حکم دادگاه نیویورک؛ غرامت ۱.۶۸میلیارد دلاری علیه ایران
۱۴۰۲ فروردین ۳, پنجشنبه
یک قاضی فدرال در آمریکا رای داده که از دارایی مسدود شده جمهوری اسلامی در لوکزامبورگ، مبلغ ۱.۶۸ میلیارد دلار غرامت به بازماندگان قربانیان بمبگذاری سال ۱۹۸۳ در مقر نظامیان آمریکایی در لبنان پرداخت شود.
تبلیغات
قاضی یک دادگاه فدرال در نیویورک، روز چهارشنبه ۲ فروردین (۲۲ مارس) در حکمی به بانک مرکزی جمهوری اسلامی و یک واسطه اروپایی دستور داد تا ۱.۶۸ میلیارد دلار به بازماندگان و خانواده قربانیان سربازانی که در بمبگذاری سال ۱۹۸۳ در مقر نظامیان آمریکا در لبنان کشته شدند، غرامت پرداخت کنند.
لورتا پرسکا همچنین اعلام کرد قانونی که در سال ۲۰۱۹ تصویب شده، بانک مرکزی جمهوری اسلامی را از مصونیت در برابر پیگرد قضایی به خاطر حمایت مادی از عوامل بمبگذاری سال ۱۹۸۳ محروم میکند.
این قاضی در ادامه حکم خود نتیجه گرفت که به این ترتیب میتوان از دارایی مسدودشده حکومت جمهوری اسلامی در لوکزامبورگ برای پرداخت غرامت به بازماندگان برداشت کرد.
این پرونده به نام ''پیترسون در برابر جمهوری اسلامی ایران و دیگران'' در دادگاه منطقهای فدرال در منطقه جنوب نیویورک مورد بررسی قرار گرفته است.
حمله مرگبار سال ۱۹۸۳ به مقر سربازان آمریکایی
روز ۲۳ اکتبر سال ۱۹۸۳ (۱ آبان ۱۳۶۲) و همزمان با جنگهای داخلی در لبنان، یک مهاجم انتحاری با کامیون حامل مواد منفجره به مقر تفنگداران دریایی ارتش ایالات متحده آمریکا در بیروت حمله کرد. در پی این حمله انتحاری ۲۴۱ نظامی آمریکایی کشته شدند. در حملهای مشابه در همان روز ۵۸ چترباز فرانسوی در پایگاه نیروهای این کشور در بیروت قربانی شدند.
خانوادههای قربانیان این حمله، پس از طرح شکایت سرانجام در سال ۲۰۰۷ موفق شدند تا حکم پرداخت غرامت از طرف ایران به مبلغ ۲.۶۵ میلیارد دلار را از سوی یک دادگاه فدرال در آمریکا دریافت کنند.
اما در واکنش، بانک مرکزی جمهوری اسلامی اعلام کرد که این شکایت بر اساس ''قانون مصونیت حاکمیت خارجی'' قابل قبول نیست؛ قانون مورد اشاره جمهوری اسلامی، از دولتهای خارجی در برابر دادگاههای آمریکا محافظت میکند.
رای به بررسی مجدد پرونده
دیوان عالی آمریکا در ژانویه سال ۲۰۲۰ میلادی رای توقیف ۱.۶۸ میلیارد دلار از داراییهای بانک مرکزی ایران و پرداخت آن به عنوان غرامت به بازماندگان بمبگذاری سال ۱۹۸۳ لبنان را رد کرد. این دیوان همچنین دستور داد تا این پرونده طبق قانونی که حدودا یک ماه پیش از آن به تصویب رسیده بود، مجددا بررسی شود.
