با توجه به این که تهیه مسکن در اغلب شهرهای دانشجوئی آلمان روز به روز دشوارتر می‌شود و خوابگاه‌های دانشجوئی نیز اغلب جائی برای دانشجویان جدید ندارند، یک شرکت آلمانی در شهر فرایبورگ به فکر افتاده است که کاراوان‌هائی متحرک را در نزدیکی دانشگاه این شهر مستقر کند و به‌صورت موقت در اختیار دانشجویان قرار دهد. این‌طرح در صورت موفقیت قرار است در سایر شهرهای دانشگاهی نیز اجرا شود.

دانشگاه‌های آلمان هرسال به تعداد بسیار زیادی از متقاضیان خارجی امکان تحصیل می‌دهند. متقاضیان تحصیل، به‌محض دریافت پذیرش، تصور می‌کنند که این پایان همه اضطراب‌ها است. اما در واقع این آغاز مسیری پرفراز و نشیب و پر دغدغه‌تر است. از اخذ ویزا و تهیه بلیت و بستن چمدان و دلواپسی‌های سفر به جهانی ناشناخته که بگذریم، یکی از نخستین و بزرگترین‌مشکلات پس از ورود به آلمان تهیه مسکن است.

اولین گزینه‌ای که به ذهن می‌رسد خوابگاه‌های دانشجویی است. از جمله این خوابگاه‌ها می توان به سوئیت‌های کوچک یک نفره و یا خانه‌های اشتراکی اشاره کرد. ظرفیت این خانه‌های اشتراکی ۲ الی ۲۰ نفر است و هر فرد در آن دارای یک اتاق مجزا است، اما سرویس بهداشتی و آشپزخانه برای ساکنان آن اغلب به اشتراک گذاشته می‌شود. از مزایای خوابگاه‌هایی که دانشگاه در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد می‌توان به هزینه‌پایین اجاره بیشتر آن‌ها در مقایسه با خانه‌های خصوصی اشاره کرد. اجاره ماهانه اغلب هزینه‌های آب، برق و سیستم گرمایشی را هم در بر می‌گیرد.

با این وجود، تهیه مسکن برای دانشجویان یک معضل بزرگ است. در طی تغییرهائی که در سال‌های اخیر در سیستم آموزشی آلمان ایجاد شده، دانش آموزان به جای ۱۳ سال تنها پس از ۱۲ سال تحصیل در مدرسه دیپلم خود را دریافت می‌کنند. از این جهت سیل عظیمی از دیپلمه‌ها وارد دانشگاه شده و متغاضی مسکن هستند. از طرف دیگر تعداد خوابگاه‌های دانشجویی با تعداد ورودی های جدید برابری نمی کنند. در نتیجه خوابگاه‌های دانشجویی که مطلوب اکثر دانشجوها هستند قبل از سایر انتخاب‌ها پر می‌شوند.

"Studentenwerk": فرشته مهربان یا آرزوی محال

فرایبورگ واقع در جنوب غرب آلمان یکی از شهرهای گران این کشور به حساب می‌آید و پیدا کردن خانه در آن برای برخی از دانشجویان همچون کابوسی وحشتناک است.

Studentenwerk نام سرویسی دانشجویی و نیمه دولتی است که مرکزی در هر شهر دانشگاهی آلمان دارد. این مرکز خدماتی همچون مشاوره حقوقی، مشاوره روانی، کمک هزینه‌های تحصیلی، برگزاری جشن‌های دانشجویی، کاریابی، گرداندن کافه تریا و سالن غداخوری و سازمان دهی خوابگاه‌ها ارائه می‌دهد.

یکی از راه‌حل‌های موقتی که این سازمان برای دانشجویان بی مسکن فرایبورگ ارائه می‌دهد اقامت‌های اضطراری است. این نوع اسکان شامل سالن‌هایی با ۸ جای خواب، (تشک، ملحفه، بالشت و پتو) و ۸ صندلی است و هر سال از ابتدای اکتبر تا اوایل نوامبردر اختیار این دانشجویان قرار می گیرد. هر دانشجو در برابر پرداخت ۱۰۰ یورو بیعانه و ۸ یورو برای هر شب اقامت می تواند حداکثر تا ۱۰ روز از این پانسیون استفاده کند.

