سران ۶۰ کشور عربی و اسلامی در بیانیه پایانی خود در گردهمایی دوحه، حمله اسرائيل به رهبران حماس در پایتخت این کشور را محکوم کردند. آنها این حمله را اقدامی علیه یک کشور "بی‌‌طرف" دانستند که "نقش میانجی‌گری در بحران غزه را ایفا می‌کرد". بیانیه این حمله را "نه‌تنها نقض آشکار قوانین بین‌المللی"، بلکه مانعی جدی در برابر "روند تلاش‌های جهانی برای تحقق صلح" قلمداد کردند.

بیشتر بخوانید‌:خبرگاه؛ " ترامپ از قبل در جریان حمله اسرائیل به قطر بود"

بیانیه هم‌چنین تهدیدهای اسرائيل مبنی بر احتمال حمله مجدد به قطر را محکوم کرد. شرکت‌کنندگان در نشست دوحه هشدار دادند که هدف این حملات، "تضعیف نقش میانجی‌گری و جلوگیری از توقف جنگ غزه است." آنها همچنین بر لزوم مقابله با طرح‌های اسرائیل "برای تحمیل واقعیت‌های جدید در منطقه و تهدید امنیت جمعی کشورهای عربی و اسلامی" تاکید کردند.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این بیانیه سیاست‌های اسرائیل را که منجر به فاجعه انسانی در غزه شده و تلاش برای کوچاندن فلسطینی‌ها را غیرقابل قبول دانست و نسبت به "پیامدهای خطرناک تصمیمات احتمالی اسرائیل برای الحاق بخش‌هایی از اراضی اشغالی"، خواستار اقدام فوری جامعه جهانی "برای توقف تجاوزات مکرر اسرائیل شد".

"توهم خطرناک اسرائيل"

تمیم بن حمد آل ثانی، نخست‌وزیر قطر در سخنرانی افتتاحیه گردهمایی اسرائیل را متهم کرد که قصد دارد "خود مذاکرات برای آتش‌بس در غزه را از بین ببرد". به باور او "مذاکره برای اسرائیل فقط بخشی از جنگ است" و "کسی که با جدیت و برنامه‌ریزی‌شده می‌کوشد طرف مقابل مذاکره را از بین ببرد، قصد دارد مذاکرات را بی‌اثر کند."

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

امیر قطر گفت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، "رویای تبدیل منطقه عربی به حوزه نفوذ اسرائیل را در سر دارد." او این را "یک توهم خطرناک" توصیف کرد. قطر تاکنون همراه با آمریکا و مصر در جنگ میان اسرائیل و حماس میانجی‌گری کرده، اما مذاکرات برای آتش‌بس و آزادی گروگان‌های در غزه ماه‌هاست پیشرفتی نداشته است.

احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب با اشاره به اسرائيل گفت این نشست تنها برای ابراز همبستگی با قطر نیست، بلکه پیامی است که "باید سکوت در برابر رفتار این دولت یاغی را پایان داد." او خطاب به مردم اسرائیل گفت: «آنچه دولت شما به نام شما انجام می‌دهد فراموش نخواهد شد. این رفتار هر پایه‌ای برای همزیستی مسالمت‌آمیز را ویران می‌کند.»

بیشتر بخوانید‌:قطر: جامعه بین‌المللی باید اسرائیل را پاسخگو کند

محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق، خواستار شکل‌گیری یک اتحاد اسلامی-عربی شد تا به گفته او "چالش‌های اقتصادی و امنیتی" مهار شود. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، نتانیاهو را متهم کرد که "کل منطقه را به سوی بی‌ثباتی می‌کشاند" و حمایت کامل خود از قطر را اعلام کرد. او گفت: «مطمئنم اسرائیل باید تحت فشار اقتصادی نیز قرار گیرد.»

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، حمله اسرائیل به قطر را محکوم کرد و گفت دولت اسرائیل "توانایی این را ندارد که شریک صلح باشد". او خواستار "مداخله قاطع" کشورهای عربی و اسلامی و همچنین جامعه جهانی شد.

موضع دولت ایران و "محور مقاومت"

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در این گردهمایی حمله به حماس در قطر را به منظور نابودی تلاش‌های دیپلماتیک برای پایان جنگ غزه دانست. او گفت:«این تجاوز به دیپلماسی بیش از یک جنایت است؛ این یک اعلام علنی و بی‌شرمانه است که اکنون قدرت نظامی و نه قانون، تعیین کننده است.» او خواهان اتحاد سران کشورهای شرکت‌کننده در برابر اسرائیل شد.

پزشکیان در ادامه گفت: «ما به مردم فلسطین و به همه کسانی که به عدالت ایمان دارند دو چیز بدهکاریم؛ صراحت کلام و اقدام» روشن نیست "اقدام" مورد نظر رئیس دولت ایران چیست.

او در ادامه با تاکید بر این که "ما مرعوب نخواهیم شد، متفرق نخواهیم شد، ساکت نخواهیم ماند" پیش‌بینی کرد که "از خاکستر غزه، عدالت برخواهد خاست. از آوار ساختمان‌های تخریب شده در دوحه، بیروت، تهران، دمشق و صنعا، نظمی نو پدیدار خواهد شد.»

