یکی از ویژگیهای جشنوارهی بینالمللی فیلم برلین، اهدای جایزهی "تدی" به فیلمهایی است که "موضوعهای غیرمعمول" را دستمایه قرار میدهند. این جایزه که در بخش پانورامای این فستیوال گنجانده شده، امسال ۳۰ ساله میشود.
تبلیغات
سه دهه است که در بخش "پانوراما" در جشنوارهی بینالمللی فیلم برلین یک خرس در حالت نشسته، به کارگردان بهترین "فیلم نامتعارف" جهان اهدا میشود؛ فیلمی که به رویدادهای غیرمعمولی و نامتداول در زندگی بپردازد.
در سال ۱۹۸۶، در ابتدای پایهگذاری این جایزه، فیلمهایی که عشق و روابط همجنسگرایان را به تصویر میکشیدند، در مرکز توجه هیات داوران این بخش از برلیناله قرار میگرفتند. از این رو اولین "تدی"های برلیناله به دو کارگردان همجنسگرا که در آن زمان چندان معروف نبودند، اهدا شد: پدرو آلمادوار و گاس ون سنت. این دو سینماگر اسپانیایی و آمریکایی که هر یک تا به حال دستکم ۱۰ فیلم در کارنامهی هنر خود دارند، اکنون از چهرههای درخشان سینمای جهان هستند.
"تدی"های دورههای اول "پانوراما"، پارچهای بودند و از طریق پست برای برندگان سینماگر فرستاده میشدند.
چشماندازی بازتر
پس از یک دهه، مسئولان برگزاری پانوراما، افق فیلمهای این بخش را گسترش دادند و علاوه بر تحسین از کارگردانانی که جلوههایی از زندگی دگرباشان و همجنسگرایان را به نمایش میگذاشتند، از سینماگرانی که در کارهای خود به گوشههای تاریک و ممنوعهی جوامع گوناگون میپردازند نیز تقدیر کردند.
در این چارچوب، فیلم مستند "فوتبال با حجاب"، ساختهی دیوید اسمن و آیت نجفی، دو فیلمساز ایرانی و آلمانی مقیم این کشور در سال ۲۰۱۴، جایزهی "تدی" را از آن خود کرد. در این فیلم سفر یک تیم فوتبالیست دختر از یک باشگاه آلمانی به تهران برای اجرای مسابقه با دخترهای فوتبالیست ایرانی به نمایش در میآید.
مستند "آوازهای بیسرزمین"، ساختهی دیگر آیت نجفی که دربارهی ممنوعیت آواز زنان در ایران است، تازهترین کار این سینماگر است که چندی پیش در یکی از بخشهای جنبی جشنوارهی کن به نمایش در آمد.
برگزیدههای "تدی"
شصت و ششمین دورهی برلیناله، امسال به مناسبت سی سالگی این جایزه علاوه بر برگزاری جشنی بزرگ، بخش "نگاهی کوتاه به تدی" را هم تدارک دیده است. در این بخش، ۱۷ فیلم برجستهای که در سالهای گذشته به افتخار دریافت "تدی پارچهای" پانوراما نائل آمدهاند، به نمایش گذاشته میشود.
مستند "به غیر از دیگران" که در سال ۱۹۱۹ به کارگردانی ریچارد اوسوالد ساخته شده و گرایشات جنسی "جوانان نامتعارف" آغاز قرن بیستم را دستمایه قرار داده، از جملهی این کارها است.
فیلم "برلین، هارلم" از دو کارگردان آلمانی لوتار لامبرت و ولفرام تسوبوس که در سال ۱۹۷۴ ساخته شده، همین موضوع را دستمایه قرار داده و بیش از هر چیز به جنبهی اعمال تبعیض اجتماعی و راسیسم در برلین آن دوران میپردازد.
موضوع اصلی فیلم "پیش از دیوار سنگی"، از سینماگر زن آلمانی، گرتا شیللر که آن را با همکاری روبرت روزنبرگ ساخته، جنبش همجنسگرایی پس از جنگ جهانی دوم در آلمان است و این واقعیت تکاندهنده را به نمایش میگذارد که چگونه همجنسگرایانی که در اردوگاههای کار اجباری زمان هیتلر مورد توهین و تحقیر و شکنجه قرار میگرفتند، در زمان کنراد آدنائر و در جمهوری فدرال آلمان نیز به "این جرم" روانهی "دارالتادیب" شدند. از این افراد هنوز هم اعادهی حیثیت نشده است.
