محمد خاتمی در برابر شورای مجمع نمایندگان ادوار مجلس گفت که شعار اصلی همچون گذشته "استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی" است و اکثریت قاطع مردم نیز همین را می‌خواهند. وی افزود، هر شعار دیگری انحرافی است.

مردم‌سالاری در برابر استبدادمداری

خاتمی اظهار داشت که این شعار به معنای «ضدیت با استبداد؛ ضدیت با بیگانه و نیز طرفداری از عدالت و اخلاق در جامعه؛ یعنی هم حاکمیت مردم بر سرنوشتشان و هم حاکمیت معیارها و ارزش‌های اسلامی» است.

به گزارش پارلمان نیوز، رئیس بنیاد باران گفت که جمهوری اسلامی یعنی اینکه نظام بر محور و مدار مردم قرار دارد. خاتمی افزود، اصولا «نفس جمهوریت و مردم‌سالاری یعنی پذیرش "غیر"».

خاتمی استبداد را تسلیم "غیراز من" تعریف کرد و گفت: «در استبداد، مدار و محور "من" است و "غیر از من" یا باید تسلیم شود و یا حذف، این محتوای معنوی استبداد در طول تاریخ است».

«دگراندیشان را به‌رسمیت بشناسیم»

به نظر خاتمی، شرط و گام اول مردم سالاری "پذیرش غیر" است؛ «غیری که با من تفاوت و اختلاف نظر دارد و او را به رسمیت شناختن و با هم کار کردن؛ نه اینکه دیگری را دفع کردن!».

رئیس جمهوری پیشین ایران تأکید کرد، برای مردم و قومی که تاریخی استبدادزده دارند، بزرگترین نقش بر عهده‌ حکومت است تا در "پذیرش غیر" فرهنگ‌سازی کند. وی افزود: «حکومت باید تحمل داشته باشد، حکومت باید پیشتاز شود که به آن انتقاد شود و انتقاد برای مردم ایجاد هزینه نکند، اگر این کار انجام شود کم کم در جامعه فرهنگ‌سازی لازم صورت می‌گیرد».

ضرورت پذیرش بحران در تمام عرصه‌ها

خاتمی تأکید کرد که باید پذیرفت که بحران بر کشور حاکم است. وی افزود: «اگر آشفتگی موجود و اینکه انسان‌هایی كشته می‌شوند، انبوهی از انسان ها و از جمله چهره های خدوم به بهانه‌های مختلف دستگیر می‌شوند یا تحت فشار قرار می‌گیرند و هر روز شاهد مشكلات هستیم بحران نیست پس بحران چیست؟»

خاتمی گفت: «من بحرانی که آثار آن نهفته است را می‌بینم و ... اگر این فضا تداوم پیدا کند و با آن بحران برخورد نشود، می‌تواند خیلی مشکل‌ساز باشد». وی در کنار بحران سیاسی، بحران اقتصادی و بحران مدیریتی را نیز دو عرصه‌ی مهم دیگر بحران در جمهوری اسلامی نامید.

رئیس دولت اصلاحات افزود: «ببینید وضع تولید چگونه است؟ وضع اشتغال چگونه است؟ وضع عدالت اجتماعی و فاصله بین فقیر و غنی چگونه است؟ وضع ذخائر و سرمایه‌های اصلی مملکت چگونه است؟ وضع نفت و روابط بین‌الملل ما چگونه است؟»

رئیس بنیاد بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و تمدن‌ها اظهار داشت: «از نظر اجتماعی و سیاسی هم بحران وجود دارد.» خاتمی افزود: «شرط برون رفت از بحران پذیرش بحران است، نفی بحران یعنی پاک کردن صورت مساله؛ قبول کنیم بحران وجود دارد و به این مسئله بپردازیم که چرا این بحران بوجود آمد؟ باید علت را پیدا و آن ‌را حل کنیم.»

«ما ساختارشکن نیستیم!»

محمد خاتمی رخدادهای ماههای اخیر را «تلخ» نامید و در توضیح چرایی این اتفاقات گفت: «دو جریان نان‌شان در تشدید خشونت است؛ یک جریان افراطی که می‌خواهد بگوید من همه چیز انقلابم و همه باید حذف شوند و همه امکانات را می‌خواهد در دست بگیرد و از طرف دیگر جریانی که اصل جمهوری اسلامی را نمی‌خواهد».

