حضور داعش در ایران؛ باورها و تردیدها
۱۳۹۵ شهریور ۹, سه‌شنبه
مقامهای ایرانی از "در اختیارگرفتن خانههای تیمی داعش"، "کشف کمربندهای انفجاری"، "جلوگیری از انفجارهای تروریستی از جمله در متروی تهران"، "ممانعت از پیوستن ۱۵۰۰ جوان ایرانی به داعش" و "کشته شدن عناصر داعشی" خبر میدهند.
بیشتر بخوانید:وزیر اطلاعات ایران: از پیوستن ۱۵۰۰ جوان به داعش جلوگیری کردیم
صحنه جرم و محل اتفاق گاهی در کرمانشاه یا کردستان و گاهی هم در سیستان و بلوچستان بوده است؛ می‌توان گفت که بیشترین دستگیریها و "عملیات ضد داعشی" در مناطق سنینشین کشور انجام گرفته است. در ۲۵ خرداد امسال در تهران نیز دو تن از "تروریستها" دستگیر شدند. فیلم اعتراف "عناصر دستگیر شده داعش" توسط وزارت اطلاعات پخش شد. بنا بر اطلاعاتی که در این فیلم داده شد قرار بوده دستگیرشدگان در ۵۰ نقطه تهران بمب منفجر کنند.
اعدام دسته جمعی ۲۲ کرد اهل سنت در روز سه‌شنبه ۲ اوت (۱۲ مرداد) در زندان رجایی‌شهر کرج نیز همزمان با انتشار گسترده این خبرها در رسانههای ایران صورت گرفت.
تردید مقامات ایرانی درباره حضور داعش در ایران
گروه دولت اسلامی (داعش) در جغرافیای "خلافت دولت اسلامی" خود ایران را به سه قسمت تقسیم کرده است. درباره پیوستن ایرانیان به این گروه آمار و اطلاعات موثقی در دست نیست. طبق اخبار منتشره، این گروه تا بحال در ایران عملیات انتحاری نیز انجام نداده است.
برخی از مقامهای ایرانی حضور داعش و جریانی همسو با آن در خاک ایران را قبول ندارند. از جمله حجت الاسلام علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیتهای دینی و مذهبی، حضور داعش در مناطق سنینشین کشور را تائید نمیکند. به گفته وزیر اطلاعات سابق در دوره محمد خاتمی، در میان اهل سنت ایران همسویی با داعش وجود ندارد. خبرگزاری دولتی ایرنا پیشتر از قول یونسی نوشته بود: «در ایران جریان همسو با داعش نداریم و در بین اهل سنت نیز چنین افرادی نداریم و اگر کسی هم به صورت فردی و موردی پیدا شود، قطعا مورد سرزنش اهل سنت است.»
بیشتر بخوانید:امیرعبداللهیان: جلوی انفجارهای تروریستی در متروی تهران را گرفتیم
همچنین سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران، در تاریخ ۳۰ تیر امسال به خبرگزاری مهر در خصوص وضعیت امنیتی کشور گفت که "زمینه تلاش داعش در ایران فراهم نیست".
"استانهای سنینشین داعش پرور نیستند"
کم نیستند منتقدانی که معتقدند "بزرگنمایی حضور داعش در ایران" به منظور سرکوب پیروان اهل سنت انجام میگیرد.
تقی رحمانی، روزنامه‌نگار و فعال ملی مذهبی، به دویچه وله میگوید که پایههای حضور داعش در ایران ضعیف است. آقای رحمانی دلایل این پدیده را این گونه توضیح میدهد: «چهرههای شاخص و روحانیان اهل سنت گرایشی به داعش ندارند. "مکتب قرآن"، آقای حسن امینی (حاکم شرع مردمی کردستان) یا خود مولوی عبدالحمید (امام جمعه اهل سنت زاهدان) با داعش مرز دارند. کردستان هم شرایط فرهنگی و مذهبی باز و نگاه مذهبی باز دارد و داعشپرور نیست.»
آقای رحمانی ادامه میدهد: «گروههای سازمان یافته و مسلح در بلوچستان هم بودند ولی اهل سنت که طرفدار ریگی نبودند. بنابراین بستر اجتماعی جذاب برای عضوگیری داعش در کردستان، سیستان و بلوچستان و استانهای سنینشین کشور وجود ندارد و این بستر نباید بوجود بیاید.»