فیلمهای مسابقهی "تدی"
در این دورهی برلیناله، بیش از ۳۰ فیلم "نامتداول" از کشورهای اروپایی، مانند فرانسه، بلژیک، سوئد، بریتانیا، آلمان، اتریش، پرتغال، رومانی، همچنین از کشورهای آمریکا و کانادا و نیز برزیل، شیلی و آرژانتین برای کسب "تدی" با هم رقابت میکنند. تبعیض، نابسامانیهای اجتماعی، تضاد دو نسل و رویارویی شکلهای متفاوت زندگی از جمله موضوعهای این کارها هستند.
با اعضای هیات داوران برلیناله ۲۰۱۶ آشنا شوید
مهمترین بخش جشنواره فیلم بخش رقابتی است که فیلمهای حاضر در آن بر سر شکار خرس طلایی و خرسهای نقرهای با یکدیگر رقابت میکنند. برندگان این جوایز را هیات بینالمللی داوران برلیناله تعیین میکند. با اعضای آن آشنا شوید.
عکس: picture-alliance/dpa/Berlinale
تیم هفت نفره
در روزهای ۱۱ تا ۲۱ فوریه سال ۲۰۱۶ شصت و ششمین دوره از جشنواره فیلم برلین برگزار میشود. ریاست هیأت داوران بخش رقابتی در این دوره را مریل استریپ، ستاره معروف هالیوود برعهده دارد. لارس آیدینگر (بازیگر تئاتر و سینما)، نیک جیمز (منتقد فیلم)، بریژیت لاکومب (عکاس)، کلایو اوون (بازیگر فیلم)، آلبا رورواخر (بازیگر فیلم) و موگوشاتا شوموفسکا (کارگردان) دیگر اعضای این هیات هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/Berlinale
مریل استریپ (بازیگر فیلم، آمریکا)
مریل استریپ، بازیگر معروف هالیوود در بیش از چهل فیلم در ژانرهای مختلف نقشآفرینی کرده است. او مجموعا ۱۹ بار نامزد دریافت جایزه اسکار شد و سه بار نیز این جایزه را دریافت کرد. ۸ جایزه گلدن گلوب نیز در کارنامه افتخارات استریپ به ثبت رسیده است. او در سال ۲۰۱۲ خرس افتخاری برلیناله را به پاس یک عمر فعالیت هنری دریافت کرد. "کرامر علیه کرامر"، "انتخاب سوفی" و "بانوی آهنین" از فیلمهای معروف او هستند.
عکس: picture-alliance/dpa/T. Brakemeier
لارس آیدینگر (بازیگر فیلم و تئاتر، آلمان)
لارس آیدینگر (Lars Eidinger) یکی از سرشناسترین بازیگران کنونی فیلم و تئاتر در آلمان محسوب میشود. او اکنون ۱۶ سال است که در گروه تئاتر شهر برلین عضویت دارد. آیدینگر از سال ۲۰۰۸ تا کنون بیش از ۲۵۰ بار در نقش هاملت در صحنه تئاترهای جهان حضور یافته است. در سال ۲۰۰۹ بود که آیدینگر با درخشش در فیلم هر کس دیگر (برنده خرس طلایی) جای خود را بر پردهی سینما نیز باز کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/L. Schulze
بریژیت لاکومب (عکاس، فرانسه)
عکاس فرانسوی، بریژیت لاکومب (Brigitte Lacombe) که در نیویورک زندگی میکند، از دهه هفتاد میلادی به این سو یکی از سرشناسترین و موفقترین عکاسان زن در جهان محسوب میشود. آثار او در بسیاری از نشریات مهم از جمله "ونتی فر"، "ووگ"، "نیویورکر"، "تایمز اقتصادی"و "نیویورک تایمز" منتشر شدهاند. لاکومب پیوندی نزدیک با فیلم و سینما دارد و کارگردان صاحبنامی چون مارتین اسکورسیزی را به عنوان عکاس همراهی میکند.
عکس: picture alliance/Eventpress Schulz
کلایو اوون (بازیگر فیلم، بریتانیا)
کلایو اوون (Clive Owen)، هنرپیشه معروف بریتانیایی که فعالیتهای سینمایی خود را در اواخر دهه هشتاد میلادی آغاز کرده، نامی آشنا در برلیناله است و تا کنون بارها مهمان این جشنواره بوده است. فیلم "بینالمللی" که او نقش اصلی را در آن بر عهده داشت، فیلم افتتاحیه برلیناله ۲۰۰۹ بود. "نزدیکتر" از جمله فیلمهای معروف اوون است که نقشآفرینی در آن جایزه گلدن گلوب بهترین بازیگر مرد را برای او به ارمغان آورد.