وی تأکید کرد: «هر حرکت ساختارشکنانه و خلاف قانون و گفتن حرف‌هایی که از ما نیست، محکوم و مطرود است و بنده هم معتقد نیستم که این حرکت‌ها خیلی وسیع است گرچه عده‌ای آن را بزرگ‌نمایی می‌کنند.»

رئیس دولت اصلاحات برای نمونه در تأیید سخنان خود گفت: «بنده شهادت می‌دهم شب عاشورا در جماران شعار ساختارشکنانه وجود نداشت، اما وقتی ریختند و زدند ممکن است چند جوان هم شعار تند داده باشند.» وی افزود، این خشونت‌هاست که مسئله را به بن‌بست می‌‌رساند.

خاتمی تصریح کرد، حتا محافظه‌کارانی که با اصلاح‌طلبان نیستند، ولی برای کشور دلسوزی می‌کنند، وقتی «یک کلمه برای برون‌رفت از بحران می‌گویند، مورد تهاجم و حمله شدید نیروهایی که نمی‌دانیم کی هستند و همه ارکان نظام را تحت فشار قرار می‌دهند، قرار می‌گیرند». وی این روند را برای کشور بسیار خطرناک توصیف کرد.

ضرورت انتخابات آزاد و تغییر قانون انتخابات

خاتمی نسبت به اجرای درست قانون اساسی تأکید ورزید و افزود که نباید تفسیر دلبخواه از قانون اساسی کرد. وی در سخنان خود بر فضای آزاد انتخاباتی برای مردم تصریح کرد و افزود: «هرچه انتخاب مردم باشد باید به آن احترام گذاشت».

رئیس جمهوری پیشین ایران تصریح کرد که قانون برگزاری انتخابات جمهوری اسلامی دارای نقصان اساسی دارد و گفت: « بنده هم معتقدم نحوه برگزاری انتخابات و شیوه برگزاری و سازوکارهای آن اشکالات اساسی دارد که در نتیجه آن نقصان‌ها و اشکالات است که کار به اینجا می‌رسد و مردم بی‌اعتماد می‌شوند.»

محمد خاتمی با حمایت از بیانیه ‌۱۷ میرحسین موسوی در زمینه راهکارهایی برای برون‌‌رفت از بحران گفت: «در بیانیه اخیر جناب اقای مهندس موسوی هم آمده که مهمترین آن تضمین برای انتخابات آزاد و قانونی و احترام به رای مردم و تنظیم ضوابط و ساز و كارهایی برای انتخابات و نیز اجرای درست آن ساز و كارها.»

خاتمی تصریح کرد:«بنده هم معتقدم نحوه برگزاری انتخابات و شیوه برگزاری و ساز و کارهای آن اشکالات اساسی دارد که در نتیجه آن نقصان‌ها و اشکالات است که کار به اینجا می‌رسد و مردم بی‌اعتماد می‌شوند.»

ضرورت اجرای قانون اساسی

رئیس دولت اصلاحات با بیان اینکه «انتخابات باید آزاد، عادلانه و قانونی طبق همه ضوابطی که وجود دارد برگزار شود»، اظهار داشت: «آزادی‌های اساسی که در قانون اساسی آمده باید برای احزاب و گروه‌ها و مردم تامین شود، میدان باید از تندروها گرفته شود که همه چیز را از بین خواهد برد».

محمد خاتمی به دو جناح هشدار داد و گفت: «خیال نکنیم اگر جمهوری و نظام برود، بناست نظام شسته رفته‌ای که به نفع مردم است به ما داده شود؛ از آن طرف هم خیال نکنند اگر معیارهای قانون اساسی را از بین ببرند چیزی به نام به اصطلاح حکومت اسلامی بوجود خواهد آمد».

خاتمی افزود که «حرکت در چارچوب قانون اساسی، مبنای کار قرار گرفتن قانون و منطق و محدود کردن افراط گری‌ها و تفریط گری‌ها مشکل را حل می‌کند و جامعه را آرام خواهد کرد».

DK/MM