امکان ایجاد زمینه حضور داعش در ایران
احضار و بازجویی برخی روحانیان سنی و فشار به پیروان آنان، به گفته آقای رحمانی، فضا را تنگتر میکند. او می گوید: «بحث ما با جمهوری اسلامی این است که شما که این فضا را میبندید، فضا برای داعش بوجود میآورید. اگر گروههایی به سبک داعش بخواهند فعالیت بکنند، در جامعه ایران حمایت اجتماعی نمیشوند. چنین بستری هنوز وجود ندارد. ولی با تندرویهایی که هست، متاسفانه این بستر ممکن است پدید بیاید. اعدام کردن [اشاره به اعدام دستهجمعی ۲۲ تن از زندانیان کرد اهل سنت] نادرست بود و این گونه اعدامها میتواند زمینه فرهنگی و اجتماعی را برای حضور داعش پدید آورد. وقتی به مولوی عبدالحمید یا کاک حسن امینی میدان داده نمیشود، این زمینه شاید بوجود بیاید. در جامعه اهل سنت بستر اجتماعی برای حضور داعش نمیبینیم و من این را فقط به حساب گرایش و رشد فرهنگی کل ایران میدانم که رهبران اهل سنت هم در رشد آن نقش تعیینکنندهای دارند.»
تقی رحمانی خاطرنشان میکند که "به بهانه مبارزه با داعش نباید حقوق شهروندی اهل سنت پایمال شود".
نظر حزب دمکرات کردستان ایران
به گفته برخی فعالان حقوق بشر محلی، "کشف خانههای تیمی داعش" و همچنین دستگیریهای اخیر در شهرهای کردنشین کشور با اعلام اتخاذ مشی مسلحانه توسط "حزب دمکرات کردستان ایران" همزمان بوده است.
حسن شرفی، جانشین دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران، در مصاحبه با دویچه وله در ارتباط با این موضوع میگوید: «داعشی که در ایران وجود داشته باشد خود جمهوی اسلامی ایران است. ما داعش سنی داریم و داعش شیعه هم داریم و این از نوع شیعهاش است. همه شواهد و قرائن نشان میدهند که پیدایش داعش برای جمهوری اسلامی نعمتی بوده است. چرا که پیدایش داعش باعث شده خواست جمهوری اسلامی که سعی میکرد نفوذ بیشتری در عراق و سوریه داشته باشد، برآورده شود. ایران اکنون هم در سوریه دخالت مستقیم و آشکار دارد و هم در عراق که به بهانه داعش "حشد الشعبی" درست کرده که شبیه بسیج جمهوری اسلامی ایران است.»
بیشتر بخوانید:اعتراض شدید رهبران اهل سنت ایران به اعدامها
این مسئول حزب دمکرات کردستان ایران معتقد است که "حمله داعش به منطقه اقلیم کردستان عراق هماهنگ با خواست ایران بوده تا حکومت اقلیم تضعیف، اختیاراتش در بغداد کم و منطقه جغرافیاییاش محدود شود".
"اعدام پیروان اهل سنت به بهانه حضور داعش"
حسن شرفی در ادامه صحبتهای خود انتقاد میکند: «آنهایی را که در ایران اعدام میکنند اینها مسلمانان سنی هستند و هیچ حرکت تند یا خشونتآمیزی هم نکرده بودند. چرا مقامات قضایی مدرکی نشان نمیدهند و چرا محاکمات اینها را علنی نمیکنند. من فکر میکنم که داعشی در ایران وجود ندارد و جمهوری اسلامی میخواهد که مخالفین خود را با هر ایده و افکاری هم که باشد به داعش منتسب بکند، برای اینکه افکار عمومی را نسبت به اقدامات خشونتآمیزی که علیه اهل سنت میکند، آماده سازد.»
جانشین دبیرکل حزب دمکرات کردستان ایران در ادامه تصریح میکند: «به نظر ما یک نظام ایدیولوژیک و مذهبی نمیتواند خواستههایی چون رعایت حقوق بشر، دمکراسی، برابری حقوق زن و مرد و تحقق حقوق ملیتها را برآورده کند. بنابراین ما همیشه با این نظام مبارزه کرده‌ایم. هر روز هم هر گروهی حالا چپ مثل کومله و یا دمکرات مثل حزب دمکرات اینها را وابسته به کشورهای بیگانه دانستهاند. اکنون پیروان اهل سنت را هم به دلیل قرابت مذهبی به کشورهای دیگر منطقه مثل ترکیه، عربستان و کشورهای خلیج فارس منتسب میکنند.»
او تاکید میکند که حزب دمکرات کردستان ایران از سوی گروه دولت اسلامی به انتقامجویی تهدید شده است، "چونکه پیشمرگههای این حزب بنا به درخواست اقلیم کردستان با داعش جنگیدند، روستاها را آزاد کردند، اسیر از داعش گرفتند و تجهیزات نظامی آنها را به غنیمت گرفتند".