روز چهارشنبه ۱۱ اردیبهشت ماه (اول مه) محمد خاتمی در دیدار با جمعی از وکلا و حقوقدانان ایران مشکلات کنونی جامعه ایران را ناشی از عدم پایبندی به قانون اساسی خواند.

به گزارش وب سایت رسمی رئیس جمهور پیشین ایران، وی در این دیدار با اشاره به اینکه جمهوریت مقتضای روزگار کنونی است تصریح کرد:«اسلامی که من می‌شناسم سازگار با جمهوریت است».

به گفته خاتمی در دوران حاضر تفکری در مقابل این نوع نگاه قرار گرفته است و مشکلات جامعه نیز ناشی از این نوع دیدگاه است. وی افزود: «این فکر در جامعه غالب است و امکانات را به دست می گیرد یا می خواهد بگیرد و از مصونیت آهنین برخوردار است».

رئیس جمهور پیشین ایران با تأکید بر اینکه در مقابل جریان اصلاح‌طلب در شرایط حاضر با تمامی محدودیت‌ها روبروست تصریح کرد: «اگر شرط حضور دست برداشتن از این (جمهوریت) باشد عطای حضور را به لقایش می‌بخشم».

این سخنان در حالی بیان می‌شود که گروه‌ها و شخصیت‌های اصلی جریان اصلاح‌طلب در تلاش هستند محمد خاتمی را برای شرکت در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری راضی کنند. گرچه از سوی دیگر نهادهای تندرو نزدیک به آیت‌الله علی خامنه‌ای تأکید می‌کنند که صلاحیت وی برای انتخابات تأیید نخواهد شد.

محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر این موضوع که مبنای جمهوری اسلامی قانون اساسی است افزود: «هرکس که می‌آید در چارچوب قانون اساسی باید عمل کند. هدف ما اجرای همه جانبه قانون اساسی است. کسی نمی‌تواند پایبند به قانون اساسی نباشد و به صحنه بیاید».

با این حال حامیان علی خامنه‌ای می‌گویند خاتمی و دیگر اصلاح‌طلبان به علت حمایت و نقش‌شان در اعتراضات پس از انتخابات سال ۱۳۸۸و عدم تکمین از رهبر جمهوری اسلامی که نتیجه آن انتخابات را تأیید کرده بود، به قانون اساسی و ولایت فقیه پایبند نیستند و حق شرکت در انتخابات را ندارند.

انتقاد توام از تحریم‌های بین‌المللی و رویکرد حکومت

رئیس جمهور پیشین ایران با تأکید بر اینکه وضعیت ناگوار امروز ناشی از رویکردهای غلط است، تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی را مورد انتقاد قرار داد. ایران به علت آنچه کشورهای غربی عدم شفافیت در برنامه هسته ای این کشور می‌خوانند با تحریم‌های گسترده جهانی روبرو است.

محمد خاتمی با اشاره به اینکه برخی رویکردها موجب شده که خسارت‌ها و مشکلاتی برای مردم پیش بیاید تحریم‌کنندگان ایران را نیز مورد خطاب قرار داد و گفت: «بزرگ‌ترین فشار تحریم‌ها متوجه مردم است. اگر امروز مردم به خاطر دارو و معیشت در تنگنا قرار گرفته‌اند از جمله به خاطر این تحریم‌ها است و مطمئناً مردم ما از تحریم کنندگان خشمگین می‌شوند».

وی برداشت تحریم‌ها را به سود مردم ارزیابی کرد و افزود: «فارغ از هر امری این تحریم‌های ظالمانه و مغرضانه باید برداشته شود. به هر حال برای برون رفت از مشکل باید هم رویکردها و هم کارکردها عوض شود».

مصونیت آهنین "خشونت‌گران دروغ‌پرداز"

محمد خاتمی در بخش دیگری از سخنانش از "یکه‌تازی خشونت‌گران دروغ‌پرداز که کارشان اتهام‌زنی و فحاشی و پرونده سازی است" به شدت انتقاد کرد.

به نظر می‌رسد این بخش سخنان خاتمی به عملکرد رسانه‌های نزدیک به رهبر ایران و خصوصا روزنامه کیهان اشاره دارد که مدیر مسئول آن توسط علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی تعیین می‌شود. این روزنامه چندی پیش به قلم حسین شریعتمداری در سرمقاله خود محمد خاتمی را "خائن، عامل بیگانه و مفسد فی الارض" خوانده بود که قطعاً صلاحیت‌اش برای انتخابات رد خواهد شد.

رئیس جمهور پیشین ایران در ادامه افزود: «امروز آن که به نام انقلاب تهمت می‌زند و دروغ می‌گوید از مصونیت کامل برخوردار است. حتی علیه دروغ‌ها و تهمت‌ها شکایت هم شده، اما کسی برخورد نمی‌کند».

انتقاد از احضارها و تهدیدهای تازه

خاتمی در مورد موضوع شرکت در انتخابات، سخنان پیشین خود را مبنی بر فراهم نبودن شرایط تکرار کرد: «اگر فردی را مردم بخواهند که بیاید ولی نگذارند و به هر قیمتی جلو او را بگیرند آیا امیدها به یأس تبدیل نمی‌شود؟ آیا امیدها از طرف کسانی که دل بسته بودند به کینه تبدیل نمی‌شود؟».

وی با ابراز امیدواری از اینکه انتخابات سو تفاهم‌ها و دشمنی‌ها را کمتر کند و فضای امنیتی و فشارهای موجود را تغییر دهد تصریح کرد: «ما گاه خلافش را می‌بینیم؛ احضارها، تهدیدها و نیز شنیده‌ام که همین روزها عده‌ای را از بند عمومی به زندان انفرادی برده‌اند! چرا؟».

رئیس جمهور پیشین ایران با اشاره به اینکه در شرایط حاضر همه در معرض تهدید هستند افزود: «ما حکومت مقتدر می خواهیم و اقتدار واقعی هنگامی است که اعتماد متقابل دولت و ملت باشد و رضایت واقعی در مردم ایجاد شود و اگر این نباشد قدرت نظامی و امنیتی اقتدار واقعی نمی‌آورد.»

در حالی که یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در ایران کمتر از شش هفته دیگر برگزار می‌شود هنوز مشخص نیست که آیا جریان‌های اصلی اصلاح‌طلب در این رقابت حاضر خواهند بود یا نه. همچنین به نظر می‌رسد کاندیداهای اصلی این جریان‌ها برای تأیید صلاحیت و کسب موافقت رهبر جمهوری اسلامی برای حضور در انتخابات با مشکلات عمده‌ای روبرو هستند.

از سوی دیگر میرحسین موسوی و مهدی کروبی، دو کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری پیشین، بیش از دو سال است که در زندان خانگی به سر می‌برند. این موضوع به دلیل عمده‌ی بخشی از هواداران جنبش اعتراضی سال ۱۳۸۸ موسوم به "جنبش سبز" برای عدم شرکت در انتخابات تبدیل شده است.