یک سوم جمعیت یمن پیرو مذهب زیدی هستند، که از فرقه‌های منشعب از اسلام سنت‌گرا محسوب می‌شود و نزدیکی‌هایی به کیش شیعه دارد. آنها به طور عمده در منطقه کوهستانی شمال کشور و هم‌مرز با عربستان سعودی زندگی می کنند.

پیشوایان مذهبی زیدی که از دیرباز "امام" خوانده می‌شوند، تا انقلاب "خلقی" سال ۱۹۶۲ بر سر قدرت بودند. به دنبال افزایش قدرت سنی‌های بنیادگرا در کشور، زیدی‌ها قدرت خود را به تدریج از دست دادند، اما از این وضعیت ناخرسند بودند و به دنبال فرصتی برای شورش بر حکومت مرکزی بودند. یکی از خانواده‌های بانفوذ به نام "حوثی" موفق شد به نارضایتی زیدی‌ها سمت و سو دهد و آنها را علیه دولت متحد و مجهز کند.

پیروان خاندان "حوثی" در سال ۲۰۰۴ با قدرت مرکزی وارد نبرد مسلحانه شدند. علی عبدالله صالح، رئیس جمهور وقت، که خود زیدی است، به آنها انگ "تروریسم" زد تا به سادگی آنها را سرکوب کند. از آن زمان تا سال ۲۰۱۰ هزاران نفر از حوثی‌ها کشته و صدها هزار نفر آواره شدند.

در جریان جنبش‌های موسوم به "بهار عربی" ناراضی مردم بالا گرفت و علی عبدالله صالح ناگزیر به فرار از کشور شد. حوثی‌ها در موقعیت قوی‌تری قرار گرفتند.

هنگامی که عبدربه منصور هادی به ریاست جمهوری یمن رسید، اوضاع سیاسی و اقتصادی چنان نابسامان بود که دولت مرکزی توان اعمال قدرت نداشت.

حوثی‌ها باز هم نفوذ بیشتری پیدا کردند و حتی قبایل نزدیک به "انصارالله" و هواداران صالح رئیس جمهور پیشین به حمایت از آنها پرداختند.

نیروهای وابسته به "حوثی" در سپتامبر ۲۰۱۴ صنعا پایتخت کشور را تصرف کردند و در ژانویه ۲۰۱۵ به راحتی وارد کاخ ریاست جمهوری شدند. آنها پارلمان کشور را منحل کردند و بر فرماندهی ارتش مسلط شدند. هادی، رئیس جمهور، ناچار شد مرکز دولت را به عدن منتقل کند، اما با نزدیک شدن نیروهای حوثی به این شهر، او به عربستان سعودی گریخت.

نقش ایران چیست؟

در سال‌های گذشته جمهوری اسلامی نفوذ چندانی در یمن نداشت. حوثی‌ها، برخلاف تصور، با شیعیان دوازده امامی حاکم بر ایران، نزدیکی اعتقادی زیادی ندارند.

پس از آن که رابطه یمن با کشورهای عرب همسایه تیره شد و کشورهای غربی سفارت‌خانه‌های خود را در این کشور بستند، رابطه با جمهوری اسلامی روز به روز گرم‌تر شد. میان تهران و صنعا پرواز هوایی برقرار شد و جمهوری اسلامی به حمایت آشکار از نیروهای حوثی پرداخت.

پیروان حوثی چه می‌خواهند؟

زیدی‌های پیروان خاندان حوثی به گسترش فساد و حاکمیت استبدادی "بنیادگرایان سنی" اعتراض دارند. در ابتدا آنها در راه به دست آوردن نقشی درخور در حاکمیت سیاسی کشور تلاش می‌کردند و گاه به دنبال کسب خودگردانی بودند، اما به نظر می‌رسد که آنها امروز خواهان حکومت در سراسر یمن هستند.

نقش عربستان سعودی

با پیروزی حوثی‌ها، عربستان سعودی نه تنها نفوذ خود در منطقه را در خطر می‌بیند، بلکه از نفوذ افکار و قدرت آنها در عربستان نیز نگران است. به همین خاطر است که ریاض، در همکاری با متحدان خود، ارتشی ۱۵۰ هزار نفری را برای حمله به یمن و مقابله با حوثی‌ها بسیج کرده است. به نظر نمی‌رسد که ایران به حمایت نظامی از نیروهای حوثی آمادگی داشته باشد.

به نظر کارشناسان سیاسی حملات سنگین عربستان سعودی نمی‌تواند جنبش حوثی‌ها را متلاشی کند، اما می‌تواند آنها را به مذاکره با هادی، رئیس جمهور سنی کشور، وادار کند. در هرحال حمله عربستان و متحدان آن یمن را به حالت جنگ داخلی نزدیک کرده است.