با ورود نیروهای نظامی عربستان و امارات متحده عربی به بحرین، بحران این کشور ابعاد تازه‌ای یافته است. روز چهارشنبه (۱۶ مارس)، نیروهای امنیتی به تجمع‌کنندگان در میدان مروارید منامه حمله کردند و تجمع معترضان در این محل را پایان دادند.

در این عملیات، ماموران امنیتی چادرهایی را که معترضان برای حضور شبانه روزی در این میدان برپا کرده بودند به آتش کشیدند و علی‌رغم مقاومت مخالفان، صدها تظاهرکننده را از این محل پراکنده کردند.

حسن فحص خبرنگار سابق العربیه در تهران به رادیو دویچه‌وله گفت که دست‌کم در جریان این درگیری‌ها سه یا چهار نفر از معترضان کشته و بیش از ۲۰۰ نفر از آنها زخمی شده‌اند.

آقای فحص تصریح می‌کند که نیروهای انتظامی بحرین با همکاری و پشتیبانی نیروهای خلیجی (امارات و عربستان سعودی) به مردم بحرین که در میدان مروارید تجمع کرده بودند، حمله کرده‌اند.

این خبرنگار ساکن دوحه قطر، حضور نیروهای عربستانی را بر افکار عمومی مردم بحرین بسیار منفی ارزیابی می‌کند و می‌افزاید: «از لحاظ سیاسی دخالت نیروهای عربستان سعودی در بحرین خیلی نابجا بود، زیرا مطالبات اپوزیسیون بحرین مطالباتی دموکراتیک است.»

فحص می‌گوید که معترضان خواهان برکناری نخست‌وزیر و برخورداری از حقوق شهروندی هستند: «مردم شیعه‌‌ی بحرین اجازه ندارند وارد نیروی انتظامی و یا ارتش بحرین شوند و یا از کارمندان عالی‌رتبه‌ی دولت باشند.»

حسن فحص اضافه می‌کند، گرچه بدنه‌ی اصلی اپوزیسیون خواهان تعویض نظام نیست و خواسته‌های دموکراتیکی دارد اما صداهای دیگری نیز شنیده می‌شود: «صداهایی در اپوزیسیون هست که خواهان تغییر کل نظام هستند، ولی ‌آنها در اقلیت هستند. بخش عمده‌ی اپوزیسیون خواهان تغییر نخست‌وزیر و خواهان دموکراسی هستند. به همین دلیل، چنین برخوردی با این مطالبات و این خواسته‌ها، با پشتیبانی نیروی انتظامی خارج از بحرین، کاری نابجا بود.»

حضور نیروهای نظامی عربستان و امارات در بحرین، واکنش ایران و چند گروه شیعه هوادار این کشور از جمله حزب‌الله لبنان و جریان مقتدا صدر در عراق را در پی داشته است.

شماری از مراجع تقلید حامی حکومت ایران نیز، نسبت به برخورد حکومت بحرین با تظاهرات مردم این کشور هشدار داده‌اند. مراجع تقلیدی همچون آیت الله ناصر مکارم شیرازی، آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی و آیت الله جعفر سبحانی از جمله این افراد هستند.

در همین حال ایران به نشانه‌ی اعتراض سفیر خود را از بحرین فراخواند. جنبش حزب‌الله و طرفداران مقتدی صدر نیز تظاهرات اعتراض آمیزی را در لبنان و عراق برگزار کرده‌اند.

آقای فحص دخالت ایران و گروه‌های شبه‌نظامی طرفدار این حکومت در عراق و لبنان را به نفع مردم بحرین نمی‌داند و می‌گوید: «به نظر من اینها باید ساکت بمانند و حق مردم بحرین را مصادره نکنند. مردم بحرین می‌دانند چه می‌خواهند و می‌دانند مطالبات‌شان را تا چه حدی باید پیش برند و دخالت ایران و حزب‌الله به نفع آنها نیست، بلکه به ضرر آنها خواهد بود.»

این خبرنگار می‌افزاید: «خواهش من این است، اگر صدایم شنیده می‌شود، که ایران و حزب‌الله در مسئله‌ی بحرین دخالت نکنند و دخالت عربستان سعودی را هم در مسائل بحرین پوشش ندهند. چون دخالت عربستان سعودی در بحرین به دلیل دخالت ایران در بحرین است و این به نفع مردم بحرین نیست و بهتر است این دخالت‌ها تمام شود.»

فحص همچنین از نقش آمریکا در مناقشه بحرین و لیبی انتقاد می‌کند و معتقد است حاکمان این کشور برخلاف خواسته‌ها و نظام دموکراتیک در آمریکا رفتار می‌کنند: «رئیس‌جمهور وقت آمریکا دموکرات است، ولی رفتارش در بحرین ربطی به دموکراسی ندارد.»

وی می‌افزاید: «در لیبی هم تا حدی رفتارشان همین طور است. در واقع منتظرند قذافی کاری کند و این مسئله را تمام کند. خودشان بعداً این مسئله‌ی تحریم‌ها را حل می‌کنند. این سیاست به نفع آمریکا نیست و چهره‌ی او را در میان مردم منطقه خراب می‌کند.»

انتقاد آمریکا از حوادث بحرین

برخورد خشونت‌آمیز نیروهای امنیتی در بحرین، واکنش مقام‌های آمریکا را در پی داشت. باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا پادشاه عربستان سعودی و امیر بحرین را به خویشتنداری فراخواند. هر دوی این کشورها از متحدان استراتژیک آمریکا محسوب می‌شوند.

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی آمریکا گفت که بحرین و متحدانش در حاشیه‌ی خلیج فارس که به این امیرنشین نیروی نظامی فرستاده‌اند «در مسیری اشتباه گام گذارده‌اند».

خانم کلینتون گفت: «آنچه در بحرین رخ می‌دهد هشدارآمیز است.» وی در گفت‌وگو با شبکه‌ی سی بی اس آمریکا افزود: «ما معتقدیم در برابر خواسته‌های معترضان راه حل امنیتی وجود ندارد.»

تغییرات در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، از تونس و مصر آغاز شد. در این شرایط لیبی، بحرین، یمن، اردن، ایران، عربستان سعودی و سوریه نیز با اعتراضات عمومی روبرو هستند.

فعالان سیاسی و طرفداران حقوق بشر نگرانند رفتار دولت‌های لیبی و بحرین در سرکوب خشونت آمیز مخالفان به الگویی نامناسب برای دیگر کشورهای این منطقه تبدیل شود.

پس از سرکوب روز گذشته معترضان در بحرین، یک خبرنگار عرب در توییتر خود نوشت: «بهار تغییرات در تونس و مصر آغاز شد و زمستان آن در بحرین و لیبی رو به پایان است.»

مهدی محسنی
تحریریه: داود خدابخش