حال، قاضی لورِتا پرِسکا در حکم خود تاکید کرده که قانون ۲۰۱۹ به دادگاهها اجازه میدهد تا برای ضبط داراییهای ایران در خارج از این کشور با هدف تحقق رای صادره علیه جمهوری اسلامی در پروندههای تروریستی دستور دهد؛ فارغ از اینکه سایر قوانین از جمله ''قانون مصونیت حاکمیت خارجی'' در این خصوص چه میگوید.
خانوادههای قربانیان و بازماندگان این بمبگذاری مرگبار، در سال ۲۰۱۳ میلادی تلاش کردند تا اوراق بهاداری را که ادعا میشود متعلق به بانک مرکزی ایران است و توسط ''کلیراستریم'' پردازش میشد، ضبط کنند.
شرکت کلیراستریم که مقر آن در لوکزامبورگ است، شرکتی تابعه و وابسته به بورس آلمان است.
در همین خصوص، سال ۲۰۲۱ یک دادگاه در لوکزامبورگ به ''کلیراستریم'' دستور داد که این منابع مالی را تا زمان فرآیندهای حقوقی بیشتر، به جایی منتقل نکند. این شرکت اما در واکنش خواستار آن شده بود که در این حکم، تجدیدنظر شود.
گفتنی است سازمان بنیادگرای شیعی "جهاد اسلامی" مسئولیت بمبگذاری سال ۱۹۸۳ را برعهده گرفت. با اینحال جمهوری اسلامی نیز به دستداشتن در حملات متهم شد؛ اتهامی که از سوی ایران همواره رد شده است. جمهوری اسلامی همواره تاکید کرده که از سازمان "جهاد اسلامی" تنها "حمایت معنوی" میکند.
ترورهای برونمرزی جمهوری اسلامی ایران به روایت تصویر
پرونده اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی و همدستان او با صدور احکام سنگین در دادگاه بلژیک بسته شد. نگاهی به دیگر پروندههای ترورهای برون مرزی عاملان جمهوری اسلامی در این گزارش تصویری:
عکس: Getty Images/AFP/C. Stache
اسدالله اسدی، طراح عملیات تروریستی
دادگاه شهر انتورپ (انور) در بلژیک پنجشنبه ۱۶ بهمنماه (۴ فوریه) به محکومیت قطعی اسدالله اسدی، دیپلمات ایرانی رأی داد و او را به ۲۰ سال زندان محکوم کرد. اسدی در ژوئن ۲۰۱۸ به اتهام طراحی و هدایت حمله به نشست سازمان مجاهدین خلق در حومه پاریس، در آلمان دستگیر و به بلژیک تحویل داده شد. دادگاه همچنین نسیمه نعامی را به ۱۸ سال زندان، مهرداد عارفانی را به ۱۷ سال و امیر سعدونی را به ۱۵ سال زندان محکوم کرد.
عکس: Irannewsupdate
ترور مسعود مولوی
مسعود مولوی ۱۴ نوامبر سال ۲۰۱۹ در استانبول در اثر اصابت گلوله از سوی عبدالوهاب کوچاک به قتل رسید. مولوی پیش از آنکه به ترکیه فرار کند، در ایران مامور اطلاعاتی بود. او مدیر کانال "جعبه سیاه" بود که اخباری درباره فساد مالی در بیت خامنهای منتشر میکرد. رسانههای ترکیه در فوریه سال ۲۰۲۱ از بازداشت محمد رضا ناصرزاده، دیپلمات ایرانی بدلیل صدور گذرنامه برای علی اسفنجانی عامل اصلی قتل مولوی خبر دادند.
عکس: Fararou
"علی معتمد" (رضا کلاهی صمدی)
"علی معتمد" در ۲۴ آذر ۱۳۹۴ (برابر ۱۵ دسامبر ۲۰۱۵) در سن ۵۶ سالگی در شهرآلمیره هلند در خیابان از نزدیک هدف گلوله دو مرد ناشناس قرار گرفت و در بیمارستان جان سپرد. سه سال بعد در حالیکه دادگاه قاتلان برگزار میشد روزنامههای هلندی، این خبر را تأیید کردند که مقتول که در دهه ۱۳۶۰ از هلند پناهندگی گرفته همان کلاهی از اعضای مجاهدین خلق بوده که متهم به انفجار در مقر حزب جمهوری اسلامی با ۷۲ کشته بوده است.