عکس: picture-alliance/dpa/C. Onorati
آلبا رورواخر (بازیگر فیلم، ایتالیا)
آلبا رورواخر (Alba Rohrwacher) یکی از هنرپیشگان معروف ایتالیا به شمار میرود. پدر او آلمانی و مادرش ایتالیایی است. او فعالیت سینمایی خود را در سال ۲۰۰۴ آغاز کرد. رورواخر در فیلمهای زیادی بازیگری کرده و جوایز متعددی کسب کرده است. او در سال ۲۰۱۴ در پی درخشش در فیلم "قلب گرسنه" به عنوان بهترین بازیگر نقش اول زن در جشنواره ونیز برگزیده شد و جام ولپی را دریافت کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/E. Ferrari
نیک جیمز (منتقد فیلم، بریتانیا)
نیک جیمز یکی از منتقدان معروف فیلم در جهان به شمار میرود. او فعالیت خود در این عرصه را در اواخر دهه هشتاد میلادی آغاز کرد و گاردین، آبزرور، ایندیپندنت و ووگ از جمله نشریاتی هستند که مقالات جیمز در آنها به انتشار رسیده و میرسد. او در سال ۲۰۱۲ مدال افتخار وزارت فرهنگ و هنر فرانسه را به پاس تلاشهایش در زمینه نقد فیلم دریافت کرد.
عکس: Berlinale
موگوشاتا شوموفسکا (کارگردان، لهستان)
شوموفسکا (Szumowska) که در جمع کارگردانان برجستهی لهستان قرار دارد، یکی از مهمانان دائمی جشنوارههای سینمایی در جهان است و با معدود فیلمهایی که ساخته، موفقیت زیادی در سطح بینالمللی به دست آورده است. فیلمهای "مرد شاد" و "جان در من" که در سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۰۴ ساخته شدند، از نامزدهای دریافت جایزه فیلم اروپا بودند. او برای فیلم "۳۳ صحنهی زندگی" جایزه بهترین کارگردانی جشنواره لوکارنو را کسب کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Kappeler
اعلام برندگان
برندگان جایزه خرس طلایی و خرسهای نقرهای در برلیناله ۲۰۱۶ شامگاه شنبه، ۲۰ فوریه اعلام خواهند شد. خرس طلایی نصیب بهترین فیلم بخش رقابتی جشنواره خواهد شد. جایزههای خرس نقرهای نیز از جمله به بهترین کارگردان، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش اول زن و بهترین فیلمنامه تعلق میگیرد.
عکس: dapd
عکس 91 | 9
فیلم شیلیایی "تو تنها نیستی"، ساختهی آلکس آنواندتر، داستان زندگی پدر و پسری را در سانتیاگو بازگو میکند که هر چند در کنار یکدیگر و در یک خانه زندگی میکنند، ولی از دنیاهای هم بیخبرند: خوان، مدیر یک کارخانهی عروسکسازی ویترینی است که میکوشد پس از ۲۵ سال فعالیت در کارخانه به جانشینی صاحب آن دست یابد و پابلو، همجنسگرای ۱۸ سالهای است که در رشتهی رقص تحصیل میکند و امیدوار است در آینده به عنوان یک رقصندهی ماهر به شهرت جهانی برسد. روزی که پابلو از سوی نئونازیهای سانتیاگو مورد حمله قرار میگیرد و به بیمارستان منتقل میشود، رویای هر دو نقش بر آب میشود و تلاش طاقتفرسای پیگیری و دستگیری مجرمان، جای آن را میگیرد. "تو تنها نیستی" بر اساس رویداد واقعی قتل دانیل زامودیو که در سال ۲۰۱۲ به دست نئونازیها در سانتیاگو کشته شد، ساخته شده است.
جلوههای متفاوت نوجوانی
آندره تشینه، کارگردان فرانسوی در فیلم "۱۷ ساله بودن" به موضوع تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی در طبقات و اقشار گوناگون اجتماعی در رابطه با زندگی ماجراجویانهی جوانان میپردازد. در این فیلم دامین و توماس، شخصیتهای اصلی هستند که هر دو در یک دبیرستان تحصیل میکنند و به دلایل مختلف از هم متنفرند. توماس که تباری مغربی دارد، فرزندخواندهی خانوادهای است که در یک روستا زندگی میکند و دامین، پسر یک خانوادهی متمول که مادرش (ماریان) پزشک است و پدرش افسر ارتش. از آنجا که مادر توماس به دلیل خونریزی شدید باید چند روزی در بیمارستان تحت مراقبت قرار گیرد، ماریان مواظبت از توماس را به عهده میگیرد و دامین را مجبور میکند با "مهمان" جدید زیر یک سقف زندگی کند...
