هیات بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بامداد یک‌شنبه (۲۹ ژانویه/۹ بهمن) وارد تهران می‌شود. یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس اتمی، ابراز امیدواری کرد که ایران همکاری مثبتی با بازرسان آژانس داشته باشد. آمانو تاکید کرد که این هیات با رویکرد و نگاهی مثبت به ایران می‌رود.

اهمیت حضور کارشناسان تسلیحات اتمی در تهران

دو کارشناس تسلیحات اتمی نیز در این هیات عالیرتبه شش نفره حضور دارند. جمهوری اسلامی نخست با حضور این دو کارشناس تسلیحاتی مخالفت کرده بود، اما پس از تاکید آژانس اتمی بر ضرورت حضور این دو کارشناس، مقامات ایرانی با سفر هیات موافقت کردند.

سرپرستی هیات عالیرتبه بر عهده هرمان ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس در امور پادمان‌ها، و رافائل گروسی، دستیار آمانو در امور سیاسی است. کار هیات بازرسان از روز یک‌شنبه ۹ بهمن به مدت سه روز ادامه خواهد داشت. یوکیا آمانو در آستانه سفر این هیات در داووس سوئیس تصریح کرد که باید برای اعتمادسازی میان ایران و جامعه جهانی در سال جاری میلادی کوشید.

به گفته خبرگزاری‌های بین‌المللی، این هیات در شامگاه شنبه وین را به مقصد تهران ترک و کار خود را رسماَ از بامداد یک‌شنبه شروع خواهد کرد.

علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس اتمی، گفت: «سفر هیات عالیرتبه آژانس به تهران، صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های ایران را ثابت می‌کند.»

اما آژانس اتمی در آخرین گزارش خود ابهاماتی را در برنامه اتمی ایران گوشزد کرده بود. کشورهای غربی ایران را متهم می‌کنند که در پوشش برنامه اتمی خود خواهان دستیابی به جنگ افزار اتمی است. حضور دو کارشناس تسلیحات اتمی در این هیات نیز بیانگر آنست که ماموریت اصلی این بازرسان بررسی ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران است.

هیات آژانس اتمی در پی اعتمادسازی و ابهام‌زدایی است

هیچ‌یک از دیپلمات‌های غربی سفر این هیات را به معنای چرخشی در مناسبات ایران و آژانس تلقی نمی‌کند. اما این امیدواری وجود دارد که مقامات ایرانی به برخی پرسش‌های اساسی آژانس پاسخ گویند. جمهوری اسلامی حدود ۳ سال راه را بر فعالیت‌های آژانس اتمی را بسته و این سرپیچی ایران از تعهدات بین‌المللی، کشورهای غربی و در راس آن آمریکا را بیش از پیش به تردید نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران واداشته است.

آژانس اتمی در آخرین گزارش ۱۳ صفحه‌ای خود به برخی آزمایش‌ها و فعالیت‌های ایران پرداخت و برای نخستین بار اعلام کرد که این فعالیت‌ها می‌تواند در راستای اهداف نظامی نیز مورد استفاده قرار گیرند. ایران همواره اتهامات کشورهای غربی را رد کرده و بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود تاکید کرده است.

جک باوته و نویل وایتینگ، دو کارشناس تسلیحاتی از فرانسه و بریتانیا، نقش ویژه‌ای در هیات اعزامی به تهران دارند. آژانس اتمی مایل است با دانشمندان ایرانی‌ای که در حوزه تسلیحاتی فعالیت دارند نیز گفت‌وگو کند. هر دو کارشناس تسلیحات اتمی پیش از پیوستن به آژانس اتمی در کشورهای خود در عرصه جنگ‌افزارهای اتمی فعالیت می‌کرده‌اند.

اهمیت سفر کارشناسان در پی افزایش تهدیدات نظامی

به گفته کارشناسان اتمی، ایران از سال ۲۰۰۲ میلادی نخست به صورت پنهانی و سپس با اعلام رسمی دست به غنی‌سازی اورانیوم زد. ایران با نصب هزاران سانتریفوژ کوشید سرعت و غلظت غنی‌سازی را افزایش دهد. جمهوری اسلامی در حال حاضر مدعی است که در تاسیسات اتمی فردو غنی‌سازی اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد را آغاز کرده است. مشاجره اصلی میان جامعه جهانی و ایران نیز دقیقاَ بر سر غنی‌سازی اورانیوم است. به گفته کارشناسان این فناوری می‌تواند در خدمت تولید بمب اتمی نیز بکار گرفته شود.

حضور رافائل گروسی، دستیار آمانو در امور سیاسی، نیز خبر از حساسیت ماموریت این هیات می‌دهد. برخی کشورها از جمله آمریکا و اسراییل نگران ابعاد نظامی برنامه اتمی ایران هستند و بارها تکرار کرده‌اند که ایران اتمی را برنمی‌تابند و دستیابی جمهوری اسلامی به بمب اتمی را "خط قرمز" خود خوانده‌اند. ایهود باراک، وزیر دفاع اسراییل به تازگی اعلام کرد: «ما مصمم هستیم جلوی اتمی شدن ایران را بگیریم. حتی رئيس جمهوری آمریکا هم گفته است که همه گزینه‌ها در دستور کار هستند.»

SI/KG