عکس: Public Domain
طرح ترور سفیر عربستان در آمریکا
دادگستری آمریکا "منصور اربابسیر" (عکس) و "غلام شکوری" را در ۲۹ سپتامبر سال ۲۰۱۱ (۱۳۹۰) به تلاش برای ترور عادل الجبیر، سفیر عربستان سعودی در آمریکا متهم کرد. اربابسیر که تابعیت ایرانی - آمریکایی دارد، بازداشت شده ولی غلام شکوری فراری است. مقامهای قضایی آمریکا میگویند که غلام شکوری، عضو نیروی قدس- شاخه برون مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.
عکس: dapd
بمبگذاری در هندوستان، ۲۰۱۲
در سال ۲۰۱۲ پلیس هند رسماً اعلام کرد که ایران مسئول بمبگذاری در دهلی برای کشتن دیپلماتهای اسرائیلی بودهاست. پلیس هند پس از تحقیقات گسترده، به این نتیجه رسید که پنج تن از اعضای سپاه پاسداران با همکاری یک روزنامهنگار هندی این ترور را انجام دادهاند. طبق گزارش، سردسته این گروه "هوشنگ افشار ایرانی" نام دارد و هدایتکننده سوء قصد علیه اسرائیلیها در تایلند و گرجستان نیز بودهاست.
عکس: Reuters
بمبگذاری در بانکوک، ۲۰۱۲
تایلند، ایران را به بمبگذاری برای ترور دیپلماتهای اسرائیلی در سال ۲۰۱۲ در بانکوک متهم کرد. سعید مرادی (چپ)، محمد خزایی (وسط) و مسعود صداقتزاده (راست که در مالزی دستگیر شد) به دست داشتن در عملیات تروریستی متهم و به حبس ابد محکوم شدند. سعید مرادی بر اثر انفجار بمب دو پای خود را از دست داد. این سه نفر بعدا در قبال آزادی کایلی مور گیلبرت، پژوهشگر استرالیایی-بریتانیایی به ایران تحویل داده شدند.
عکس: AP/Spokesman Office of National Thai Police
اقدام تروریستی در کنیا، ۲۰۱۲
پلیس کنیا در سال ۲۰۱۲ میلادی دو نفر ایرانی به نامهای احمد ابوالفتحی (راست) و سید منصور موسوی (چپ) را به اتهام تروریسم دستگیر کرد. این افراد عضو نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی معرفی شده و اتهام آنها انتقال تا ۱۰۰ کیلوگرم مواد منفجره اعلام شد. در آن زمان، سفیر ایران در کنیا قصد فراری دادن این دو نفر را داشت، ولی با شکست روبرو شد. این دو در دادگاه به حبس ابد محکوم شدند.
عکس: DAI KUROKAWA/Epa/dpa/picture alliance
ترور رضا مظلومان
رضا مظلومان (نام مستعار: کوروش آریا منش) از اعضای سازمان درفش کاویانی بود که در ۷ خرداد ۱۳۷۵ توسط عوامل جمهوری اسلامی در منزل خود در پاریس به ضرب گلوله کشته شد. در رابطه با این ترور، احمد جیحونی که از رابطان وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی بود در سال ۱۳۸۱ توسط دادگاه پاریس به ۱۷ سال زندان محکوم شد.