"رارا" به کارگردانی پپه سن مارتین، محصول شیلی و آرژانتین، مشکلات دختر ۱۳ سالهای به نام سارا را به تصویر میکشد که بهخاطر عشق مادر خود به زنی دیگر، از پدرش جدا میشود و در آستانهی نوجوانی و دلدادن به همکلاسیاش، درگیر مشکلات خانوادگی و حسادتهای پدر خود نیز میشود: این مشکلات به بحران روحی سارا میانجامد... "رارا"، اولین فیلم بلند کارگردان زن شیلی، پپه سن مارتین است و بر اساس رویدادهای واقعی ساخته شده است.
هیئت داوران ۹ نفرهی "تدی" در سال ۲۰۱۶، این جایزه را روز ۱۹ فوریه به برندگان آن اهدا میکنند.
شصت و ششمین دورهی برلیناله، از ۱۱ تا ۲۱ فوریه در پایتخت آلمان برگزار میشود.
رد پای سینماگران ایرانی در جشنواره برلین از گذشته تا حال
۶۶ سال از عمر جشنواره فیلم برلین میگذرد. تا کنون فیلمهای زیادی از سینماگران ایرانی در برلیناله به نمایش درآمده و شماری از آنها نیز خرسهای طلایی و نقرهای شکار کردهاند. مروری بر رد پای سینماگران ایرانی در برلیناله.
عکس: Berlinale
از اولین تا بزرگترین موفقیت
"شقایقهای سوزان"، ساخته هوشنگ شفتی که ۱۹۶۳ در جشنواره برلین به نمایش درآمد، اولین فیلمیست که موفق به کسب جایزه در برلیناله شد. این فیلم جایزه ویژه خرس نقرهای را برای ارزشمندترین فیلم کوتاه، که از جوایز فرعی است، کسب کرد. بزرگترین موفقیت تا حال نصیب فیلم "جدایی نادر از سیمین" شده که سال ۲۰۱۱ نه تنها خرس طلایی برلیناله را شکار کرد، بلکه گروه بازیگران مرد و زن آن نیز دو خرس نقرهای دریافت کردند.
نخستین موفقیت بزرگ
اولین موفقیت بزرگ برای سینمای ایران در جشنواره برلین را سهراب شهید ثالث به ارمغان آورد. او در سال ۱۹۷۴ جایزه خرس نقرهای بهترین کارگردانی (از جوایز اصلی برلیناله) را برای فیلم "طبیعت بیجان" دریافت کرد. شهید ثالث که از آغازگران موج نوی سینمای ایران است، بعدها در آلمان به فعالیتهای سینمایی خود ادامه داد و با ساختههای خود از جمله "یک اتفاق ساده" و "در غربت" نیز حضوری موفق در برلیناله را تجربه کرد.
عکس: Ketab.ir
شکار خرس با "طبیعت بیجان"
"طبیعت بیجان" که سهراب شهید ثالث در کنار کارگردانی، نوشتن فیلمنامهی آن را نیز برعهده داشت، در سال ۱۳۵۳ ساخته شد. این فیلم زندگی سوزنبان پیری را به تصویر میکشد که با همسرش در منطقهای دورافتاده زندگی میکند. میتوان گفت که شهید ثالث شهرت و اعتبار جهانی خود را تا حد زیادی با جشنواره برلین پیش برد. تصویر: صحنهای از "طبیعت بیجان" با بازیگری زادوار بنیادی و زهرا یزدانی، نقشآفرینان اصلی این فیلم.
عکس: Filmfest Hamburg
از "گاو" تا "بانو"
داریوش مهرجویی که از سینماگران پرسابقه ایران شناخته میشود، تا کنون با چهار اثر در جشنواره فیلم برلین حضور یافته است. در دوران پیش از انقلاب فیلمهای "گاو"، "پستچی" و "دایره مینا" از او در برلیناله به نمایش درآمد. آخرین بار در سال ۱۹۹۹ بود که ساختهای از او (فیلم بانو) در چارچوب جشنواره فیلم برلین اکران شد.
عکس: picture alliance/Asian News Network
اولین حضور فیلمساز زن
از آغاز فعالیت جشنواره برلین بیش از چهار دهه گذشت تا برای نخستین بار یکی از فیلمسازان زن سینمای ایران در برلیناله حضور یافت. در سال ۱۹۹۳ فیلم "نرگس"، ساختهی رخشان بنیاعتماد در بخش "فورم" برلیناله به نمایش درآمد.
عکس: Mehr
دومین خرس نقرهای
جعفر پناهی که در سال ۱۹۹۶ با "بادکنک سفید" در برلیناله حضور داشت، ده سال بعد در پنجاه و ششمین دوره از برلیناله (۲۰۰۶) توانست با فیلم "آفساید" رأی هیات داوران اصلی را کسب کند و دومین خرس نقرهای بهترین کارگردانی را برای سینمای ایران به ارمغان آورد.
