یک سوم لباسهای داخل کمد آلمانیها بسیار به ندرت و یا اصلا استفاده نمیشوند. این یک مشکل بزرگ برای محیط زیست است اما برای آن راهحلی پایدار وجود دارد.
تبلیغات
هر آلمانی به طور متوسط سالانه ۶۰ تکه لباس میخرد. به گفته وزارت محیط زیست آلمان، از میان این لباسهای نو ۴۰ درصد آنها هرگز و یا بسیار به ندرت استفاده میشوند. مصرفگرایی نتیجه صنعت مد سریع یا همان Fast-Fashion است.
صنعت مد سریع را اینطور میتوان فهمید که هر تولیدکننده بزرگ لباس سالیانه ۲۴ کلکسیون مختلف تولید میکند. تنها در نتیجه این میزان تولید، حمل و نقل محصولات و سپس استفاده آنها که شامل شستن، خشک کردن و اتو زدن میشود، سالیانه بیش از ۸۵۰ میلیون تن دی اکسید کربن تولید میشود.
کارینا برایش، صاحب یک بوتیک در اشتوتگارت برای این مشکل یک راهحل مناسب پیدا کرده است: در بوتیک او میتوان لباسها را به امانت گرفت.
او درباره طرح خود میگوید: «ما یک کانسپت مد اشتراکی هستیم، یعنی پیش ما تو میتوانی مد را نه تنها بخری بلکه به امانت بگیری. به این ترتیب ما یک کمد لباس بسیار بزرگ اشتراکی داریم که پر از رنگ و تنوع است.»
کسی که بخواهد از این بوتیک لباس به امانت بگیرد باید مشترک شده و ماهیانه ۲۹ یورو پرداخت کند. بدین ترتیب میتواند تا چهار تکه لباس در ماه امانت بگیرد و هرچقدر که دلش میخواهد این لباسها را عوض کند.
هم اکنون این برنامه عملی در اشتوتگارت ۱۰۰ عضو دارد که همگی از این ایده حمایت میکنند: "بیایید با هم آرامتر مصرف کنیم" که نقطه مقابل کانسپت Fast-Fashion است. این کانسپت در سایر شهرها نیز مشتری دارد.
این ایده چه تاثیری دارد؟
اما آیا این کانسپت نتیجهای هم برای محیط زیست دارد؟ پاسخ این پرسش را میریام بودنهایمر از موسسه سیستم و تحقیقات نوآوری با ارائه آمار و ارقام میدهد: مد اشتراکی در مقایسه با خرید تکی حدود ۳۰ درصد گاز گلخانهای، ۳۰ درصد مصرف انرژی و ۴۰ درصد آب صرفه جویی میکند. در توضیح این ارقام، او میگوید: «وقتی ما لباسی را امانت گرفته یا اجاره میکنیم، این لباس به دفعات بسیار بیشتری پوشیده میشود. تحقیقات نشان میدهند که ما حدود یک سوم لباسهای داخل کمدمان را تقریبا هیچ وقت استفاده نمیکنیم. یک تکه لباس اشتراکی اما میتواند تا ۱۰ بار یا حتی بیشتر اجاره داده شود.»
تحلیلهای او نشان میدهند که از دومین مرتبه سیکل اجاره لباس، منفعت محیط زیستی آن شروع میشود. هرچه یک لباس بیشتر پوشیده شود، بیلانس بهتری برای محیط زیست دارد.
این پروژه همچنین نشان میدهد که مد اجارهای یا قرضی آمار خرید لباس نو را نیز کاهش میدهد و به این ترتیب در چرخه سازگاری با محیط زیست صنعت مد نیز نقش دارد.
میریام بودنهایمر اضافه میکند: «نکته جالب برای ارائه دهندگان این است که هرچه پوشاک پایدارتر و با کیفیت بهتری باشد می توان آن را بیشتر قرض داد. این هم برای تجارت مهم است و هم برای بیلانس محیط زیستی.»
نمایشگاهی درباره جنبههای منفی مد
دنیای مد مجذوب و مسحور میکند و پوشاک در بسیاری از کشورها به کالایی یک بار مصرف تبدیل شده است. نمایشگاهی در موزه بهداشت شهر درسدن آلمان به جنبههای منفی دنیای مد و صنایع پوشاک پرداخته است. گالری عکسی در این باره.
عکس: picture-alliance/dpa/M.Christians
هزینه پوشاک ارزان
صنعت مد برای تولید پوشاک برای هرنوع سلیقه و با هر وضعیت مالی، به کشورهایی روی میآورد که در آنها استانداردهای زیستمحیطی رعایت نمیشوند و سطح دستمزد کارگران بسیار نازل است. نمایشگاه مد شهر درسدن آلمان که در موزه بهداشت این شهر از پنجم دسامبر گشایش مییابد، نگاهی دارد به پشت صحنه بزرگ دنیای مد.