شراره، ۲۵ ساله، یکی از دانشجویان دانشگاه فرایبورگ به دویچه وله می‌گوید: « ۲ سال پیش در ابتدا که به فرایبورگ آمدم اصلا خانه‌ای نداشتم. مجبور شدم چند روزی را در پانسیون اضطراری بگذرانم که شرایط فوق العاده سختی بود. درست است که پانسیون خیلی تمیزی بود و البته بهتر از خوابیدن در خیابان، اما بیشتر شبیه سلول‌های زندان بود. ما ۸ نفر بودیم که هر کدام از ما یک شماره داشت. یک تشک و یک صندلی به همان شماره به ما تعلق می‌گرفت».

شراره ۶ ماه بعد را در شرایط نامطلوب یک اتاق کرایه‌ای در زیرزمین منزل یک زوج میانسال ایرانی سپری کرد. وی ادامه می‌دهد:« بارها به studentenwerk رفتم و آن ها هر دفعه مرا به مسئولان خوابگاه ها مراجعه می دادند. اما در ملاقات با مسئولان خوابگاه‌ها به این دلیل که اکثر آن‌ها تسلطی به زبان انگلیسی نداشتند و من نیز به زبان آلمانی، کسی حاضر به صحبت کردن با من نبود. هر بار به محض ورود به اتاقشان و قبل از به پایان رساندن جمله‌ام تنها یک جواب می‌شنیدم: "نه"». شراره ادعا می کند که بارها شاهد تبعیض در رفتار مسئولان با دانشجویان خارجی که آلمانی نمی دانستند بوده است.

اسماران، ۲۵ ساله از هند، که هم در فرایبورگ تحصیل کرده است و هم در پتسدام، از تجربه‌اش در برخورد با مسئولان خوابگاه‌ها می‌گوید:« ساعت‌های اداری آن‌ها بسیار کوتاه و اغلب تنها یک روز در هفته است. این مسئله دسترسی به آن‌ها را بسیار مشکل می‌کند، مخصوصا وقتی که دانشجو باشید و به طور نیمه وقت هم کار بکنید. از طرف دیگر، برخورد مسئولان به‌ویژه با خارجی‌ها و کسانی که زبان آلمانی نمی دانند بسیار ناراحت کننده است».

ایانگ دانشجوی چینی در فرایبورگ هم اضافه می کند که اصلا از سیستم تقسیم بندی اتاق‌های خوابگاه‌ها سر در نمی‌آورد. وی می افزاید:«مسئولین رفتار بسیار بی‌تفاوتی نسبت به مشکل من داشتند و اگر چه که من می دیدم در کل طول ترم بعضی اتاق‌ها خالی بودند، اما آن‌ها هرگز حاضر به تمدید قرارداد من و یا دادن اتاق جدیدی به من نبودند».

توضیحات مسئولان

اما در مصاحبه با مدیر عامل اجرایی Studentenwerk فرایبورگ آقای کلمنز متز(Clemens Metz)، برخلاف اظهارات دانشجویان، همه چیز متفاوت به نظر می‌رسید. وی در پاسخ به دویچه وله می‌گوید که تمام مسئولان خوابگاه‌ها قادر به برقراری ارتباط به زبان انگلیسی هستند. همچنین افزود که بخش اطلاع رسانی این سازمان از۹ صبح تا ۵ بعدازظهر هر روز از دوشنبه تا جمعه بازاست، اما مسئولان خوابگاه‌ها ۲ روز در هفته پاسخگوی دانشجویان هستند.