عکس: BEHROUZ MEHRI/AFP/Getty Images
بیان معضلات اجتماعی
آفساید به مسئله ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاهها و به خصوص تماشای مسابقات فوتبال میپردازد. این فیلم، داستان دخترانی است که برای تماشای مسابقه فوتبال، ناگزیر میشوند لباس پسرانه بپوشند. این دختران سرکش و مغرور به مخاطرهای بزرگ دست میزنند تا تنها بتوانند مسابقه فوتبال تماشا کنند. فیلم آفساید با لحنی طنزآلود و بیانی گرم و صمیمی از محرومیت زن ایرانی از بدیهیترین حقوق و آزادیهای فردی سخن میگوید.
عکس: Internationale Filmfestspiele Berlin
فیلمسازی پرحضور
جعفر پناهی با هشت فیلم که البته نمایش شماری از فیلمهای او در چارچوب برنامه بزرگداشت وی در برلیناله ۲۰۱۱ صورت گرفت، بیشترین حضورها را در برلین داشته است. سهراب شهید ثالث (۶ فیلم)، داریوش مهرجویی و محمدعلی طالبی (هر یک ۴ فیلم) و هژیر داریوش (با ۳ فیلم) از فیلمسازان پرحضور در برلیناله محسوب میشوند.
عکس: Getty Images
"آواز گنجشکها"
در سال ۲۰۰۸ حضور سینما و سینماگران ایرانی در برلیناله پررنگ بود. "آواز گنجشکها"، ساختهی مجید مجیدی از جمله فیلمهای شرکتکننده در آن دوره از جشنواره سینمایی برلین بود که در بخش مسابقه حضور یافت. تصویر: مجید مجیدی (راست) در کنار رضا ناجی، بازیگر نقش اول مرد در فیلم "آواز گنجشکها" در برلین.
عکس: Barbara Sax/AFP/Getty Images
معضلات زندگی شهری
"آواز گنجشکها" به داستان مردی ساده و میانسال به نام کریم (با بازیگری رضا ناجی) میپردازد که در مجتمع پرورش شترمرغ در اطراف تهران کار میکند و با شترمرغها ارتباط روانی و عاطفی برقرار کرده است. در پی فرار یکی از شترمرغها از مزرعه، کریم اخراج میشود و برای امرار معاش ناگزیر به آغاز زندگی تازهای در شهر میشود. تصویر: صحنهای از فیلم "آواز گنجشکها".
عکس: Mehr
بهترین بازیگر نقش اول مرد
"آواز گنجشکها" اگر چه از کسب خرس طلایی در بخش رقابتی محروم ماند، اما رضا ناجی به خاطر نقشآفرینی در این فیلم، جایزه خرس نقرهای را برای بهترین بازیگر مرد دریافت کرد.
عکس: Getty Images
حضور "سه زن"
فیلم "سه زن" با بازیگری نیکی کریمی (تصویر) و پگاه آهنگرانی، از جمله فیلمهای ایرانی شرکتکننده در جشنواره فیلم برلین در سال ۲۰۰۸ بود. این فیلم که منیژه حکمت آن را کارگردانی کرده در بخش "پانوراما" به نمایش درآمد.
عکس: Iranian Independents
"فوتبال سربسته"
از جمله برندگان جوایز فرعی جشنواره فیلم برلین آیت نجفی بود که با مستند "فوتبال سربسته" (Football under cover) به دریافت جایزه "تدی" نائل آمد. داستان این فیلم که توسط نجفی و دیوید آسمان ساخته شده، مسابقه فوتبال میان تیم زنان برلین و تیم ملی فوتبال زنان ایران را به تصویر میکشد.
عکس: picture-alliance/ dpa
فروریزی بودا از شرم
از دیگر شرکتکنندگان ایرانی در برلیناله ۲۰۰۸ حنا مخملمباف بود که با فیلم "بودا از شرم فروریخت" موفق به دریافت جایزهی خرس بلورین در بخش کودکان و نوجوانان شد. این جایزه از ۲۳ سال پیش، هر ساله به یک فیلم که در خدمت صلح جهانی باشد، اهدا میشود.
عکس: picture-alliance/dpa
"الی" در برلین
در سال ۲۰۰۹ فیلم "درباره الی" ساختهی اصغر فرهادی با استقبال فراوانی در برلیناله روبرو گشت. فرهادی برای این فیلم موفق به کسب جایزه خرس نقرهای برای بهترین کارگردانی شد. نمایی از فیلم "درباره الی" با بازیگری گلشیفته فراهانی و ترانه علیدوستی.
