ژاپن سومین مصرف ‌کننده نفت دنیا و از متحدان درجه یک تجاری و نظامی آمریکاست. یک مدیر اقتصادی ژاپنی به خبرگزاری رویترز گفته که نادیده گرفتن تحریم‌ها علیه ایران از سوی مقامات این کشور می‌تواند کار بانک‌های ژاپنی در ایالات متحده را مختل کند و صادرکنندگان ژاپنی خواستار چنین چیزی نیستند.

واردات نفت شرکت‌های ژاپنی از ایران در فوریه سال ۲۰۱۲ بالغ بر ۲۶۷ هزار بشکه در روز بوده که نسبت به ماه ژانویه ۲۳ درصد و نسبت به سال قبل ۴۳ درصد کاهش نشان می‌دهد.

تحریم‌های جدید آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران، مشکلاتی جدی برای حمل و نقل نفت، تسویه حساب‌ها، تعهدات تجاری و انواع بیمه‌ها فراهم کرده است. بیمه‌‌های ژاپنی  برای پرهیز از تبعات تحریم‌‌‌‌‌‌‌‌، از بیمه کردن نفتکش‌های حامل نفت ایران شانه خالی می‌کنند.

ژاپن در حالی اقدام به کاهش واردات نفت خود از ایران کرده که پس از فاجعه نیروگاه اتمی فوکوشیما، نسبت به گذشته نیاز بیشتری به نفت دارد.

راه گریز پالایشگاه‌های ژاپن

پالایشگاه‌های ژاپنی در قراردادهای جدید خود با ایران بند تازه‌ای را وارد کرده‌اند که طبق آن می‌توانند واردات نفت ایران را بدون پرداخت جریمه متوقف سازند. این بند شامل معافیت از پرداخت جریمه در صورت بروز آتش سوزی، تصادف و فجایع طبیعی است. اما ژاپنی‌ها  در صورت ناتوانی از واردات نفت ایران به دلیل تحریم‌ها نیز می‌توانند از آن کمک بگیرند.

«جی ایکس نیپون» بزرگترین پالایشگاه نفتی ژاپن از تمدید یکی از قراردادهای خرید نفت ایران سرباز زده است. یک منبع آگاه که مایل به افشای نام خود نبوده، به خبرگزاری رویترز گفته که قرارداد مربوط به واردات روزانه ۱۰ هزار بشکه نفت خام ایران در ماه مارس منقضی شده است.

البته پالایشگاه "جی ایکس نیپون" قرارداد دیگری برای خرید روزانه ۸۰ هزار بشکه نفت ایران دارد که آن را در ماه ژانویه تمدید کرده است.

به گفته منبع خبرگزاری رویترز، علاوه بر "جی‌ایکس نیپون" دست‌کم سه شرکت دیگر ژاپنی از ماه آوریل به بخشی از داد و ستد خود با جمهوری اسلامی پایان داده‌اند. واردات نفت خام ایران از سوی این شرکت‌ها حدود ۴۰ هزار بشکه در روز بوده است.

بزرگترین خریدار نفت خام ایران اما شرکت «شوا شل سکیو ک ‌ک» است که به گفته منابع آگاه قرارداد سالیانه خود را، به دلیل اختلاف بر سر شرایط، تمدید نکرده اما با وجود انقضای تاریخ قرارداد در اول ماه آوریل، همچنان به واردات نفت از ایران ادامه داده است. سهم این شرکت از واردات نفت خام ایران روزانه ۱۰۰ هزار بشکه است.

ژاپن، چین و کره شمالی بزرگترین مشتریان نفت ایران هستند. هر سه کشور در دو ماهه نخست سال جاری میلادی قریب به ۵۶ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه از واردات نفت خود از ایران را کم کرده‌اند.

 خرید چین از ایران در ماه‌های ژانویه و فوریه سال ۲۰۱۲ به نسبت سال گذشته ۲۱ درصد کاهش یافته و بالغ بر ۲۳ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه بوده است.

واردات کره جنوبی نیز در ماه‌های یاد شده به ۱۲ میلیون و۹۳۰ هزار بشکه رسیده که در مقایسه با سال گذشته ۱۴ درصد کاهش نشان می‌دهد.

پیوستن یونان و آفریقای جنوبی به تحریم‌ها

نشریه شرق به نقل از خبرگزاری رویترز  خبر داده که آفریقای جنوی و یونان نیز خرید نفت از ایران را متوقف کرده‌اند. شرق به نقل از یک منبع آگاه نوشته است:« به دلیل تعلق اکثر اسکله‌های آفریقای جنوبی به بخش خصوصی و این‌که نفت ایران به بخش خصوصی این کشور فروخته می‌شود، در ماه مارس خرید نفت از ایران متوقف شده است.»

شرق به نقل از خبرگزاری بلومبرگ افزوده که شرکت "انگن" آفریقای جنوبی واردات نفت ایران را تحت تاثیر تحریم‌ها متوقف کرده است. تاکنون بیش از ۸۰ درصد نیاز نفتی روزانه این شرکت، که دومین پالایشگاه بزرگ نفتی آفریقای جنوبی را اداره می‌کند، از سوی ایران تامین می‌شد. این شرکت به روزانه ۱۳۵ هزار بشکه نفت خام نیاز دارد.

شرکت انگن، واحد آفریقای جنوبی شرکت پتروناس مالزی است. مدیر عامل پتروناس گفته که این شرکت زیر فشار تحریم‌ها قرار دارد. سهم آفریقای جنوبی از واردات نفت خام ایران در ماه فوریه ۸ / ۲ میلیون بشکه در روز بوده است.

خبرگزاری رویترز هم‌چنین به نقل از یک مقام پالایشگاه "هلنیک پترولیوم یونان" اعلام کرده که یونان به دلیل مشکلات بانکی در پرداخت پول نفت، خرید خود از ایران را در ماه آوریل متوقف کرده است. این منبع به رویترز گفته که هیچ بانک اروپایی مبادلات مالی مربوط به خرید نفت ایران را انجام نمی‌دهد. هلنیک پترولیوم یونان مجبور است برای پرداخت پول از بانک یونانی به بانک ترک از تسهیلات اتحادیه اروپا استفاده کند ولی بانک‌های اروپایی از این کار سر باز می‌زنند.