت شده‌اند مشخص نکرده است. اما داده‌های ضبط‌شده توسط شرکت اطلاعات دریایی Pole Star Global نشان میدهند که هر دوی این کشتی‌ها با پرچم پالائو، جزیره‌ای در اقیانوس آرام در حرکتند که در لیست سیاه بین‌المللی قرار دارد.
محموله‌هایی که ثبت نمی‌شوند
افشا شدن تجارت نفت در برابر اسلحه میان ایران و روسیه، توسط گروه روزنامه‌نگاری تحقیقی بلومبرگ و در مصاحبه با دهها منبع مطلع انجام شده است. در این گزارش تحقیقی اما روشن نیست که چه میزان اسلحه توسط کشتی‌های شرکت شمخانی یا سایر شرکای او به روسیه منتقل شده است. منابع مطلع به بلومبرگ گفته‌اند که این محموله‌های تسلیحاتی برای جلوگیری از به‌جا گذاشتن ردپای کاغذی در هیچ بارنامه‌ای ثبت نشده‌اند.
شرکت کشتی‌رانی کریوس Crios Shipping LLC که شرکت مرکزی کشتی‌رانی در دریای خزر است، اکتبر ۲۰۲۲ در دوبی تاسیس شد. در وبسایت این شرکت آمده است که یک شرکت مدیریت کشتی‌رانی بین‌المللی است اما هیچ اطلاعاتی درباره صاحب یا مدیران آن منتشر نشده است.
منابع مطلع به بلومبرگ گفته‌اند که این شرکت تنها یکی از مجموعه شرکت‌های کشتی‌رانی است که شمخانی بر آنها نظارت می‌کند از جمله شرکت Oceanlink Maritime DMCC و شرکت کشتی‌رانی "کوبان". برخی از کارکنان شرکت‌های کشتی‌رانی در کنار کارمندان صندوق تامین و شرکت‌های تجارت نفت شمخانی می‌نشینند و اغلب کارمندان نیز شمخانی را "هکتور" صدا می‌زنند.
بیشتر بخوانید: کشتی روسی "حامل موشک‌های بالستیک ایران" در خزر مشاهده شد
یکی از مقامات سابق دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت‌خزانه داری آمریکا که متخصص ردیابی محموله‌های دریای خزر و تجزیه و تحلیل مالکیت کشتی‌ها در ناوگان به اصطلاح "تاریک" است، به بلومبرگ گفته شرکت کریوس "ارتباط تنگاتنگی" با اوشن‌لینک و کوبان دارد که به نمایندگی از لجستیک نیروهای مسلح وزارت دفاع ایران عمل می‌کند.
در ماه آوریل ایالات متحده شرکت اوشن‌لینک و ۱۳ کشتی باربری آن را تحریم کرد بدون آنکه نامی از شمخانی و ارتباطش با این شرکت برده شود.
دو شرکت اوشن‌لینک و کوبان به سوالات بلومبرگ در این باره پاسخ نداده‌اند.
بهنام بن‌طالب‌لو، کارشناس امنیتی ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی به بلومبرگ گفته است: «اجرای تحریم‌ها علیه این شبکه‌های تهاتری بسیار سخت‌تر است، به‌ویژه وقتی تسلط تاریخی روسیه در منطقه را در نظر بگیرید.»
به گفته او "هدف کوتاه‌مدت باید این باشد که این شبکه‌ها تحت نظر قرار بگیرند".
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
ماه گذشته خبرگزاری بلومبرگ فاش کرد که وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا در حال بررسی ارتباط بانک جی‌پی مورگان با صندوق سرمایه‌گذاری "اوشن لئونید" (Ocean Leonid Investments) است که گفته می‌شود بخشی از شبکه حسین شمخانی است. این بررسی بر رعایت قوانین بانکی و فعالیت‌های شمخانی متمرکز است.
در سپتامبر سال جاری میلادی نیز ۱۲ منبع به خبرنگاران بلومبرگ گفتند که گروه اقتصادی "میلاووس" به رهبری حسین شمخانی، با نام مستعار "هکتور"، از دو سال پیش طبقه سی‌وهشتم یک برج لوکس در دبی را اجاره کرده و پس از مدتی کوتاه در بازار جهانی انرژی به نفوذ زیادی دست یافته است. بررسی‌ها نشان میدهد که دفتر شرکت اوشن لئونید نیز در همان برج مستقر است.
در این گزارش آمده است: «شرکت میلاووس با مدیریت حسین شمخانی در دبی، از طریق فروش کالاهایی از مبدا ایران، روسیه و جاهای دیگر میلیاردها دلار به دست آورده است.»
در سال ۲۰۲۰، وزارت خزانه‌داری آمریکا برخی مقامات ارشد رژیم ایران، از جمله علی شمخانی را به دلیل نقش کلیدی او در اجرای سیاست‌های داخلی و خارجی رهبر جمهوری اسلامی تحریم کرد.