عکس: Berlinale
حضور پررنگ در برلیناله ۲۰۱۱
سال ۲۰۱۱ بدون شک از دورههای پررنگ حضور سینما و سینماگران ایرانی در برلیناله بود. شرکت "جدایی نادر از سیمین"، ساختهی موفق اصغر فرهادی در بخش مسابقه و همچنین اختصاص یافتن بخشی ویژه به آثار جعفر پناهی از جمله رویدادهای مهم آن دوره بود. نیامدن جعفر پناهی، یکی از اعضای هیات داوران آن دوره، به علت محکومیت و حبس اعتراضات گستردهای به دنبال داشت و پوسترهای بزرگی در این رابطه در برلین دیده شد.
عکس: DW
جای خالی پناهی
جعفر پناهی پیشتر در حکمی از سوی دادگاه به اتهام "اجتماع و تبانی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی" به ۶ سال حبس تعزیری، ۲۰ سال محرومیت از فیلمسازی، ۲۰ سال محرومیت از فیلمنامهنویسی، ۲۰ سال محرومیت از سفر به خارج از ایران و ۲۰ سال ممنوعیت از هر نوع مصاحبه با رسانهها و مطبوعات داخلی و خارجی محکوم شده بود. جشنوارهی ۲۰۱۱ با صندلی خالی جعفر پناهی بر روی سن آغاز به کار کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
موفقیتی بیسابقه
سال ۲۰۱۱، سال موفقیت سینمای ایران بود. "جدایی نادر از سیمین"، ساختهی اصغر فرهادی که با استقبال همزمان و گستردهی منتقدان و علاقمندان روبرو شده بود، سرانجام خرسهای طلایی و نقرهای را از آن خود کرد. هیئت شش نفره داوران بینالمللی به ریاست ایزابلا روسلینی، و در غیبت جعفر پناهی، خرس طلایی شصت ویکمین دوره برلیناله را به فیلم "جدایی نادر از سیمین" اعطا کرد.
عکس: Alamode/picture alliance/dpa
ستایش از بازیگران
"جدایی نادر از سیمین" نه تنها جایزه خرس طلایی برای بهترین فیلم بلکه جوایز خرس نقرهای جشنواره برلیناله برای تمامی بازیگران مرد و زن نیز را از آن خود کرد. گروه بازیگران مرد را پیمان معادی، شهاب حسینی، بابک کریمی و علیاصغر شهبازی تشکیل میدادند که شهاب حسینی در مراسم پایانی شرکت نداشت. خرس نقرهای برای بهترین بازیگر زن به تمامی بازیگران، یعنی ساره بیات، لیلا حاتمی و سارینا فرهادی، اعطا شد.
عکس: picture-alliance/dpa
به یاد پناهی
اصغر فرهادی در مراسم اختتامیه با سپاس از مردم صبور ایران و با یادی از دوست خود جعفر پناهی خرس طلایی را دریافت کرد. وی گفت، باور نمیکرد که بار دیگر بر روی صحنه برلیناله بیاید، زیرا پیشتر بازیگران زن و مرد این فیلم خرسهای نقرهای را شکار کرده بودند.
عکس: dapd
عضویت فرهادی در هیات داوران ۲۰۱۲
اصغر فرهادی پس از موفقیتهای سالهای پیش به عنوان یکی از اعضای هیات داوران برلیناله ۲۰۱۲ برگزیده شد. سرپرستی هیات داوران را مایک لی، کارگردان و نمایشنامهنویس بریتانیایی برعهده داشت. بوعالم صنصال، نویسنده الجزایری، باربارا زوکووا، بازیگر آلمانی؛ شارلوت گینزبورگ، بازیگر و خواننده از فرانسه؛ جیک جیلنهال، بازیگر آمریکایی؛ فرانسوا اوزو، کارگردان فرانسوی و آنتون کوربین عکاس هلندی از دیگر اعضا بودند.
عکس: picture-alliance/dpa
شیرین نشاط در جمع داوران ۲۰۱۳
هیئت داوران بخش رقابتی جشنواره فیلم برلین در سال ۲۰۱۳ هفت نفر بودند که در رأس آنان ونگ کار وای، کارگردان صاحبنام چینی قرار داشت. شیرین نشاط، هنرمند و فیلمساز ایرانی نیز یکی از چهار زنی بود که در آن دوره در جمع این هیئت حضور داشت. شیرین نشاط در عرصهای گسترده کار میکند و در تمام کارهای این هنرمند دو شناسه برجستگی دارد: یکی پیشینهی سنتی و دیگر نگاه بدیع و مدرنی که به همه چیز تازگی میدهد.