عکس: picture-alliance/dpa/M.Christians
سوی دیگر زرق و برق مد
خرید کالا شتاب زیادی یافته است. اجناس نو به سرعت خریده میشوند. دیگر ضرورت پاسخ به این سوال مطرح نمیشود که آیا واقعا نیازی به خرید اجناس جدید هست یا نه. نمایشگاه موزه هنر و صنایع دستی شهر هامبورگ آلمان نیز چندی پیش به عوارض جانبی و منفی مد از منظر اقتصادی، قومی و زیستمحیطی پرداخته بود و این سوال را مطرح کرده بود که دنیای مد چه تاثیری بر زندگی شهروندان بنگلادش میگذارد.
عکس: Tim Mitchel/lHygienemuseum Dresden
بازیافت یا دفع ارزان؟
حدود ۶۰ درصد لباسهای قدیمیای که موسسات خیریه در اروپا جمعآوری میکنند به کشورهای در حال توسعه ارسال میشود. این پوشاک قدیمی بر مبنای رنگ و جنس طبقهبندی و پس از فشرده شدن توسط کشتیها به سراسر جهان ارسال میشوند. این پوشاک مثلا در منطقه پانیپات هند بر مبنای جنس و رنگ اصلی آنها بار دیگر طبقهبندی میشوند.
عکس: Tim Mitchel/lHygienemuseum Dresden
شرایط فاجعهبار
شرایط تولید در مراکز تولیدی مد فاجعهبار است و تفاوت زیادی نسبت به شرایطی که در قرن نوزدهم و بیستم در این مراکز وجود داشت، ندارد. این مراکز بیشتر در شرق اروپا و کشورهای آسیایی قرار دارند. دستمزد کارگران اغلب پایین است و آنان زیر خط فقر زندگی میکنند. خانواده این کارگر نساجی در بنگلادش ۱۱ عضو دارد و همگی در یک اتاق زندگی میکنند.
عکس: Taslima Akhter/Hygienemuseum Dresden
مادرِ منتظر
مادر رینا هنوز در کنار سیم خارداری که جلوی خرابههای یک کارخانه نساجی کشیده شده، منتظر دخترش است. این کارخانه که در نزدیکی داکا، پایتخت بنگلادش قرار داشت، در بیست و چهارم آوریل سال ۲۰۱۳ فروریخت و ۱۱۲۷ نفر زیر آوار ماندند. رینا نیز یکی از کارگران این کارخانه نساجی بود.
عکس: Taslima Akhter/Hygienemuseum Dresden
در اعماق صنعت
این نمایشگاه در کنار تصویری ساختن شرایط کار در صنعت مدِ کمهزینه، رفتار مصرفی شهروندان غرب را نه تنها با عکس و دیاگرام، که در کار نساجی نیز نشان میدهد. مانو واشاوس، طرحی هنری با ژاکتهایی که بر روی آنها تصاویری از فاجعه کارخانه نساجی در بنگلادش نقش بسته، در نمایشگاه عرضه کرده است.
عکس: Manu Washaus/Hygienemuseum Dresden
مد بدون استثمار کارگران
مد به عنوان بخشی از فرهنگ روزمره میتواند با مواد اولیهای که عادلانه تولید میشوند، جذاب باشد. بخشی از نمایشگاه به طراحان مد محلی اختصاص دارد که محصولات خود را بدون استفاده از استثمار کارگران وآلوده ساختن محیط زیست ارائه میدهند.
عکس: Daniel Bark/Deutsches Hygiene-Museum
نمایش مد اخلاقی در برلین
مد پایدار نیز که در هفته مد برلین احساسات بینندگان را تحریک کرده بود، در نمایشگاه مد در موزه بهداشت شهر درسدن آلمان شرکت خواهد کرد. نمایشگاههای مد سبز به تدریج از اهمیت بیشتری در صنایع نساجی برخوردار میشوند.
عکس: Getty Images/Thomas Lohnes
طنز با "پهپه"
عکس های پائولو وودز، هنرمند عکاس، تفسیرهایی هستند بر مسیری که لباسهای اهدایی قدیمی از اروپا به سوی کشورهای فقیر جهان طی میکنند. وودز سری عکسهایی را با عنوان: "طنز با پهپه" به نمایشگاه ارائه کرده است. یک زن جوان در هائیتی یکی از تی-شرتهای اهدایی را به تن کرده است. روی این تیشرت نوشته شده: «مرا ببوس. من یک دختر بلوند هستم.» شهروندان هائیتی به پوشاک اهدایی کشورهای ثروتمند "پهپه" میگویند.