از نگاه منتقدان رئيس دولت ایران از باریکه‌ و یرانه‌هایی سخن می‌گوید که سرنوشت ساکنان آن پس از حملات هفت اکتبر حماسبه اسرائيل، برای همیشه دگرگون شد. منطقه‌ای که با خاک یکسان شد و ساکنانش تلفات سنگینی دادند و هم‌چنان می‌دهند. با این همه، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفته است که  برای این حمله"پیشانی و بازوی طراحان مدبر و هوشمند" حماس را می‌بوسد و به آنها "افتخار" می‌کند.

بنا بر گزارش‌ها،  نیروهای همسو یا نیابتی جمهوری اسلامی ("محور مقاومت") روز یکشنبه ۲۳ شهریور در پیامی به نشست دوحه گفتند: «مسئولیت تاریخی و انسانی شما حکم می‌کند که مواضع قاطعانه‌ای در برابر جنایت رژیم صهیونیستی اتخاذ کنید که فراتر از بیانیه باشد و به سطح اقدامات عملی و یکپارچه‌ برسد.»

"نگاه عربی" و نگاه جمهوری اسلامی

به گزارش تسنیم وزارت خارجه جمهوری اسلامی در اطلاعیه‌ای "ملاحظات و نقطه‌نظرات" ایران درباره بیانیه پایانی گردهمایی سران کشورهای اسلامی-عربی را ارائه کرد.

این وزارتخانه تاکید کرده است "راه‌حل به‌اصطلاح دو دولتی" را نمی‌پذیرد و از نظر جمهوری اسلامی "تنها راه‌حل واقعی و پایدار، تشکیل یک دولت دموکراتیک واحد است که از طریق برگزاری همه‌پرسی با مشارکت تمامی فلسطینیان – چه در داخل و چه در خارج از سرزمین‌های اشغالی – و نمایندگی همه مردم فلسطین ایجاد شود."

وزارت خارجه ایران می‌گوید "بر این اساس، ما خود را از هرگونه اشاره به این مفهوم و مفاهیم مشابه (از جمله قدس شرقی/بیت‌المقدس شرقی، مرزهای ۱۹۶۷ و غیره) که در بیانیه آمده است، منفک می‌کنیم" و تاکید می‌کند: «پیوستن به اجماع در خصوص این بیانیه نباید، به‌طور صریح یا ضمنی، به هیچ وجه به‌منزله شناسایی رژیم اسرائیل تلقی شود.»

رفراندوم در "کل سرزمین‌های اشغالی" و با "شرکت همه فلسطینی‌ها در درون و بیرون کرانه باختری و غزه طرحی است که از نظر بسیاری از کارشناسان فاقد جنبه عملی و تنها بیانی نرم برای شعار "نابودی اسرائیل" تلقی می‌شود. در میان خود فلسطینی‌ها هم کمتر نیرویی به این طرح اقبال نشان می‌دهد.

در حالی که جمهوری اسلامی تلاش می‌کند از حمله اسرائیل به دوحه برای دشمنی دیرینه با اسرائيل اعتبار دست و پا کند، "نگاه کشورهای عربی" به صلح خاورمیانه چیز دیگری است. آنها بر خلاف رهبری جمهوری اسلامی از راه‌حل دو دولتی دفاع می‌کنند که لازمه‌اش به رسمیت شناختن اسرائیل است.

احمد زید‌آبادی، فعال و تحلیلگر سیاسی در حساب تلگرام خود به این نگاه پرداخته است. او به جوزف عون رئیس‌جمهور لبنان اشاره کرده که در اجلاس دوحه گفته است برای ناکام کردن اسرائيل "باید با موضعی واحد به نشست‌های مجمع عمومی سازمان ملل برویم و به جهان بگوییم که ما آمادۀ صلح مطابق با طرح صلح عربی هستیم که حمایت بین‌المللی گسترده‌ای یافته است."
زیدآبادی نتیجه می‌گیرد: «این نگاه بنیادی کشورهای عرب به منازعه با اسرائیل است، هر تفسیر دیگری که در ایران از ماهیت این منازعه شود، "مصادرۀ به مطلوب" است و طبق معمول به صخرۀ سخت برخورد می‌کند!»

سفر وزیر خارجه آمریکا به قطر

وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز سه‌شنبه در جریان سفر به کشور قطر، پس از حمله اسرائیل به رهبران حماس در آن کشور، حمایت خود را از حاکمیت قطر اعلام خواهد کرد و از این کشور خواهد خواست که همچنان به نقش میانجیگرانه خود در پایان دادن به جنگ غزه ادامه دهد.

روبیو روز دوشنبه در جریان دیدار با مقام‌های ارشد اسرائیل اعلام کرد که سفر وی به دوحه با هدف ازسرگیری مذاکرات صورت می‌گیرد.

او با اشاره به نقش قطر در روند گفت‌وگوها، تأکید کرد: امیدواریم قطر همچنان نقشی سازنده و مثبت در مسیر پایان جنگ غزه ایفا کند.

وی در ادامه افزود: «در جریان هستیم که قطری‌ها از آنچه رخ داده عصبانی‌اند، اما  ورای این موضوع، همچنان با واقعیت جنگ، حضور حماس و مسئله اسرا روبه‌رو هستیم.»