عکس: Reuters
باز هم پناهی
در سال ۲۰۱۳ فیلم "پرده"، ساخته جعفر پناهی و کامبوزیا پرتوی، خرس نقرهای برای بهترین فیلمنامه را کسب کرد. پناهی مانند دورههای گذشته جشنوارهی برلین این بار نیز شانس آمدن به پایتخت آلمان و حضور در برلیناله را نیافت. صحنهای از فیلم "پرده".
عکس: uConnect
بازتابندهی ترس و نومیدی
کامبوزیا پرتوی در نشست خبری در چارچوب برلیناله گفته بود که فیلم "پرده" ناشی از شرایط روحی کنونی پناهی است. عدم امنیت، نومیدی، ترس، مرگ، خودکشی و آزادی اندیشه، ایدههایی هستند که در این فیلم به آنها اشاره میشود. تصویر: پرتوی هنگام دریافت خرس نقرهای برلیناله.
عکس: picture-alliance/dpa
میترا فراهانی در جمع داوران ۲۰۱۴
در میان ۸ عضو هیئت داوران ۶۴ـ مین دورهی جشنوارهی فیلم برلین (۶ تا ۱۶ فوریه ۲۰۱۴)، میترا فراهانی، سینماگر ایرانی ساکن فرانسه نیز شرکت داشت. رئیس هیات داوران ۲۰۱۴ را جیمز شیمس، تولیدکننده فیلمهای آنگ لی، کارگردان بهنام تایوانی عهدهدار بود. فراهانی تا کنون چندین مستند موفق، از جمله "زهره و منوچهر" دربارهی روابط جنسی جوانان در ایران و "فیفی از خوشحالی زوزه میکشد" را ساخته است.
عکس: Getty Images
تنها نمایندهی ایران در سال ۲۰۱۴
"عصبانی نیستم" به کارگردانی رضا درمیشیان تنها محصول سینمایی از ایران بود که در برلیناله ۲۰۱۴ به نمایش درآمد. این فیلم در بخش پانوراما اکران شد، اما جایزهای دریافت نکرد. "عصبانی نیستم" بهرغم وجود محدودیتها و موانع در ساخت آن، انتقادی جسورانه از مسائل و مشکلات ایران امروز، بهویژه استیصال نسل جوان است.
عکس: Berlinale 2014
مستند "ایرانی"
البته شماری از سینماگران ایرانی یا ایرانیتبار که ساختههای آنان محصول کشورهای دیگر بود، در برلیناله ۲۰۱۴ حضور داشتند، از جمله مهران تمدن، فیلمساز مقیم فرانسه که با مستند "ایرانی" به برلیناله آمده بود. او برای تهیه این اثر چهار روحانی «حوزه علمیه» را به خانهای ییلاقی مهمان میکند تا در کنار آنان دو روز بگذراند و از طریق گفتوگو با آنان شرایط و امکان همزیستی گرایشهای گوناگون را در عمل تجربه کند.
عکس: Berlinale
"ماکوندو"
"ماکوندو" نخستین فیلم سینمایی سودابه مرتضایی، فیلمساز ایرانی مقیم اتریش نیز در بخش رقابتی برلیناله ۲۰۱۴ حضور داشت. این فیلم روایتی ساده از زندگی روزمره یک خانواده چچن است که در آرامش و سکون در حاشیه وین زندگی میکند. هدف مرتضایی از ساختن این اثر نه طرح تفصیلی مسائل پناهندگی یا بررسی وضعیت خارجیان، بلکه به تصویر کشیدن زندگی یک خانواده پناهنده در قالب فیلمی کوچک و ساده بوده است.
عکس: FreibeuterFilm
پناهی و خرسی دیگر
در شصت و پنجمین دوره از جشنواره فیلم برلین که در سال ۲۰۱۵ برگزار شد، جعفر پناهی موفقیتی دیگر را جشن گرفت و با فیلم "تاکسی" خرس طلایی برلیناله را شکار کرد. پناهی (راست در تصویر) در این فیلم با هویت واقعی خود تاکسی میراند. مسافران مختلفی سوار تاکسی او میشوند و دوربینهایی که در تاکسی تعبیه شدهاند دیالوگها و رفتار مسافران را ضبط میکنند. فیلم شباهت زیادی به فیلمهای مستند دارد.
عکس: Jafar Panahi
در انتظار پناهی
فیلم "تاکسی" در برلیناله ۲۰۱۵ بسیاریرا غافلگیر کرد. هیئت داوران این جشواره "تاکسی" را به اتفاق آرا برجستهترین اثر در بخش رقابتی برلیناله ارزیابی کرد. محدودیتهای ساختن فیلم و ممنوعالخروج بودن جعفر پناهی عطش منتقدان و فیلمدوستان برای تماشای "تاکسی" را دوچندان کرده بود. پناهی مانند سالهای گذشته نتوانست در برلیناله حضور یابد و به همین دلیل خواهرزادهاش خرس طلایی را با چشمان گریان دریافت کرد.