عکس: iranpoliticsclub
انفجار مرکز همیاری یهودیان در آرژانتین
در انفجار تروریستی ۲۷ تیر ۱۳۷۳ ( ۱۸ ژوئیه )۱۹۹۴ در مرکز یهودیان بوئنوسآیرس (آمیا) ۸۵ نفر کشته و بیش از ۲۰۰ نفر نیز زخمی شدند. دولت آرژانتین تاکنون سه بار جمهوری اسلامی ایران را به دست داشتن در این انفجار متهم کرده و مدعی است که دستور و نقشه ضربه در تهران کشیده و مسئولیت اجرای طرح عملیات به ستاد ویژه عملیات حزبالله لبنان که به گروه شبه نظامی حزبالله لبنان وابستهاست، سپرده شد.
عکس: Daniel Luna/dpa/picture-alliance
ترور "میکونوس"
در عملیات ترور میکونوس که در رستورانی به همین نام واقع در برلین، پایتخت آلمان و در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۱۹۹۲ (۲۶ شهریور ۱۳۷۱) انجام گرفت، صادق شرفکندی دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران، همایون اردلان و فتاح عبدلی نماینده حزب دموکرات و نوری دهکردی کارمند صلیب سرخ به قتل رسیدند.
عکس: PDKI
ترور "میکونوس"
در دادگاه آلمان که پنج سال طول کشید، کاظم دارابی (راست) و عباس راحیل تبعه لبنانی (نفر وسط) به حبس ابد، یوسف امین (سمت چپ) و محمد اتریس هر دو لبنانی به ترتیب به ۱۱ و ۵ سال زندان محکوم شدند. دادگاه همچنین حکم جلب علی فلاحیان، وزیر وقت اطلاعات را صادر کرد. طبق حکم دادگاه ترور با اطلاع مستقیم علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی، اکبر رفسنجانی رئیسجمهور و علی اکبر ولایتی وزیر خارجه وقت انجام شده است.
عکس: PDKI
ترور فریدون فرخزاد
فریدون فرخزاد، در ۱۶ مرداد ۱۳۷۱ در محل سکونتش در شهر بن آلمان بر اثر ضربات چاقو به قتل رسید. او شاعر، تهیهکننده، کارگردان و مجری تلویزیونی و رادیویی، خواننده، ترانهسرا، آهنگساز، بازیگر و فعال سیاسی ایرانی مخالف نظام جمهوری اسلامی بود. از فریدون فرخزاد بهعنوان "نامیترین شومَن ایران" یاد میشود. او برادر کوچک فروغ فرخزاد شاعر معاصر ایرانی بود.
عکس: Tacoma
ترور عبدالرحمان برومند
عبدالرحمان برومند رئیس هیئت اجرائی نهضت مقاومت ملی ایران در روز پنجشنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۳۷۰ در مقابل آسانسور منزل مسکونی خود در پاریس با ضربات کارد به قتل رسید. نهضت مقاومت ملی ایران در ۱۴ مرداد ۱۳۵۹ در همان خانه در مخالفت با جمهوری اسلامی پیریزی شد. (عکس در کنار داریوش فروهر که به همراه همسرش پروانه اسکندری در جریان قتلهای زنجیرهای در ایران کشته شد)
عکس: aasoo.org
ترور شاپور بختیار
سه ماه و نیم بعد از ترور عبدالرحمان برومند، شاپور بختیار آخرین نخستوزیر دوره پهلوی و بنیانگذار نهضت مقاومت ملی ایران در ۱۵ مرداد ۱۳۷۰ در منزل خود در پاریس با ضربات چاقو کشته شد. وی دو بار هدف ترور قرار گرفت و طبق اظهارات انیس نقاش، تروریست لبنانی هر دو بار به دستور مقامات جمهوری اسلامی ایران و با استخدام تروریستهایی حرفهای طرحریزی شده بود.
عکس: AP
ترور کاظم رجوی
کاظم رجوی عضو شورای ملی مقاومت ایران در ۴ اردیبهشت ۱۳۶۹( ۲۴ آوریل۱۹۹۰) در نزدیکی خانهاش در سوییس به ضرب گلوله ترور شد. برادر مسعود رجوی، از رهبران سازمان مجاهدین خلق، پس از انقلاب نخستین نماینده ایران در دفتر سازمان ملل متحد بود.
