گرچه انتقاد از عملکرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و فرزندان وی به زمان مجلس ششم و حضور اصلاح‌طلبان در مجلس و دولت ایران بازمی‌گردد اما تا زمان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری نهم که منجر به پیروزی محمود احمدی نژاد شد، این‌چنین شدت نیافته بود.

اما در مناظره‌های تلویزیونی کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری دهم بود که محمود احمدی نژاد به صراحت خاندان هاشمی و فرزندان و بستگان برخی مسولین جمهوری اسلامی را به فساد متهم کرد. سخنانی که باعث واکنش تند کسانی که احمدی نژاد از آنها نام برده بود و خصوصا فرزندان هاشمی شد.

رئیس مجلس خبرگان ایران خواستار فرصت پاسخگویی به این اتهامات در تلویزیون شد. اما پس از عدم موافقت رئیس صدا و سیمای جمهوری اسلامی، در نامه‌ای سرگشاده به رهبر ایران، از سکوت وی انتقاد و نسبت به عواقب اینگونه رفتارهای خارج از قانون هشدار داد.

حمایت از موسوی تا برنامه‌ریزی اعتراضات

پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم و افزایش روز افزون اعتراضات مردمی، نیروها و رسانه‌های هوادار دولت و رهبر جمهوری اسلامی، فرزندان هاشمی را به پشتیبانی و حمایت از معترضان متهم کردند.

حیدر مصلحی وزیر اطلاعات دولت محمود احمدی نژاد در سخنانی گفت که برنامه‌ای برای برخورد با فرزندان اکبر هاشمی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام وجود دارد. وی درباره تاخیر وزارت اطلاعات در بازداشت مهدی هاشمی، فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، گفت: «اقداماتی در این زمینه در دست اقدام است ولی می‌خواهیم در این موارد معاندین نتوانند دست به اسطوره‌سازی بزنند.»

اوایل آذر ماه سال جاری برخی منابع خبری از قول وزیر اطلاعات نوشتند که وی در جلسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، خواهان بازگرداندن مهدی هاشمی برای پیگیری «سرنخ‌های آشوب‌های پس از انتخابات» شده است.

حمید رسایی نماینده هوادار دولت در مجلس نیز در نطق پیش از دستور خود در مجلس ایران خواستار محاکمه فرزندان هاشمی رفسنجانی شد. وی گفت: «چرا برخی چهره‌های شناخته شده درحالی که هم در حوادث بعد از برگزاری دهمین انتخابات ریاست جمهوری و هم فجایع عاشورا حاضربودند، هنوز به دادگاه احضار نشده‌اند.»

عضوشورای مرکزی فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس ایران افزود: «چرا یک فرد عادی که زیر پل کالج حضورداشته است، بازداشت و دادگاه وی نیز برگزار شده است اما فائزه هاشمی که فیلم حضور وی همه جا پخش شد، هنوز احضارنشده است؟»

در همین حال حجت‌الاسلام رئیسی نیز در خصوص رسیدگی به پرونده فرزندان هاشمی رفسنجانی گفت: «اراده دستگاه قضایی امروز بر این امر استوار شده است که به هیچ عنوان رسیدگی به اتهامات کسانی که منتسب به خواص هستند را کنار نخواهد گذاشت و پرونده فرزندان هاشمی نیز به دادسرای تهران ارجاع شده و در موعد مقرر در جریان قرار خواهد گرفت.»

هاشمی علیه هاشمی!

گرچه فعالیت‌ها و حمایت‌های فرزندان هاشمی رفسنجانی و خصوصا مهدی و فائزه هاشمی از مخالفان و معترضان به نتایج انتخابات، نارضایتی هواداران دولت و رهبری ایران را در پی داشته است اما به نظر می‌رسد هدف از این اقدامات تنگ کردن حلقه فشار بر اکبر هاشمی رفسنجانی است که ریاست توام مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبری را بر عهده دارد.