عکس: picture alliance/AP Images/M. Sohn
"پریدن از ارتفاع کم"
فیلم "پریدن از ارتفاع کم" با بازیگری نگار جواهریان و رامبد جوان که آن را حامد رجبی کارگردانی کرده، از محصولات سینمایی ایران در برلیناله ۲۰۱۵ بود. این فیلم داستان زنی به نام نهال را روایت میکند که چهار ماهه حامله است و ناگهان میفهمد که جنین در شکمش مرده است. او سکوت میکند و تصمیم میگیرد از این ماجرا به کسی چیزی نگوید. "پریدن از ارتفاع کم" در بخش پانورامای برلیناله به نمایش درآمد.
عکس: Berlinale 2015
"مادر قلب اتمی"
فیلم "مادر قلب اتمی" به کارگردانی علی احمدزاده و با بازیگری محمدرضا گلزار و ترانه علیدوستی نیز در بخش فروم برلیناله ۲۰۱۵ اکران شد. پگاه آهنگرانی و مهرداد صدیقیان از دیگر بازیگران اصلی این فیلم هستند.
عکس: Berlinale 2015
سینمای ایران در برلیناله ۲۰۱۶
در برلیناله ۲۰۱۶ که در روزهای ۱۱ تا ۲۱ فوریه برگزار میشود نیز سینمای ایران در بخشهای گوناگون از جمله در بخش رقابتی بر سر خرس طلایی (جایزه اصلی جشنواره برلین) و در بخش "نسل نو" حضور دارد.
عکس: picture-alliance/dpa/M.Kappeler
"اژدها وارد میشود"
فیلم "اژدها وارد میشود" به کارگردانی مانی حقیقی در بخش رقابتی جشنواره سینمایی برلین در سال ۲۰۱۶ به نمایش درمیآید. این اثر در بخش "سودای سیمرغ" سی و چهارمین دورهی جشنوارهی فیلم فجر نیز نشان داده شد و در آن امیر جدیدی، احسان گودرزی، نادر فلاح و جواد انصاری نقشآفرینی کردهاند. نمایی از "اژدها وارد میشود".
عکس: Abbas Kosari
"لانتوری"
رضا درمیشیان که در دورههای قبل برلیناله با فیلم "من عصبانی نیستم" خوش درخشیده بود، در سال ۲۰۱۶ نیز راهی برلین میشود. سومین ساختهی او که "لانتوری" نام دارد، در بخش پانورامای جشنواره فیلم برلین اکران میشود. این فیلم داستانی عاشقانه را در بستر شهر تهران روایت میکند و در آن از جمله باران کوثری، نوید محمدزاده، مهدی کوشکی، بهرام افشاری و مریم پالیزیان (تصویر) بازیگری کردهاند.
عکس: Berlinale
سینمای ایران و "نسل نو"
"نسل نو" یکی از بخشهای مهم برلیناله است که به موضوعات کودکان، نوجوانان و نسل جوان میپردازد. در برلینالهی ۲۰۱۶ دو فیلم از ایران در این بخش به نمایش درمیآیند، یکی "رویاهای دم صبح"، اثر مهرداد اسکویی (تصویر) و دیگری فیلم "والدراما"، ساخته عباس امینی. خرس بلورین جایزهای است که در پایان برلیناله به بهترین فیلم در این بخش تعلق میگیرد.
عکس: filmnetnews.ir
"رویای دم صبح"
مستند بنلد سینمایی "رویای دم صبح" که مهرداد اسکویی کارگردان و تهیهکننده آن است، سومین قسمت از مستندهای سهگانه این فیلمساز ایرانی محسوب میشود. "روزهای بیتقویم" و "آخرین روزهای زمستان" عنوانهای دو قسمت قبلی هستند. فیلم ۷۶ دقیقهای "رویاهای دم صبح" داستان دختران زیر ۱۸ سالی را روایت میکند که در کانون اصلاح و تربیت شهر تهران زیر نظارت هستند. نمایی از "رویای دم صبح".
عکس: Berlinale
"والدراما"
دیگر اثر سینمایی از ایران که در بخش "نسل نو" به نمایش درمیآید، "والدراما" است که کارگردانی آن را عباس امینی بر عهده داشته است. این فیلم درباره نوجوانی در آبادان است که به دلیل موهای فرفریاش به والدراما، اسطوره فوتبال کلمبیا شباهت دارد و به نام این بازیکن نیز بر سر زبانها افتاده است. نمایی از فیلم "والدراما".