آقای متز می‌افزاید:« در حال حاضر همه خوابگاه‌ها پر شده‌اند و خانه‌های موجود در بازار آزاد اکثرا یا گران قیمت هستند یا دارای شرایط نامساعد. و توصیه ما به مراجعه کنندگان این است که به فکر تهیه منزل در شهرستان‌های کوچک اطراف باشند».

وی خاطر نشان می‌کند که این بسیار مهم است که دانشجویان جدید قبل از ورود با این نهاد ارتباط برقرار کرده و شرایط و درخواست خود را با این سرویس دانشجویی در میان بگذارند. در نهایت علت این دوگانگی دربرخی از اظهارات ایشان و دانشجویان نامعلوم است.

راه حل‌های آنلاین

از دیگر راه‌های یافتن منزل سایت‌های آنلاین مانند "wg-gesucht" و"studenten-wgِِ" است. در این وب سایت‌ها هم کسانی که به دنبال خانه می گردند و هم کسانی که به دنبال مستاجر، می‌توانند یک پروفایل ایجاد کرده و مشخصات خود یا منزل خود را در صورت تمایل به همراه عکس ارائه دهند.

اگرچه که این ایده‌ای بسیار مفید است و در بسیاری از موارد به موفقیت می‌انجامد، اما باید در نظر داشت که بعضی از کلاهبرداران هم طعمه‌های خود را در این سایت‌ها می‌یابند. آن‌ها غالبا قربانیان خود را از میان دانشجویانی که به تازگی پذیرش گرفته‌اند و هنوز به آلمان سفر نکرده‌اند می‌جویند. در این شرایط با فرستادن عکس‌هایی وسوسه کننده از یک سوئیت زیبا با قیمتی مناسب، و هشدار این‌که این خانه خواهان زیادی دارد متقاضی را تحت فشار قرار می‌دهند تا او قبل از ورود به کشور و بازدید حضوری از منزل، مبلغی را از پیش پرداخت کند.

۴ دانشجوی خوش اقبال

پروژه آزمایشی "Add Home Study" توسط شرکت "کرامر" (Kramer) از ۲۴ اکتبر به راه انداخته می شود. این پروژه بر آن است تا ۴ دانشجو را به مدت ۱۲ ماه در۴ کاروان قابل سکونت جا دهد تا آن‌ها برای یافتن مسکن مناسب وقت کافی داشته باشند. این دانشجویان ۶ ماه اول نیازی به پرداخت اجاره نخواهند داشت و تنها لازم است هزینه‌های جانبی آب و برق را بپردازند.

فرانک گرمل اشپاخر(Frank Gremmelspacher) رئیس بازاریابی این پروژه به دویچه وله می‌گوید که ایده اولیه این کار تهیه سقفی برای دانشجویان جدید است که به دنبال خانه می‌گردند. این واحدهای متحرک به صورت موقت در مکانی در نزدیکی دانشگاه فرایبورگ مستقر خواهند شد. فرانک امیدوار است که با جذب سرمایه‌گذاران بیشتر بتوان پروژه اسکان دانشجویان را درابعاد وسیع‌تردر سطح کشور ادامه داد.

یکی از شرایط درخواست برای اقامت در این واحد‌ها تسلط کامل به زبان آلمانی است. این در حالی است که تعداد زیادی از دانشجویان غیر آلمانی برای تحصیل خود تنها به زبان انگلیسی نیاز داشته و در نتیجه دانش کمی از زبان آلمانی دارند.

فرانک در این باره می گوید:« این مسئله زمان می‌برد. از آنجایی که ترم جدید به زودی آغاز می‌شود، برای ما مهم بود بتوانیم این پروژه را هرچه سریع‌تر به راه بیاندازیم و آن را در رسانه‌ها معرفی کنیم. به همین دلیل تمام مکاتبات ما به زبان آلمانی، هستند».

وی اطمینان می‌دهد که مسئولان کاروان‌ها در آینده نزدیک قادر خواهند بود با افراد مسلط به سایرزبان‌های بین المللی هم ارتباط برقرار کنند.