حوادث رانندگی در ایران؛ سالی ۱۸ هزار کشته و ۳۰۰ هزار مجروح و معلول
۱۳۹۳ مرداد ۳۱, جمعه
در چهل و سومین برنامه تلویزیونی مناظره با شرکت مقامات خودروسازی سایپا، سازمان «استاندارد»، مسئولان راهداری و ایمنی راه‌ها، فرمانده ناجا و مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، واقعیات مربوط به فرهنگ رانندگی، حوادث جاده‌ای، ایمنی راه‌ها و اتوبان‌ها و معابر، خودروهای ناایمن و غیراستاندارد مورد بحث قرار گرفتند.
در این برنامه تاکید شد که ایران در تلفات جاده‌ای در بین ۱۸۰ کشور جهان، رتبه ۱۷۷ را دارد.
مرتضی شفیعی، معاون مهندسی ساپیا از جمله به توسعه فکری و رجحان آن بر توسعه فیزیکی در موضوع حوادث اشاره کرد و مشکل اصلی را به نهادینه نشدن فرهنگ رانندگی در کشور مربوط دانست.
محمدرضا مهماندار، فرمانده پلیس ناجا گفت که بی توجهی به قوانین از جمله تخطی از سرعت، سبقت غیرمجاز و عدم توجه به جلو، مهم‌ترین عوامل وقوع تصادف رانندگی در ایران هستند: «ناکافی بودن تجهیزات ایمنی خودرو و آتش‌سوزی پس از حادثه نیز موجب بالا رفتن صدمات می‌شوند.»
کیفیت پراید
فرمانده پلیس ناجا گفت که تعداد کشته‌شدگان حوادث رانندگی در سال ۱۳۹۲ بیش از ۱۸ هزار نفر بوده و ۳۰۰ هزار نفر هم به خاطر سوانح مربوطه معلول و مجروح شده‌اند. او کاهش ۱۰ هزار نفری تلفات حوادث رانندگی به نسبت سال ۱۳۸۵ را دستاورد فرهنگ سازی و مدیریت ایمنی دانست.
مهماندار هم‌چنین به نقاط حادثه خیز در آزاد راه‌ها، مدیریت ترافیکی و حمایت‌های نابه‌جای برخی نهادها از خودروهای ناایمن اشاره کرد.
کیفیت نازل خودروی پراید، از محورهای بحث در این برنامه بود. مرتضی شفیعی، معاون مهندسی سایپا عنوان کرد که قیمت پراید ۵ هزار دلار است و هیچ کجای دنیا خودرویی با این قیمت، چنین استانداردهایی ندارد.
او موضوع تصادفات را به فرهنگ قشری نسبت داد که از ماشین ارزان‌قیمت استفاده می‌کند: «ماشین‌هایی مانند پورشه و مرسدس کمتر دچار خط افتادگی و آسیب هستند زیرا راننده در هنگام رانندگی دقت و مراقبت لازم را انجام می‌دهد.» شفیعی افزود که ۷ تا ۸ هزار خودروی عمومی فاقد استاندارد در جاده‌های ایران تردد می‌کنند و همین تعداد، موجب عدم امنیت خودروهای دیگر نیز می‌شود.
ایمنی جاده‌ها؛ مشکل ملی
بهروز غروی، مدیرعامل جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها، مقوله ایمنی جاده‌ها را یک مشکل ملی دانست و گفت: «۴ تا ۷ درصد تولید ناخالص داخلی در کشور صرف حوادث رانندگی و۳۰ تا ۳۵ درصد بودجه بهداشت و سلامت کشور صرف قربانیان این حوادث می‌شود و این در حالی است که ۱۰ میلیون نفر در اثر حوادث رانندگی نان‌آور خود را از دست داده‌اند.»
مهران قربانی، مدیرکل ایمنی راه‌ها و حریم سازمان راهداری نیز به مقوله تفکر راننده و خطرپذیری اشاره کرد و گفت: «یک راننده تریلی مهار بار خود را به درستی انجام نمی‌دهد و با راه افتادن در جاده، هم با جان خود بازی می‌کند هم با جان دیگران.»
او در لزوم فرهنگ سازی نزد مردم و تفکر و ذهنیت راننده گفت: «باید به مردم بگوییم حرکت با سرعت ۱۲۰ کیلومتر در جاده‌ها یعنی این که از طبقه دوازدهم به پایین پرتاب شوی.»
معاون مهندسی سایپا در انتقاد از آموزش مردم و فرهنگ سازی، اعلام کرد که تاثیر ایربگ و اثر آن در کاهش تلفات حوادث رانندگی معادل ۵ تا ۱۰ درصد است و کمربند ایمنی می‌تواند از ۷۰ تا ۸۰ درصد تلفات جلوگیری کند: «اما این موضوع به صورت عکس در ذهن مردم جا افتاده است.»
تشابه میزان قربانیان تصادفات و جنگ
پیش‌تر و در بهار سال ۱۳۹۳، فرمانده نیروی انتظامی ایران گفته بود که آمار سالانه کشته‌شدگان حوادث رانندگی ایران برابر با میانگین سالانه کشته‌شدگان جنگ ایران و عراق است.
در آمارهای منتشره تاکید می‌شود که خطای انسانی در ۷۰ تا ۸۰ درصد حوادث جاده‌ای موثرند. رفتار راننده، رفتار پلیس، استاندارد خودرو و وضعیت جاده از عمده‌ترین عواملی هستند که می‌توانند بر کاهش یا افزایش احتمال خطای انسانی تاثیر بگذارند.
از سوی دیگر عنوان می‌شود که برخی جاده‌های ایران ایرادهای ساختاری دارند و برای زمانی ساخته شده‌اند که حداکثر سرعت خودروها ۵۰ کیلومتر بود. در همین زمینه به نکاتی مانند اختلاف سطح جاده‌ها یا شانه‌راه‌ها اشاره می‌شود.
طبق تحقیقات انجام شده، حرکت با چراغ خاموش در شب، عدم رعایت فاصله ایمنی، توجه نداشتن به سرعت، نوشیدن الکل و وجود نقص فنی در خودرو از مهم‌ترین دلایل سوانح رانندگی هستند.
در بهار سال ۲۰۱۲ اعلام شده بود که نرخ سوانح رانندگی در ایران ۲۰ برابر میانگین جهانی است. ایران در میان ۱۹۰ کشور دنیا از نظر ایمنی و تصادفات رانندگی رتبه ۱۸۹ را کسب کرده بود و تنها سیرالئون از این نظر وضعیت نامناسب‌تری به نسبت این کشور داشت.