عکس: Maryam Rajavi.com
ترور بهمن جوادی
بهمن جوادی که به نام غلام کشاورز شناخته میشد، سخنگوی فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی و از کادرهای حزب کمونیست ایران بود که در ۴ شهریور ۱۳۶۸ (۱۵ سپتامبر ۱۹۸۹) در لارناکای قبرس ترور شد. او که مقیم و شهروند سوئد بود، برای دیدار مادرش از سوئد به قبرس رفته بود. بهمن جوادی در مقابل چشمان مادر، همسر و برادرش هدف گلوله یک موتورسوار قرار گرفت و در بیمارستان مرکزی لارناکای قبرس درگذشت.
عکس: Farideh Arman
ترور عبدالرحمان قاسملو و عبدالله قادری
عبدالرحمان قاسملو دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران و عبدالله قادریآذر در روز ۲۲ تیر ۱۳۶۸ (۱۳ ژوئیه ۱۹۸۹) در حالی که با نمایندگان جمهوری اسلامی دربارهٔ حل مسالمتآمیز "مسئله کردستان" بر سر میز گفتگو نشسته بودند در وین، پایتخت اتریش کشته شدند.
عکس: Bandarkhalil
ترور بیژن فاضلی
بیژن فاضلی فرزند رضا فاضلی ، فعال سیاسی ملیگرا، نویسنده، مجری و مدیر یک تلویزیون سیاسی مخالف حکومت جمهوری اسلامی ایران بود که در اثر بمبگذاری توسط عوامل جمهوری اسلامی در ۲۸ مرداد ۱۳۶۵ در فروشگاه خود واقع در لندن کشته شد. این بمب برای از بین بردن رضا فاضلی کار گذاشته بود که در نهایت به کشته شدن فرزند وی بیژن منجر شد.
عکس: abadis.ir
ترور ارتشبد غلامعلی اویسی و برادرش
ارتشبد غلامعلی اویسی در ۱۸ بهمن ۱۳۶۲ در پاریس به همراه برادرش غلامحسین اویسی با شلیک گلوله به سر ترور شدند. او فرمانده ژاندارمری در سال ۱۳۴۸ و فرمانده نیروی زمینی ارتش طی سالهای ۱۳۵۱ تا ۱۳۵۷ بود. اویسی فرماندار نظامی تهران در زمان تظاهرات ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ بود. (عکس ارتشبد اویسی سمت راست در کنار ارتشبد ازهاری)
عکس: historydocuments.ir
ترور علی اکبر طباطبایی
علیاکبر طباطبایی سخنگوی سفارت ایران در آمریکا در دوران حکومت پهلوی بود که در ۳۱ تیرماه ۱۳۵۹ در مریلند آمریکا به ضرب گلوله کشته شد. قاتل، داود صلاح الدین (دیوید تئودور بلفیلد) نام داشت که قبل از انقلاب به اسلام گرویده بود و با بسته شدن سفارت ایران در واشنگتن به عنوان محافظ در دفتر حافظ منافع جمهوری اسلامی در سفارت الجزایر استخدام شد. او پس از ترور به ایران گریخت.
عکس: kayhan.london
ترور شهریار شفیق
شهریار شفیق (نفر دوم از سمت چپ) پسر اشرف پهلوی، افسر ارشد نیروی دریایی ارتش بود که در ۱۶ آذر ماه ۱۳۵۸ هنگام خروج از اقامتگاه مادرش در پاریس، به ضرب گلوله به قتل رسید. او یک هفته پس از انقلاب اسلامی و اعلام بیطرفی ارتش، ایران را ترک کرد. شفیق نخست راهی ایالات متحده شد و سپس در فرانسه به همسر و دو فرزندش پیوست.