آیت الله هاشمی رفسنجانی پس از انتخابات ریاست جمهوری سعی کرد موضع معتدلی اتخاذ کند. وی در تنها نماز جمعه‌ای که پس از انتخابات در آن حضور یافت راه حل‌هایی را برای «خروج از بحران» طرح نمود که با واکنش تند هواداران دولت روبرو شد.

ناظران می‌گویند که اصولگرایان هوادار دولت قصد دارند با پرونده سازی برای خانواه هاشمی رفسنجانی، از یک سو از قدرت وی در افکار عمومی بکاهند و از سوی دیگر، احتمال پادرمیانی وی برای حل بحران مشروعیت دولت به نفع جناح مخالف آن را به صفر نزدیک کنند.

همچنین برخی اظهار نظرهای آقای هاشمی در مورد جایگاه ولایت فقیه و انتقاد از عملکرد دولت نسبت به مخالفان واکنش رهبر ایران را در پی داشت. رهبر ایران بارها با استفاده از عنوان «خواص» سعی کرد آقای هاشمی را مورد انتقاد قرار دهد، انتقاداتی که با بی‌توجهی رئیس مجلس خبرگان رهبری روبرو شد.

فرزندان اکبر هاشمی رفسنجانی در یک نگاه

محسن هاشمی رفسنجانی بزرگ‌‌ترین پسر اکبر هاشمی رفسنجانی (بهرمانی)، رئیس جمهور اسبق و رئیس کنونی مجلس خبرگان رهبری و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام است. وی فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک از دانشگاه پلی تکنیک مونترال کانادا است. محسن هاشمی ۱۱ سال است که ریاست هیئت مدیره و مدیریت عامل شرکت متروی تهران و نایب رئیسی اتحادیه بین‌المللی حمل و نقل عمومی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را بر عهده دارد.

فاطمه هاشمی دومین فرزند هاشمی رفسنجانی است. وی فعالیت خود را در سال ۱۳۷۳ در بنیاد بیماری‌های خاص آغاز کرد. خانم فاطمه هاشمی در سال ۱۳۸۴ ریاست فدراسیون ورزشی بیماری‌های خاص را بر عهده گرفت اما در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۸۸ از این سمت استعفا داد.

فائزه هاشمی رفسنجانی دومین دختر و سومین فرزند علی اکبر هاشمی رفسنجانی است. وی بر خلاف خواهر بزرگترش وارد سیاست شد و نماینده ‌دوم تهران در مجلس پنجم بود. او در سال ۱۳۷۸ شمسی اولین روزنامهٔ مربوط به زنان یعنی روزنامه زن را منتشر کرد و مدیر مسئول آن بود که به دستور قوه قضائیه توقیف شد. خانم هاشمی در تظاهرات اعتراضی روز ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ برای مدت کوتاهی دستگیر شد.

مهدی هاشمی فرزند چهارم اکبر هاشمی رفسنجانی است. وی عضو هیئت امنا و رئیس مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد است و در گذشته مسئولیت‌هایی را در وزارت نفت از جمله ریاست سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت بر عهده داشته است.

وی تحصیلات خود را در رشته مخابرات در دانشگاه تهران به پایان رسانده و کارشناسی ارشد مهندسی انرژی را از دانشگاه صنعتی شریف و دکترای مهندسی منابع انرژی را از دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرده ‌است.

یاسر هاشمی کوچکترین فرزند آقای هاشمی رفسنجانی است. یاسر هاشمی که تا چندی پیش در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام ریاست دفتر آقای هاشمی رفسنجانی را نیز بر عهده داشت در مقایسه با دیگر پسران هاشمی به لحاظ سیاسی از نزدیک ترین افراد به هاشمی رفسنجانی محسوب می‌شود. برخی رسانه‌های هوادار دولت احمدی نژاد وی را متهم نمودند که در تظاهرات اعتراضی مخالفان در روز ۱۳ آبان حضور فعال داشته است.

نویسنده: مهدی محسنی

تحریریه: بهمن مهرداد